افزایش تعداد مزون‌های خانگی در تهران، باعث رواج خرید لباس از این مزون‌ها بین خانم‌ها شده است. اما موضوعی که بارها مورد توجه و حتی مخالفت افراد جامعه قرار گرفته است، بالا بودن قیمت مانتوهای تولید شده در این مزون‌هاست. بسیاری از خانم‌ها عقیده دارند قیمت این مانتوها بی‌دلیل بالاست و پرداخت چنین مبلغی برای خرید یک مانتو توجیهی ندارد. به نظر می‌رسد دلیل اصلی این گفته‌ها بی‌اطلاعی بیشتر افراد جامعه از تفاوت‌های بین کار تک‌دوزی و تولیدی باشد. اما به راستی دلیل تفاوت زیاد قیمت لباس‌های تولید شده در مزون با آنچه در فروشگاه‌ها عرضه می‌شود چیست؟ در ادامه این مطلب نگاهی به شرایط متفاوت تولید لباس در این دو حوزه خواهیم داشت.
اولین مرحله از آماده‌سازی یک لباس طراحی آن است. بسیاری از تولیدی‌ها برای طراحی مانتوهای خود از مدل‌های آماده در ژورنال‌ها یا مدل‌های طراحان ترک و چینی استفاده کرده و از آنها کپی می‌کنند. به نظر می‌رسد کمتر تولیدی در ایران باشد که طراحان لباس را استخدام کرده یا طرح‌های آنها را خریداری کند، در نتیجه بیشتر تولیدی‌ها هزینه‌ای برای طراحی لباس پرداخت نمی‌کنند. هرچند در صورت پرداخت هزینه طراحی نیز قیمت طرح در تولید بالا سرشکن شده و روی قیمت نهایی هر دست لباس هزینه چندانی اضافه نخواهد شد.
در مورد مزون‌ها این موضوع تفاوت‌ها و شباهت‌هایی دارد. در بعضی از مزون‌ها برخلاف آنچه گفته می‌شود و انتظار می‌رود، طراح لباس به معنی واقعی وجود ندارد و با استفاده از الگوهای آماده مجله بوردا، تصاویر لباس‌های خارجی یا لباس‌های مزون‌های دیگر، مانتوهایی تولید شده و به فروش می‌رسند. اما در تعداد دیگری از مزون‌ها طراحان لباسی به کار مشغول هستند که علم این کار را دارند و با صرف وقت خود لباس‌هایی جدید طراحی می‌کنند. معمولا این افراد برای هر مشتری یک لباس طراحی کرده یا یک طرح را در تعداد محدود تولید می‌کنند، در نتیجه هزینه‌ای به عنوان طراحی به قیمت نهایی لباس اضافه می‌شود.
مرحله بعد تهیه پارچه و سایر مواد مورد نیاز مانند نخ، دکمه، لایی پارچه و... است. خرید پارچه در تولیدی‌ها به صورت کیلویی انجام می‌شود و در نتیجه قیمت نهایی آن بسیار پایین‌تر از خرید متری پارچه از فروشگاه است. علاوه بر آن بعضی تولیدی‌ها خود وارد کننده پارچه هستند و هزینه تهیه پارچه آنها باز هم پایین‌تر می‌آید.
اما مزون‌داران به دوصورت پارچه مورد نیاز خود را تهیه می‌کنند. مزون‌هایی که مشتری زیادی دارند پارچه را به‌صورت توپی خریداری کرده و برای دوخت سفارش مشتری‌های خود از آن استفاده می‌کنند. این کار علاوه بر راحت‌تر کردن کار مشتری برای انتخاب و خرید پارچه، باعث می‌شود هزینه پارچه پایین‌تر آید. اما مزون‌های کوچک‌تر که لباس را به صورت تک آماده کرده و به‌فروش می‌رسانند، پارچه را متری از فروشگاه‌ها می‌خرند و این کار بالاترین هزینه را برای تهیه پارچه دربردارد.
