به گزارش خبرنگار تجسمی هنرآنلاین؛فرشید پارسی کیا یکی از گرافیست های جوان، فعال و خوش فکری است که در زمینه آموزش و پژوهش و خلق پوستر و طرح روی جلد کتاب فعالیت می کند. نخستین کتاب منتشر شده او کتاب 100 آگهی تبلیغاتی است که این کتاب دربرگیرنده 100 اگهی تبلیغاتی از سال 1320 تا 1357 است. این کتاب در ماه های اخیر از سوی انتشارات ایده منتشر شد و همزمان با مراسم رونمایی آن نمایشگاهی از تعدادی از آگهی های این کتاب در خانه هنرمندان برپا شد. پس از آن نیز نمایشگاه دیگری از آگهی های این کتاب در ساری برپا شد و مدیر انتشارات ایده قصد دارد همچنان در دانشگاه ها و شهرهای دیگری زمینه برپایی نمایشگاه آگهی های تبلیغات را فراهم کند. از این رو با فرشید پارسی گفت وگویی را ترتیب داده ایم.
ایده شکل گیری کتاب 100 آگهی تبلیغات چگونه به ذهن شما خطور کرد؟
واقعیت این است که من به دلیل معلم بودنم در حوزه گرافیک همواره آرشیو خوبی در اختیار دارم و بخش عمده این آرشیو مربوط به آگهی های تبلیغات است. نزدیک به یک سال پیش آرش تنهایی مدیر نشر ایده به من پیشنهاد داد که کتابی پیرامون 10 آژانس تبلیغاتی ایران بنویسم من هم پذیرفتم و شروع به کار کردم .اما در جریان کار متوجه شدم که کتاب خوبی نخواهد شد چون پیش از انقلاب 10 آژانس مطرح در حوزه تبلیغات نداریم و از این رو پیشنهاد دادم که در ابتدا با توجه به عدم وجود منبع در حوزه آگهی های تبلیغاتی ،کتاب 100 آگهی تبلیغاتی را گردآوری و تالیف کنم.در آن زمان من در حدود 600 آگهی تبلیغاتی داشتم و چون آرشیوم ناقص بود کار تدوین و گردآوری آگهی های تبلیعاتی را آغاز کردم.
در این کار با چه مشکلاتی روبرو بودید؟
با توجه به این که آرشیو کامل و مدونی از مطبوعات در اختیار نداریم و کتابخانه ها نیز با سختی این منابع را در اختیار پژوهشگران می گذارند من با سختی فعالیت ام را در این حوزه شروع کردم و در مرحله نخست با توجه به رویکردی که نشریات چپ نسبت به موضوع تبلیغات داشتند و تبلیغات در این نشریات جایگاهی نداشت من این نشریات را کنار گذاشتم و در ادامه مشغول گردآوری آگهی های نشریات چون زنان، تماشا و اطلاعات هفتگی شدم و در جریان کار متوجه آگهی های تکراری این مجلات شدم و این که تمام این آگهی ها در روزنامه های کیهان و اطلاعات منتشر می شدند. از این رو این دو روزنامه را منبع کارم قرار دادم. بخش عمده این آگهی ها به صورت 2 رنگ و یا 4 رنگ منتشر می شدند.
چه تعداد آگهی را در پژوهش هایتان گردآوری کردید؟
حاصل پژوهش هایم 7 هزار آگهی بود که از دو نشریه کیهان و اطلاعات در فاصله سال های 1320 تا 1357 گردآوری شده است. در واقع با این آگهی می توان تاریخ نخستین فعالیت آژانس های تبلیغاتی و حتی آخرین فعالیت آنها را مشخص کرد. من فکر می کنم این بزرگ ترین مجموعه ای باشد که در این حوزه تاکنون گردآوری و تدوین شده است و در این کار یک تیم 7 نفره از شاگردانم با من همکاری کردند.
پس با این تفاسیر گردآوری کار بیشتر از تالیف کتاب زمان برد؟
دقیقا همین طور است. من تاکید خاصی دارم که کتاب 100 آگهی یک منبع است و چون تا پیش از آن منبعی در اختیار نداشتیم بخش گردآوری کار بسیار زمان بری بود. بسیاری از افراد مهم در بخش تبلیغات کار کرده اند اما اصرار عجیبی دارند که نامی از آن ها برده نشود و یا در این خصوص منبعی در اختیار کسی نگذارند.
ا نتخاب آگهی ها به چه شکل بود ؟ تقریبا بیش از نیمی از آگهی ها به دلیل سانسور کنار گذاشته شد و پس از آن من شروع به انتخاب کردم و 400 آگهی را انتخاب کردم که انتخاب از میان آن ها دشوار بود از این رو از آرش تنهایی و ایمان ملاجعفری کمک گرفتم و هر یک 100 آگهی را انتخاب کردیم که با توجه به اشتراکات به 160 آگهی رسیدیم که از میان آن ها من 60 آگهی را کنار گذاشتم و 100 آگهی مشخص شد. چه معیاری برای انتخاب آگهی ها مدنظرت بود؟ در ابتدا جذابیت بصری و فرم برایم اهمیت داشت و در مراحل بعدی شعار تبلیغاتی و برد آن ها. و یکی دیگر از معیارها جنبه تاریخی آژانس هایی بود که این آگهی ها را طراحی کرده بودند.
