سرویس سینمایی هنرآنلاین: دومین دوره جشنواره فیلم و عکس همراه تهران به خصوص در بحث عکس آن‌چنان که انتظار می‌رفت قابل قبول عمل نکرد و اغلب آثار راه یافته به جشنواره از سطح کیفی نازلی چه در ساختار و چه در کیفیت برخوردار بودند. بررسی بخش فیلم را باید به کارشناسان این حوزه واگذار کرد که به یقین در مجالی دیگر آنها نقد و اظهارنظرهای خود را ابراز خواهند کرد. در این فرصت تنها بخش عکس را مورد بررسی قرار خواهم داد تا فاصله آن را از چیزی که انتظار می‌رفت، بیان کنم. مانند هر جشنواره، نمایشگاه یا مسابقه عکاسی دیگری،نمایشگاه حاضر حاصل جمع دیدگاه‌های داوران و برگزارکنندگان است، بنابراین نقدها و نقطه‌نظرهای مطرح شده در این نوشته بخش اتاق فکر مدیران و برگزارکنندگان را هدف دارد و بخشی دیگر سلایق داوری را به چالش می‌کشد. یکی از ابتدایی‌ترین نکاتی که دیدن نمایشگاه آثار راه یافته به جشنواره ذهن مخاطب را دچار آشفتگی می‌کند، ارایه بسیار غیرحرفه‌یی و آشفته آثار است. از سویی با عکس‌هایی روبه‌رو هستیم که به لحاظ کیفی به‌شدت نازل و ناقص هستند. این بخش از عکس‌ها در مرحله ثبت و چاپ با نقصان‌های غیرحرفه‌ای و آشکاری روبه‌رو هستند که راهی جز عقب گرد و گریز از دیدن و نظاره آن برای مخاطب باقی نمی‌گذارند. با احتساب اینکه تلفن همراه به عنوان رسانه‌ای که قید اصلی این جشنواره است، دارای امکان فنی محدودی است، اما دیدن چنین کیفیت نازلی بیش از آنکه روی دیوار قرار گیرد باید توسط هیات انتخاب و داوری مورد توجه قرار می‌گرفت. به نظر می‌رسد در این زمینه همچون دیگر اتفاق‌ها، هیات داوران مقهور دو اتفاق شده‌اند، یا آنقدر درگیر رسانه ثبت‌کننده عکس‌ها بوده‌اند که کیفیت آثار را به فراموشی سپرده‌اند یا آنقدر برگزارکنندگان بر آنها اعمال نظر کرده‌اند که قید کیفیت مناسب و نه عالی را به تمامی زده‌اند و آثار را به شکلی نامناسب انتخاب کرده‌اند.
شاید در بخش نخست نا آشنایی داوران با کیفیت و فناوری‌های نوین عکاسی تلفن همراه یکی از دلایلی است که شالوده چنین تصمیم‌گیری را شکل داده است. از سوی دیگر اگر برگزارکنندگان اصرار بر حضور این آثار داشته‌اند همین نقص را می‌توان به آنها نسبت داد. در نمایشگاه حاضر با آثاری روبه رو می‌شویم که در همان مراحل ابتدایی انتخاب به دلیل کیفیت نازل بصری باید حذف می شدند. حضور این آثار در مجموعه آشفته عکس‌های نمایشگاه ساختارهای ذهنی هر نوع انتخاب و اصولا کلمه «انتخاب» را به‌شدت مورد تمسخر و سوال قرار داده است.
اما از سوی دیگر چیدمان آشفته و از هم گسیخته نمایشگاه نیز نشان از غیر حرفه ای برخورد کردن برگزار کنندگان با مقوله عکاسی تلفن همراه و در نهایت ارایه یک عکس در ساحت عکس است. تعدادی از دیوارهای نمایشگاه در حالی خالی است که راهرو شیب‌دار و نامناسب یا سالن روبه‌روی دستشویی‌ها برای نمایش آثار انتخاب می‌شوند. اتفاقی که سال‌ها بود در یک نمایشگاه گروهی به شخصه با آن روبه‌رو نشده و به شکلی اعجاب‌برانگیز آه از نهاد برمی‌آورد. نمایش آثار با کیفیت نازل در صفحه‌های نمایشگر به شکلی که نام عکاس و نام اثر به هیچ‌وجه مشخص نیست به نظر می‌رسد راه‌حل بهتری از نمایش نامناسب آثار در سراشیبی راهرو یا سالن تاریک و رو به دستشویی بالا است؛ روشی که برگزارکنندگان به راحتی آن را نادیده گرفته‌اند. شاید یکی از دلایل برگزارکنندگان برای ارائه غیرحرفه‌ای این آثار همان بحث قدیمی نبود امکان مناسب باشد. اما به راستی چه اصراری است که در مکان، شرایط و امکان نامناسب آثاری را ارایه یا جشنواره‌ای را برگزار کرد. چرا عدم اطلاع از برخوردی حرفه‌ای و ندانم‌کاری‌ها را باید پشت دیوار بلندی از محرومیت‌ها پنهان کرد. در حالی که به نظر می‌رسد با توجه به نام‌های پرآوازه حمایت‌کنندگان این جشنواره، نبود امکان مناسب مالی در این بین بهانه‌ای نامناسب و نخ‌نما شده است. در نهایت کیفیت محتوایی آثار موجود به‌شدت دچار آشفتگی است. بخشی از عکس‌های ارائه‌شده از قواعد مناسب عکس و عکاسی تلفن همراه پیروی می‌کنند و در بخش دیگر آثار به‌شدت سردستی و خام‌دستانه انتخاب شده‌اند، عکس‌هایی که به راحتی می‌شد آنها را حذف کرد بر دیوار نمایشگاهی قرار دارد که هنوز مشخص نیست برگزارکنندگان آن عکاسی با تلفن همراه را می‌شناسند یا نه.