مرحله بعدی دوخت لباس است. دوخت لباس در تولیدی‌ها به صورت سری‌دوزی انجام می‌شود، به معنی اینکه لباس توسط یک خیاط دوخته نمی‌شود، بلکه در تولیدی هر دوزنده مسئول بخشی از کار است. راسته‌دوز، وسط‌دوز، برش‌کار و... از جمله افرادی هستند که در مراحل دوخت یک لباس نقش دارند. نتیجه اینکه آنها پول دوخت لباس را دریافت نمی‌کنند بلکه حقوق ثابت دارند. نکته دیگر تفاوت دستگاه‌های صنعتی و خانگی است. چرخ‌های صنعتی ضمن داشتن کیفیت بالاتر، راحت‌تر کار می‌کنند و با صرف وقت کمتر نتیجه بهتری از آنها حاصل می‌شود.
در مزون‌ها معمولا طراح لباس کار خیاطی را به افراد دیگری می‌سپارد و در بیشتر موارد یک فرد کلیه مراحل الگوسازی، برش، دوخت و تزیینات نهایی را انجام می‌دهد. با توجه به اینکه بیشتر طراحان به دلیل اهمیت قائل شدن برای کیفیت لباس خود از خیاط‌های ماهر بهره می‌گیرند و با توجه به بالا بودن دستمزد خیاط‌های تک‌دوز، در بسیاری از موارد بهایی که فقط برای دوخت یک مانتو پرداخت می‌شود با قیمت یک مانتوی آماده که در فروشگاه به فروش می‌رسد برابری می‌کند.
نکته دیگر نحوه ارائه محصولات تولید شده در مزون است. از آنجا که بیشتر این افراد در خانه‌های خود مشغول به کار هستند برای نمایش لباس‌های آماده شده به چند صورت عمل می‌کنند. اول نمایش مانتوها در خانه خود طراح است که این موضوع بستگی به مناسب بودن شرایط فرد از نظر مکانی و... دارد. اگر کسی شرایط مناسب را در منزل نداشته باشد باید کارهای خود را در جایی دیگر نمایش دهد. از آنجا که هیچ مکان رسمی برای این کار وجود ندارد در سال‌های اخیر لابی یا پارکینگ تعدادی از برج‌های مسکونی به این کار اختصاص داده شده و به طراحان لباس اجاره داده می‌شود، در نتیجه مبلغی دیگر به هزینه‌های تولید لباس اضافه می‌شود.
با توجه به نکات ذکر شده، لباس‌هایی که به صورت تک‌دوزی در مزون‌ها تولید می‌شوند قیمت 2 تا 3 برابر مانتوهای موجود در فروشگاه‌ها دارند. این مبلغ شاید در نگاه اول زیاد به نظر برسد، اما با توجه به تک بودن یا تولید آنها در تعداد محدود، استفاده از طرح‌های جدید و خاص و استفاده از پارچه‌های متفاوت و غیر معمول قیمت آنها برای طیف زیادی از مخاطبان مناسب به نظر می‌رسد. در واقع این کارها مخاطب خاص خود را دارند که برای تهیه مانتوهای مورد نیاز خود پی‌گیر کار طراحان مختلف هستند و ترجیح می‌دهند از آنها خرید کنند.
بیشتر مانتوهای تولید شده در مزون هم از نظر قیمت و هم از نظر نوع پوشش، مخاطب خاص دارند. گاه بهایی که یک نفر برای یک مانتوی طراحی شده در مزون می‌پردازد برابر با مبلغی است که بسیاری از افراد جامعه در طول یک سال صرف پوشش خود می‌کنند. از سوی دیگر بسیاری از این لباس‌ها قابلیت استفاده در تمامی اماکن نظیر اداره، دانشگاه یا رفت و آمدهای عادی در خیابان و... را ندارند و به همین دلیل است که بیشتر این لباس‌ها را در اماکن خصوصی‌تر می‌بینیم.
تفاوت در مخاطب و اختصاص یافتن یک نوع لباس به یک گروه خاص، موضوعی طبیعی است که در همه جای دنیا مصداق دارد. لباس‌های شیک و لوکس برای مخاطبان خاص عرضه می‌شوند و نمونه‌هایی از آنها با کیفیت و قیمت پایین‌تر به تولید انبوه رسیده و برای استفاده در اجتماع ارائه می‌شوند.
انتهای پیام/
مریم درویش