به گزارش هنرآنلاین، دکترعطاالله امیدوار، عکاس، نقاش و معمار برخی از باارزش ترین ساختمان های دولتی پس از انقلاب ،اطلاق قید اسلامی را به آثار معماری، اشاره ای نادرست خواند و گفت: تاریخچه معماری اسلام با برگزاری اولین نماز جماعت شکل گرفته چرا که تا قبل از بعثت پیامبراکرم(ص)، مردم عربستان بادیه‌نشین بودند و خانه‌های خود را بسیار ابتدایی و به دور از توجهات خاص و ویژه معماری می‌ساختند. حضور پیامبر اسلام و برگزاری فریضه نماز نیاز به مکانی بزرگ و مسقف را در میان مسلمانان ایجاد کرد.
امیدوار در تحلیل ویژگی های معماری بناهای اولیه در تاریخ اسلام یادآور شد: ابتدایی ترین محیط های برگزاری نماز کاملا ساده بودند اما افزایش جمعیت باعث شد که کم کم ستون و سقف هم به این بناها اضافه شود تا اولین مسجدها شکل بگیرد.به گفته او، همزمان با گسترش اسلام در عربستان و کشورهای همجوار، معماری ساده مسجد به کشورهای دیگر هم وارد شد اما اصول آن به شکل مدون و برنامه ریزی شده ای نبود.
معمار مرقد امام خمینی (ره) در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به کتب معماری اسلامی افزود: معماری اسلام تا 300 سال پس از بعثت به صورت مدون نبوده و ما هیچ نوشته‌ای مبنی بر ارائه تعریف از معماری اسلامی در دست نداریم. امیدوار تاکید کرد: بعد از فتوحات و گسترش اسلام به دلیل رویارویی این مذهب با تمدن‌های نیرومندی چون ایران و روم، ساخت مسجد و دیگر ابنیه اسلامی متاثر از این تمدن‌ها رشد یافت.
او با اشاره به این که معماری مذهبی ایران در آن دوره چهارطاقی بوده است، درباره تاثیر معماری اسلامی از معماری ایران گفت: همزمان با ورود اسلام به ایران، ساختمان‌های مذهبی ایران به صورت چهارطاقی بوده که این چهارطاقی در آتشکده‌ها کاربرد داشته و امروزه در نطنز و کاشان و… فراوان دیده می‌شود و امروز حضور این چهارطاقی ها را در شبستان های مساجد می بینیم.
امیدوار به عنوان نمونه به تاریخچه مسجد جامع اصفهان اشاره کرد و یادآور شد: در گذشته مسجد جامع اصفهان، آتشکده بوده که بعد از اسلام، کم کم چهارطاق‌هایش، تبدیل به شبستان شده است و این نشانه خوبی از تعامل نگاه اسلامی و معماری ایرانی است.
این عکاس در بخش دیگری از این گفت و گو با اشاره به رابطه متقابل اسلام و کشورهای اسلامی به هنرآنلاین گفت: در هر کشوری که اسلام نفوذ پیدا کرده، فرهنگ و اعتقادات اسلامی و البته معماری آن سرزمین را تحت‌تاثیر قرار داده و بر اساس اصول فرهنگ اسلامی، معماری نیز دستخوش تحول شده است. معماران بنای یک مکان را بر اساس اصول اعتقادی اسلامی می‌گذاشتند و به همین دلیل اصول اسلامی در تک تک آن ها رعایت شده است؛ مثلاً خانه‌ها را طوری می‌ساختند که اهلانی آن راحت باشند و حریم خانه از بیرون مشاهده نشود و به همین منظور خانه‌ها دارای اندرونی و بیرونی بودند.
امیدوار با بیان این که امروز دیگری خبری از آن اصول برخاسته از تمدن ایرانی و مفاهیم اسلامی در معماری کشور نیست، نابسامانی شهرها را حاصل تغییر در مفهوم معماری و ساخت وساز دانسته و خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی که مجبوریم در ارتفاع زندگی کنیم، دیگر مساجد به صورت نمای شهری خود را نشان نمی‌دهند مگر آن که بر روی ساخت و سازشان هزینه کنیم تا آن جا که در نگاه کلی، مساجد و مناره‌های آن، ارتفاع بیشتری از ساختمان‌های چند طبقه شهری داشته باشند و به راحتی مردم بتوانند آن ها را در کنار خود حس کنند.
او در پایان در پاسخ به این که آیا اصول معماری اسلامی وجود دارد یا خیر به هنرآنلاین گفت: چنین اصولی به صورت مدون وجود ندارد و برخی بر اساس نداشتن اطلاعات می‌گویند که معماری به‌نام "معماری اسلامی" وجود دارد اما واقعیت این است که معماری که امروزه از آن با نام "معماری اسلامی" یاد می‌کنند در حقیقت معماری تمدن‌های غیراسلامی است که بعدها به دلیل مسلمان‌شدن این اقوام، رعایت اصول اسلامی را در معماری خود به کار گرفتند که حاصل آن، مساجد و زیارتگاه‌هایی است که اکنون به یادگار مانده است.
پایان پیام/