برای انتشار 100 آگهی با مشکل ممیزی از سوی ارشاد روبرو نشدید؟ چرا برای این کار دشواری های بسیار داشتم و حتی در مراحلی از کار به این نتیجه رسیدم که این کتاب منتشر نخواهد شد اما با استمرار و پیگیری و توجیه های متعدد کارشناسان کتاب توانستم مجوز انتشار کتاب را بگیرم.
مقدمه کتاب شامل چه مسائلی می شود؟
در مقدمه 50 صفحه ای که بر این آگهی ها نوشتم به مسائلی چون تاریخچه طراحی آگهی؛ جریانات ملی که ربط مستقیم به طراحی پوسترها و آگهی دارد پرداختم. همچنین آژانس های تبلیغاتی را نیز معرفی کردم. البته دوست داشتم که شعار نویس ها آژانس ها را نیز معرفی کنم که به دلیل این که بسیاری از آن ها حاضر به این موضوع نیستند که درباره فعالیت شان در این بخش صحبت کنند و عموما آن را مخفی می کنند این بخش را نتوانستم در این کتاب مطرح کنم.
از نظر من تبلیغات و گرافیک تبلیغاتی با هم ربط مستقیم دارند. اتفاقاتی چون انقلاب سفید در سال 1341 موجب شد که خیل عظیمی از مردم از روستاهای دور افتاده به تهران سفر کنند و شهر نشین شوند و چنین افرادی نیاز به فرهنگ سازی داشتند تا بتوانند از امکانات زندگی شهری بهره ببرند و در این راه آگهی های تبلیغاتی سهم قابل توجه ای را به خود اختصاص دادند و در فرهنگ سازی سهیم شدند.
من در این کتاب به چنین موضوعاتی پرداخته ام و به فراخور موضوعات سیاسی و ملی، نمونه هایی از پوسترهای هر دوره را منتشر کرده ام. مثلا در دوران مصدق بیشتر آگهی ها به سمتی می رفت که تولیدات ملی را تبلیغ کند و اول هر شعار عنوان می شد ای ایرانی وطن پرست یک مارک ایرانی بخر. در آن دوره هنوز مرسوم نبود که از کلمه برند استفاده کنند. در واقع این کتاب 10 سال و 10 فصل بندی شده است و به تبع پررنگ بودن هر یک از آژانس ها در فصل بندی ها تعداد آگهی های آن ها افزایش پیدا کرده است.
از سال 1306 تاکنون آگهی تبلیغاتی فراز و فرود داشته است؟
در سال 1306 در ایران هنوز آگهی تبلیغاتی مرسوم نبوده است و در آن دوران آگهی های مطبوعات خارجی ترجمه می شده است. از سال 1317 نخستین آژانس تبلیغاتی ایران راه اندازی می شود. البته تا پیش از آن کانون های تبلیغاتی فعالیت می کردند اما فعالیت شان چشمگیر نبود. شروع فعالیت آژانس های تبلیغاتی به صورت حرفه ای در سال 1320 است و در این دهه آژانس های قدرتمندی شروع به کار می کنند و تبلیغات وسعت پیدا می کند. مثلا آژانس فاکوپا برای تبلیغات کفش فیل هوا می کند و به گفته شاهدان عینی در مسیری که فیل هوا کرده بودند آن قدر جمعیت زیاد بود که ماشین نمی توانست حرکت کند.
به نظر من فاکوپا یکی از مهم ترین آژانس های تبلیغاتی ایران است که مدیریت آن را فرهاد هرمزی برعهده داشت و باید تاریخ تبلیغات را از این فرد شروع کرد. اوج گرافیک دیزاین هم با آژانس آوانگارد است و یکی از مهم ترین گرافیست های ایران در حوزه تبلیغات فعالیت می کرد؛ کامران کاتوزیان است که آژانس آوانگارد را تاسیس کرد و در خلال طراحی بهترین آگهی های تبلیغات از او به عنوان بهترین شعار نویس این حوزه نیز می توان یاد کرد.
شعار نویسی در تبلیغات چه جایگاهی دارد؟ بحث شعار نویسی یکی از پیچیده ترین بحث های طراحی آگهی است و به نظر من ضرورت این را دارد که روی آن کار پژوهشی دقیقی انجام شود. بیشتر شاعران آن دوران در این حوزه فعالیت می کردند و محمد علی سپانلو از معدود کسانی است که این موضوع را علنی مطرح می کند. اما باید قبول کرد که بهترین شعار نویس ها شاعر نبودند و بهترین شعار نویس تاریخ تبلیغات ایران کامران کاتوزیان است. من با بررسی ها که کرده ام متوجه شدم بیشتر شاعران معاصر در دوره های شعار نویسی کرده اند.
آیا قصد ندارید که کتابی در این حوزه بنویسید؟
چرا قصد دارم که کتابی در بحث شعار نویسی بنویسم اما درحال حاضر کتاب منبع دیگری در حوزه تبلیغات در دست دارم که پس از آن کتاب در این مورد خاص خواهم نوشت. انتهای بخش پایانی/