گروه فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: کتاب از دو بخش «سیاحت و سیاحان در ایران» و «در باب ایران (و/یا اروپا) از نگاه سیاحان» تشکیل شده است. فرهنگی‌ها در ایران، در باب گرایش به سفر، در باب کارکرد و نقش سیاحان و موانع مادی پیش روی سیاحان، در باب دوربین تاریک‌خانه‌ای سیاح، در باب پرده-حائل زبان، در باب پرده- حائل دینی- مذهبی و در باب پرده-حائل طبقاتی عناوین هشت فصل این اثر محسوب می‌شود.

«ایران در تاریک­‌خانه غرب» پژوهشی است که حامد فولادوند زیرنظر فرنان برودل، پی‌یر ویلار و علی مظاهری، مورخان مکتب تاریخ‌نگاری فرانسه (آنال)، انجام داده­ است. این اثر به نگرش سیاحان غربی پرداخته و جنبه کاذب برداشت آنان را در مورد ایران آشکار کرده است.

در بخشی از مقدمه کتاب به‌قلم داریوش شایگان، می‌خوانیم: «رویدادهای سیاسی- مذهبی که جهان امروز ما را متناوبا به چالش می‌کشد و پایه‌های فرهنگی و اجتماعی جوامع کنونی را به لرزه می‌اندازد، محتوای این رساله دانشگاهی را دوباره به موضوع روز بدل می‌کند؛ زیرا پژوهش حاضر با محوریت مساله «آن دیگر»، به روابط اسلام و غرب و نیز عدم درک متقابل این دو تکیه دارد.

این نوشته تامل‌­برانگیز همچنین مساله «پرده حائل‌های میان فرهنگی» را مطرح می‌کند، همان موانعی که جلوی گفتگو و شکوفایی آنچه را که من «آگاهی متکثر» نامیده‌ام، می‌گیرد در حالی که دنیای امروز نیازمند آن است چون چنین آگاهی از عوامل زاینده چندگونگی، رواداری و گشوده‌بینی محسوب می­‌شود. در ادامه آنچه می‌آید، سوی سخنم به سمت پرده حائل دین و مذهب است، تاریک­‌خانه­‌ای_ اگر بخواهم از استعاره خود مولف این نوشته استفاده کنم_ که کمابیش چیزها را «وارونه» نشان می­‌دهد و بازنمودهای ما از امر واقع را اغلب اشتباه جلوه می‌دهد و گرایش دارد تا زندگی روزمره ما و دیگران را «ایدئولوژیک» کند.

بنابراین نویسنده با ظرافت به موضوع دشواری می‌پردازد: نگاه درهم‌تنیده سیاحان اروپایی از ایران دوره صفوی (اواخر قرن ۱۶)، شیوه درک ایرانیان از حضور آن‌ها و نحوه‌ای که آنان را در میان خودشان پذیرا شدند. وی با مهارت تمام مشکل «پرده­‌حائل مذهبی» و پیش‌داوری­‌های ناشی از آن برای برقراری ارتباط را نزد هر دو طرف، نشان می­‌دهد. برای هر دو طرف مذهب نقش خود را بازی می‌کند اما آنچه امروز به نظرمان عجیب می‌رسد این است که در مقایسه با هیات‌های غربی، ایرانیان آن دوره مدارا و گشایش بیشتری از خود نشان می‌داده­‌اند.

کتاب «ایران در تاریک‌خانه غرب» نوشته حامد فولادوند با ترجمه گلنار گلناریان در نشر تاریخ ایران با قیمت ۹۰ هزار تومان منتشر شده است.