پیروز ارجمند، مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری در گفتوگو با خبرنگار موسیقی هنرآنلاین گفت: هم اکنون در تدارک و برنامهریزی برای ایام محرم و صفر هستیم و قرار است حوزه هنری مراسمی را در این ایام برگزار کند که این مراسم در دهه دوم محرم برگزار خواهد شد.
ارجمند در ادامه بیان کرد: قرار است بعد از ایام تاسوعا و عاشورا 14 شب موسیقی عاشورایی محرم برای اقوام مختلف ایران از 14 منطقه در حوزه هنری برگزار شود که این مراسم به همت جهانگیر نصراشرفی و کیوان پهلوانزاده برگزار میشود و به زودی اخبار دقیق آن انعکاس مییابد.
مدیر مرکز موسیقی حوزه هنری خاطرنشان کرد: حوزه هنری در این ایام یک دایرهالمعارف صوتی- مکتوب با عنوان "آواهای عاشورایی اقوام ایران" که اثر پژوهشی جهانگیر نصر اشرفی است رونمایی میکند، همچنین این اثر شامل آلبوم و چهار کتاب است.
پیروز ارجمند در ادامه تاکید کرد: همچنین اثر دیگری از کیان ماری نوحهخوان برجسته دماوند که آثار "بابا مشکین" را روایت کرده است توسط حوزه هنری رونمایی میشود. این اثر توسط مهدی لطفی، بهنام وادانی، داوود فتحعلیبیگی نتنگاری و پژوهش شده است.
گفتنی است، حدود یکصد سال پیش شاعری توانمند، خوش ذوق، ولایتی و از دوستداران اهل بیت(ع) از شهر قزوین به نام حاج حسین بابا متخلص به (مشکین) برای اینکه مجالس عزاداری حضرت اباعبدالله(ع) از رونق بیشتری بهرهمند گردد و مجالس روضه و سینهزنی باشکوهتر برگزار شود تصمیم گرفت اشعاری را در دستگاههای موسیقی بسراید به نحوی که نوحه در یکی از دستگاههای موسیقی مانند سهگاه، چهارگاه، بیات ترک و دیگر دستگاهها شروع میشد و در همان دستگاه به پایان میرسید.
هر نوحه شرح حال کامل یکی از شهدای کربلا یا ائمه معصومین (علیهمالسّلام) بود که با استناد به مقاتل و احادیث و روایات صحیح نظیر لهوف ابن طاووس و منتهیالآمال سروده میشد. این سبک که توسط مرحوم مشکین ابداع شد "زمینهخوانی" نام گرفت.
مرحوم بابا مشکین هم عصر و از دوستان شاعر پرآوازه آن دوران مرحوم عارف قزوینی بود. و از عارف قزوینی در ابداع سبک زمینهخوانی کمک فراوانی گرفت زیرا عارف قزوینی به تمام دستگاههای موسیقی مسلط بود.
مرحوم مشکین پس از ابداع سبک زمینهخوانی از قزوین به تهران عزیمت کرد و در تهران و شهرری با استقبال پرشوری از طرف مداحان و سخنوران و سردمخوانان آن زمان مواجه شد و این سبک جدید در تهران و شهر ری در پاتوقهای عزاداری برای حضرت سیدالشهدا(ع) برپا میشد رواج یافت،
بعد از گذشت چند سال از عزیمت مرحوم مشکین به تهران و سرودن نوحههای زمینهخوانی در دستگاههای مختلف موسیقی و استقبال پرشور مستمعین سبک زمینهخوانی به اوج شکوفایی رسید و هر مداحی که میخواست نوحههای زمینهخوانی را در مجالس و پاتوقها بخواند میبایست به تمام دستگاهها و ردیفهای آوازی آشنایی کامل داشته باشد و باید زحمت میکشید و این خود یک اصل برای مداح بود و به همین خاطر هر کسی نمیتوانست نوحهها را بخواند و حتمآ باید دستگاههای موسیقی را فرامیگرفت.
رفتهرفته شاعرانی دیگر در آن زمان شروع به سرودن نوحه در سبک زمینهخوانی نمودند که به غیر از چند نفر نوحههای آنها به دلیل آنکه ردیفها را رعایت نمیکردند چندان مورد استقبال قرار نگرفت. اما نوحههای مشکین تاکنون به عنوان بهترین و به عنوان مرجع در این سبک باقی مانده است.
در پایان هر نوحه و آخرین دم از نوحه نام مشکین به عنوان تخلص برده میشد و مستمعین با شنیدن نام مشکین به وجد میآمدند. مشکین در قالب غزل، قصیده، مسمّط و رباعی اشعار فراوانی در مدح و منقبت چهارده معصوم(ع) و شهدای کربلا سروده است. و در دیگر عرصههای شعر و ادب مانند نقّالی و سردمخوانی و سخنوری شاهکارهایی از خود بر جای گذاشته است.
نوحههای او در دفترچههایی به نام دستک نوحه یا بیاض نوشته میشد و مداحان نوحهها را یا از خود مشکین یا شاگردانش و یا با چند واسطه از مشکین میگرفتند. در آن زمان به علت اینکه اکثر مردم و بعضی از مداحان از سواد خواندن و نوشتن بیبهره بودند برای اینکه بتوانند از نوحهها استفاده کنند هنگام خواندن نوحه توسط مداحی دیگر نوحه را حفظ میکردند یا کسانی که سواد داشتند و میتوانستند تند بنویسند متن نوحه را مینوشتند تا مداحان بتوانند در پاتوق خود نوحه را بخوانند. متأسفانه اکثر نوحهها که افراد تندنویس مینوشتند و در دستکها موجود است دارای نواقصی است.
در سالهای پایانی زندگی مرحوم مشکین چند نفر از دوستان و شاگردانش از او خواستند تا تمام اشعار و نوحههای خود را به چاپ برساند. اما اجل به این شاعر خوشذوق امان نداد.
از تاریخ فوت مشکین و آرامگاهش هیچ سندی در دست نیست. اما همیشه نامش در قلب مداحان و میاندارها و مستمعین جاویدان است. از نوحههای مرحوم مشکین میتوان از نوحه سلطان قیس که در دستگاه سهگاه سروده شده، نوحه هلال ابن نافع در دستگاه چهارگاه، نوحه حضرت ابوالفضل در دستگاه ماهور و... نام برد.
همچنین استاد کیان ماری از نوحه خوانان ساکن شهر دماوند است که سالها در حسینیه این شهر به نوحه خوانی مشغول بوده است.
پایان پیام/46 /الف