سرویس تجسمی‌هنرآنلایk آزاده اخلاقی، فارغ التحصیل عکاسی مفهومی‌و عکاسی صحنه‌آرایی از یکی از دانشگاه‌های استرالیا است و طی سال‌ها به عنوان یکی از هنرمندان گالری محسن با آن ایده‌های عکس‌های مفهومی‌اش حسابی گل کرده است اما داستان نمایشگاه جدیدی که در گالری محسن با نام "به روایت یک شاهد عینی/آزاده اخلاقی" برپاست حکایت دیگری دارد. اینجا این روزها عکس‌های بزرگی خودنمایی می‌کند که روایت‌گر تعداد محدودی از "مرگ"های مشهور رخ داده در سال‌های اخیر است.

روایتی کاملا بازسازی شده که در همه آن‌ها شاهد عینی معاصر که آزاده اخلاقی باشد حضور دارد. حالا یا پشت یک پنجره به نظاره نشسته یا در صفی طویل همراه دیگران ایستاده یا دستی بر دهان کودکی که ناظر بر قتل پدرش است گذاشته باشد. به لیبل‌ها که نگاه کنی می‌خوانی: محمود طالقانی - ۱۹ شهریور ۱۳۵۸ - تهران | بخشی از اثر | از مجموعه "به روایت یک شاهد عینی" | آزاده اخلاقی،میرزاده عشقی - ۱۲ تیر ۱۳۰۳ - تهران | بخشی از اثر | از مجموعه "به روایت یک شاهد عینی" | آزاده اخلاقی،علی شریعتی - ۳۰ خرداد ۱۳۵۶ - لندن | بخشی از اثر | از مجموعه "به روایت یک شاهد عینی" | آزاده اخلاقی... دیگران هم هستند : میرزا جهانگیرخان صور اسرافیل و نصرالله ملک المتکلمین، کلنل محمد تقی خان پسیان، محمد مصدق، سهراب شهید ثالث و...

اگر در نگاه اول متوجه این موضوع نشوی و بیش از هر چیز درگیر حضور مولف در یک روایت تاریخی باشی، به دقایقی نمی‌کشد که درک خواهی کرد گرفتن هر کدام از این عکس‌ها بی شک به یک پروسه طولانی و پر کار تولید و تهیه نیاز داشته چرا که همه صحنه به شکلی واقعی سعی شده بازسازی شود و قاعدتا در مراحل تصویرسازی کار زیادی روی آن‌ها انجام شده است و حتی در برخی مواقع حتما از خودت خواهی پرسید دقیقا چگونه این عکس‌ها بازسازی شده است. آن قدر واقعی و مستند که اگر حضور آزاده اخلاقی در عکس‌ها نیود شاید باید در بازسازی بودنشان ششک می‌کردی.

همه صحنه‌ها تعداد نسبتا زیادی بازیگر دارد. رفتن در بسیاری از لوکیشن‌های مهم دور از انتظار می‌نماید و... از ساختار طراحی و اجرای آثار که درگذری تازه باید به عمق نگاه ایده پرداز برسی که سعی دارد با اینگونه بازسازی که با وجود حضور مولف در صحنه مفهوم یاداوری به خود می‌گیرد، چه رازی را با توی مخاطب درمیان بگذارد. هر چند این نمایشگاه مخاطبش را انتخاب کرده و آن جمع محدودی از هنرمندان یا خریداران اثار هنری هستند و از این منظر شاید چندان نتوان به تاثیرگذاری یا حتی هدفمندی نمایشگاه دل بست. گرچه تهیه کننده می‌تواند امیدوار باشد با جذابیت‌های پنهان و پیدایی که عکس‌ها دارد خریداران خوبی بیابد.

و اما... حاشیه‌های غالب بر متن

این نمایشگاه این روزها از یک منظر دیگر هم قابل تامل شده است و آن حاشیه‌ها و اختلاف‌هایی است که هنرمندانش با یکدیگر پیدا کرده اند. همان طور که در سطور بالا خواندید دیدن این نمایشگاه ثابت می‌کند که هر عکسی که به روی دیوار می‌بینید حاصل تلاش یک جمع است و حالا موضوع بر سر سهم هر یک در آن است که به اختلاف افتاده است. این روزها همه می‌گویند برویم عکس‌های آزاده اخلاقی را ببینیم و با توجه به حضورش به عنوان مولف در تمام عکس‌ها نقش او در خلق و ایده پردازی واضح به نظر می‌رسد اما در این میان نام ساسان توکلی نیز در میان است که معترض اصلی این نمایشگاه شده با این سخن که نام او چنان که به قدر سهمش در خلق آثار است در بوروشور و معرفی نمایشگاه اورده نشده است. و حالا بشنوید از این داستان.