بخشی از این عکس‌ها خواص عکاسی با تلفن همراه را به شکلی مبتدی به رخ کشیده‌اند. بی‌شک یکی از اصلی‌ترین قواعد حاکم بر تلفن همراه و عکاسی آن همین کلمه ظریف "همراه" است. بنابراین آثاری که حس و فضای درستی از این همراهی را ارائه می‌کنند از مزیت ویژه‌ای نسبت به آثار دیگر برخوردارند اما در این بین به نظر می‌رسد که هیات داوران با موجی از شگفتی خام‌دستانه آثار بسیاری را روانه نمایشگاهی کرده‌اند که عنوان دومین جشنواره فیلم و عکس همراه را یدک می‌کشد. بسیاری از آثار نمایشگاه آنقدر مبتدی هستند که به نظر می‌رسد صاحب اثر چندان اختیاری در ثبت عکس نداشته است وبه شکلی تصادفی و نابخردانه آثار ثبت شده‌اند. شاید این عکاسان از خصیصه همراه بودن وسیله عکاسی خود آگاه بوده‌اند، اما بدون هیچ شناختی از عکاسی اثر خود را ثبت کرده‌اند. در این میان هم دو گمانه بیش از بقیه ذهن را به خود مشغول می‌کند. در ابتدا به نظر می‌رسد با توجه به نام‌های هیات داوران آنها قواعد مرسوم عکاسی با دوربین‌های حرفه‌ای (هر چند ادعای نوگرایی داشته و دارند) تصاویر ثبت شده با تلفن همراه را مورد بررسی قرار داده‌اند و به همین جهت با توجه به شیفتگی که در انتخاب عکس‌ها نشان داده‌اند، می‌توان چنین استنباط کرد که هنوز افق‌های نوین عکاسی با تلفن همراه و جدیت موجود در این اتفاق را درک نکرده‌اند و به همین دلیل با انتخاب آثاری که خام‌دستانه و خلق‌الساعه هستند، خود را شیفته رسانه‌ای که آن را ثبت کرده نشان داده‌اند. همچنین اگر عکس‌ها با اعمال نظر برگزارکنندگان انتخاب شده‌اند، سطح نازل کیفی آنها برخلاف ادعابی که به نظر می‌رسید، سعی داشت وجهی حرفه‌ای در عکاسی تلفن همراه برای این نمایشگاه و جشنواره (به خصوص انتخاب هنرمندان در بخش فیلم برای تولید آثاری با یک تلفن همراه خاص) ایجاد کند، تلاشی بیهوده است و برگزارکنندگان با افت کیفی قصد دارند سطح عکاسی با تلفن همراه را در حد عام و همه‌گیر نگه داشته و خود را از جریان پویا و حرفه‌ای عکاسی در این شاخه جدا کنند. عکاسی با تلفن همراه در جهان رسانه‌های نوظهور و هوشمند هرچند از سابقه طولانی برخوردار نیست، اما در بسیاری از نقاط جهان عکاسان و صاحب‌نظران در قالبی حرفه‌ای آن را مورد تامل و مداقه قرار داده‌اند. اتفاقی که به نظر می‌رسد دومین جشنواره عکس و تلفن همراه هیچ نشانی از آن ندارد و عامدانه قصد دارد در جهتی دیگر که شرح آن آمد، طی طریق کند. حرکتی عامدانه و از روی سهل‌انگاری به سوی تاثیرگذاری نامناسب بر جریان عکاسی تلفن همراه در ایران که اگر جدی گرفته نشود به طور حتم در سال‌های آینده آسیب جدی بر این بخش از عکاسی وارد می‌کند. به دلیل عدم حضور رقبای جدی در برگزاری جشنواره و مسابقه عکاسی تلفن همراه در چنین ابعادی انتظار ویژه‌ای از این حرکت وجود داشت؛ آرزویی که سهل‌انگارانه به فنا رفت. انتهای پیام/ توضیح: این مقاله همزمان با انتشار در هنرآنلاین در روزنامه اعتماد امروز اول مهرماه نیز منتشر شده است.
رضا جلالی