سرویس هنر و اقتصاد هنرآنلاین //
«شاه اسماعیل در سال ۹۰۶ ه.ق پس از شکست دادن آق قویونلوها، تبریز را به پایتختی برگزید. کتابخانه سلطنتی آق قویونلوها در اختیار او قرار گرفت و هنرمندانی که در کتابخانه آق‌قویونلوها کار می کردند به خدمت او در آمدند. شاه اسماعیل آنها را به ادامه کارهای هنری که در دست داشتند، ترغیب کرد. یکی از هنرمندان برجسته مکتب ترکمان تبریز، سلطان محمد تبریزی بود که به خدمت شاه اسماعیل درآمد و از این زمان به بعد یکی از پایه‌های محکم مکتب جدیدالتأسیس تبریز دوره صفوی شد».
این شرح حالی بود که در تاریخ هنر ایران آمده و چگونگی پایه ریزی مکتب تبریز دوم در هنر ایران را نشان می دهد. همانگونه که مشاهده می شود این مکتب هنری نیز در سایه حمایت های حاکم وقت به وجود آمده است.
«پس از شاه اسماعیل فرزندش شاه تهماسب که شیفته نقاشی و خطاطی بود به سلطنت رسید. شاه تهماسب نیز پس از رسیدن به سلطنت به حمایت از این هنرها پرداخت و هنرمندان زیادی از مکتب هرات و ترکمان را در پروژه‌های شکوهمند کتاب آرایی به کار گرفت و بدین ترتیب آثار مکتب تبریز در دوره صفوی پدیدار شد و مکتب تبریزی که یکی از مکاتب درخشان هنر نگارگری ایران است شکل نهایی خود را پیدا کرد و آثار شکوهمندی مانند شاهنامه شاه تهماسبی و خمسه نظامی شاهی را تولید کرد».
هرگاه حاکمان و صاحبان قدرت تصمیم گرفتند که هنرمندان را حمایت کرده و آنها را برای تبادل نظر دور هم جمع کنند، حاصلش تحولی عظیم در هنر ایران بوده است. البته عکس این حکایت هم صدق می کند؛ یعنی بی توجهی و حمایت نکردن از هنرمندان مسیر هنری کشور را به بیراه برده یا این که راه پیشرفت هنری را کند کرده است. برای تصدیق این گفته بند زیر کفایت می کند.
«شاه تهماسب از دوران کودکی به فرا گیری خط و نقاشی پرداخت و در طراحی، نزاکت قلم را به مرتبه کمال رسانید. او در جوانی استادان معروفی را دور هم گردآوری کرد ولی در اواخر عمر به این هنرمندان توجه کمتری داشت به طوری که بسیاری از آنان در دربار ابراهیم میرزا در مشهد گرد آمدند وسبک دیگر را به وجود آوردند». هر گاه هنرمندان در هر برهه زمانی به صورت کامل مورد حمایت قرار گرفته اند می توان ردپایی از تحولاتی عظیم را در هنر جستجو کرد.
«نقاشان مکتب تبریز دوم سطح تخت نقاشی را شکستند و ترکیب بندیهای چند سطحی آفریدند.همه چیز آکنده از حرکت و جنبش بود رنگها درخشان و پرکشش و حالت مورد نظر را به وجود می آورد. یکی از نقاشان بزرگ این دوران استاد محمدی استاد طراحی با قلم بود. از مشخصات آثار او تصویر اشخاص بلند قامت با صورت گرد و کوچک و واقع بین بود در ترسیم مناظر زندگی در نواحی روستانی است. او از جمله کسانی است که بر روی نگارگران پس از خود تاثیر بسزایی داشته است و او را استاد رضا عباسی می نامند».
ارتباط های فرهنگی و اقتصادی با کشورهای دیگر همواره این امکان را به وجود می آورد که علاوه بر رونق اقتصادی، شاهد تبادلات فرهنگی و تاثیر پذیری هنرمندان از فرهنگ و هنرهای مختلف باشیم. در دوره صفوی به علت وجود ارتباط با کشورهای اروپایی در کنار رونق اقتصادی کشور، تاثیرپذیری از هنر غرب در آثار برخی هنرمندان واضح است. در دوره صفوی در پی تماس‌های مکرر ایرانیان و اروپائیان ابداعاتی بروز نمود و موجب تحول در هنرهای تجسمی ادوار پس ازخود نیز گردید.
ادامه دارد...
انتهای پیام / 42