نامه سرگشاده ساسان توکلی به مدیر گالری محسن و تهیه کننده پروژه "به روایت یک شاهد عینی/آزاده اخلاقی"

"پاییز سال پیش عکاسی پروژه ای به من پیشنهاد شد که چند روزی هست که در گالری محسن در حال نمایش است:به روایت یک شاهد عینی آزاده اخلاقی/به تهیه کنندگی احسان رسول اف...حدود ۳۰ روز عکاسی به همراه کلیه عوامل و بیشتر از ۶ ماه مراحل ادیت و جلوه‌های بصری عکس‌ها طول کشید.ولی حالا اتفاقاتی افتاده که مجبور به بیانش شدم "

در ادامه وی نامه ای به احسان رسول اف و آزاده اخلاقی نوشته و 48 ساعت به آن‌ها مهلت داده تا آنچه خلاف واقع به گفته اوست را اصلاح کنند و نوشته:" ما قرار کتبی با هم نداشتیم در این پروژه ولی حرف زدیم و قرار گذاشتیم ... من تا اونجا که تونستم و در توانم بود برای این کار مایه گذاشتم خودتون هم خوب میدونید که از اون چیزی که انتظارش رو داشتین خیلی بهتر شد ...و باز هم بدونید اگه تجربه و تکنیک من نبود این پروژه همون روز‌های اول متوقف میشد و به اینجاها نمیرسید ... احتیاج به توضیح هم نیست خودتون خوب میدونید...ولی حالا من میبینم انگار فراموش کردید و اصلان حقوق معنوی منو رعایت نکردید .من چندین بار با تو در مورد اینکه چگونه اسم من در بروشور، پوستر، کتاب و هر چیز مکتوب دیگری چه آنلاین و چه غیر آنلاین درج بشود با تو صحبت کردم و تو قول دادی که کاملا رعایت کنی ... قرار بود اسم کامل من جدا از اسامی‌ عوامل به طور مشخص و با تیتر عکس و جلوه‌های بصری همه جا باشه ... در غیر این صورت مجبورم با شرح کامل ماجرا برای همه توضیح بدم که چه بوده و چه شده به صورت آنلاین و غیر آنلاین هر جا که بتونم .."

و سپس وی درباره یکی از عکس‌ها توضیح می‌دهد که برای هر عکس تکنیک خاصی لازم بود ... اگر در کلیه عکس‌ها دقت کنیم خواهیم دید مثل یک تابلو نقاشی تمام کارکتر‌ها در بهترین فیگور هستند ... این عکس در ۵ مرحله بصورت پانوراما مثل صحنه‌های یک فیلم اکشن ۱۱ فریم در ثانیه عکاسی شد. ۴۸۲ عکس در برداشت‌های مختلف...

و البته درباره یک عکس دیگر که نتوانسته بودند در لوکیشن اصلی عکس‌برداری کنند وی در عکسی توضیح داده که با روش پرده آبی چگونه عکس را گرفته است

پاسخ تهیه کننده پروژه

در ادامه اما احسان رسول اف درباره حواشی پیش آمده به مخاطبان گالری توضیح داده است که همراهان و مخاطبان ارجمند گالری محسن/

با سپاس از شما و توجه و تشویقی که در مدت این چهار روز از نمایش آثار در گالری ابراز داشته اید و برای حمایت از زحمات همه عوامل و دست اندرکاران پروژه "به روایت یک شاهد عینی"، لازم است نکاتی را یادآور شوم:بسیاری از پروژه‌های دست کم نسبتا موفق و حداقل کمی‌بزرگ، حاشیه‌هایی دارند اما از آنجایی که تلاش گروه بسیاری در به ثمر رسیدن این پروژه دخیل بوده است، امیدوارم از هر سو، برخوردهای منصفانه ای با آن صورت پذیرد. اما متاسفانه علی رغم احترامی‌که برای عکاس اصلی این پروژه قایل بودم، وی که از قرار گرفتن نام عکاس دیگری برای دو فریم از هفده فریم مجموعه در کنار خودش ناخرسند شده است، مطالب ناخوشایندی را منتشر کرده و ضمن ابراز گفته‌های نادرست، اتهاماتی را وارد ساخته که نامنصفانه است. نیک می‌دانید که در چنین پروژه بزرگی، تلاش همه دست اندرکاران آن دخیل است و نسبت دادن نتیجه موفقیت پروژه به خود، جفا در حق دوستان دیگری است که هر یک به سهم خود کوشیده اند. بنابراین کلیه حقوق معنوی همکاران پروژه رعایت و حفظ شده است و نام و عنوان هر یک از عوامل، متناسب با قرارداد و برآورد تهیه کننده و کارگردان پروژه در ترتیبی که در کاتالوگ نمایشگاه موجود است، درج شده است.

هر یک از این همکاران، فراتر از قرارداد و وظیفه اش، چیزی به پروژه اضافه کرد و حضورش به شکلی خاص کمک ساز شد: از آزاده اخلاقی که شیره جانش را در طول چهار سال ایده‌پردازی و فیش‌برداری و نگارش تا رونمایی آن به پای کار ریخت، ژیلا مهرجویی که در طی دو سال و نیمی‌که در سینما دست به کاری نزده است، بزرگوارانه و همدلانه برای این پروژه دلسوزانه عرق ریخت، لاله مستوفی که مادرانه پروژه را از اول تا آخر همراهی کرد، ساسان توکلی که برای عکاسی و ویرایش بصری پروژه زحمت بسیار کشید ، جعفر عروجی که تولید را سامان داد، محسن دارسنج که در چهره پردازی با ما بود، سیمین دهقانی و نیما علیزاده که در ویرایش و چاپ دوستانه و استادانه کار کردند و همه کسان دیگری که از پیش تولید تا رونمایی با ما همکاری و همراهی کردند که نامشان تا جایی که فراموش نکرده باشیم، در کاتالوگ درج شده است. در ضمن با هیچ کس قراردادی به عنوان انجام دهنده جلوه‌های بصری چه به صورت شفاهی و چه به صورت کتبی منعقد نشده، اما نام همکاران ارجمندی که در این مدت برای ویرایش‌های رایانه ای و بصری در مقاطع مختلف زمانی به ما پیوستند، در قسمت سپاس‌های کاتالوگ نام برده شده است که من در اینجا مجددا با ذکر نامشان از آن‌ها سپاسگزارم: نیما علیزاده، ساسان توکلی، مهراد مه نیا و کیانا حایری. در ضمن یادآوری می‌کنم کلیه حقوق مادی دست اندرکاران پروژه نیز پرداخت گردیده و جز کارگاه چاپ تیرگان که تا چند روز پیشتر مشغول چاپ و شاسی آثار بوده است، کسی با این پروژه حساب باز ندارد.

و اما ...

اما شاید نکته مهم این باشد که گالری محسن برای روز دوشنبه هفته آینده نشستی را برگزار می‌کند تا تکنیک و روش‌های به کار رفته در پروژه و نیز تجربیات به دست آمده در راستای تهیه و تولید یک مجموعه عکس صحنه آرایی شده در ایران، را برای علاقمندان شرح دهد. حالا شاید باید تا روز دوشنبه منتظر شد.

گفتنی است آزاده اخلاقی عکاس و فیلمسازی است که در شیراز متولد شده و در رشته علوم رایانه ای تحصیل کرده اما به خاطر فعالیت و موفقیت چشمگیرش در زمینه هنرهای مفهومی‌شناخته شده است. فیلم‌های کوتاه این هنرمند در جشنواره‌های "اسلو" و "پوسان" نمایش داده شده اند و مورد استقبال قرار گرفته اند. او همچنین یک‌بار جایزه بین المللی "اسکان" سازمان ملل UNHABITAT در حوزه عکاسی را گرفت و در مسابقه ای با عنوان "زنان و زندگی شهری" به عنوان ارائه دهنده بهترین اثر مورد تقدیر قرار گرفت. اخلاقی از سال ۸۰ تاکنون نمایشگاه‌های مختلفی در ایران، ترکیه و استرالیا برگزار کرده است.

یکی از مهمترین نمایشگاه‌های عکس آزاده اخلاقی با عنوان"بازتاب‌های شخصی" در سال ۱۳۸۷ در گالری "مامک" برگزار شد. او در این مجموعه از تصویر خود به عنوان جزیی از عناصر عکس برای انتقال مفاهیم استفاده کرده است.پس از آن به سراغ شهر و "تهران" رفت و مجموعه "تعلیق در تهران" در مدت سه سال تهیه و منتشر ساخت.در سال ۸۹ با "من، آن‌گونه که دیگران می‌خواهند" در گالری «محسن» میزبان علاقه مندانش بود.و حالا با مجموعه "به روایت یک شاهد عینی".

ساسان توکلی نامی‌بسیار آشناست. عکاسان جدا از وب سایت تهران 24، حضور پر انرژی او را در مراسم اختتامیه تصویر سال دیده‌اند و آنها هم که عکاس نیستند، با تیتراژ و آنونس‌هایی که برای سریال‌های تلوزیونی می‌سازد آشنا هستند. و این تنها بخشی از کارهای اوست. او در سال 1341 در تهران متولد شد . یکی از کارهای جالب توجه وی عکاسی و فیلمبرداری سه بعدی با دو دوربین است. او در این باره گفته: این کار جدیدی در دنیا نیست و حدود 50 سال پیش ابداع شده است. اما ما این کار را در ایران با استفاده از قطعات سخت افزاری ای که خودمان می‌سازیم، راه انداخته‌ایم. محصول این کار تصاویری می‌شود که بعد دارد و با عینک مخصوص باید دید. این اتفاق مدت‌هاست که در اروپا و امریکا رخ می‌دهد و از کپی غیرقانونی فیلم‌ها جلوگیری می‌کند و بعلاوه بیننده را تشویق به سینما رفتن می‌کند. "اما در نهایت وی معتقد است یک تصویر ساز است.

انتهای پیام/آزاده سهرابی