گروه مد و لباس هنرآنلاین: مرحوم محمدحسن ملکثابت سال ۱۳۳۸ در یزد به دنیا آمد و از ۱۲ سالگی وارد رشته دارایی بافی شد. این هنرمند که دارای مدرک نشان دست خلاق بود، طی روزهای اخیر به دلیل بیماری درگذشت و در قطعه هنرمندان به خاک سپرده شد. به همین بهانه گذری داریم بر هنر دارایی بافی؛ بافتهای از ابریشم و رنگ که بسیاری بر این باورند زادگاهش کشورمان ایران و شهر یزد است.
تاریخ یزد با تاریخچه نساجی در این شهر به هم گرهخوردهاند. تولید منسوجات سنتی از این لحاظ در اولویت کار هنرمندان یزد قرار داشت که مواد اولیه آن یعنی پنبه و ابریشم را در محل تولید میکردند و ویژگی مثبت دیگری که این صنایع داشت این بود که زنان میتوانستند آن را در منزل انجام دهند و از این راه بخشی از بار اقتصادی خانواده را بر عهده گیرند. البته عامل دیگری نیز در تاریخچه نساجی یزد، سهم عمدهای داشته و آن واقعشدن این شهر در مسیر جاده ابریشم است.
تأثیر این عامل بیشتر در رشد کیفیتی این محصول بوده است چراکه با جابهجایی منسوجات در طول مسیر، صنعت نساجی نیز در طول مسیر نیز در نقاط مختلف از هم تأثیر میپذیرفتند. از طرفی بخشی از تولیدات نیز که توسط تجار به کشورهای دیگر صادر میشد در گسترش این صنایع نقش مهمی را ایفا میکرد.
دارایی بافی یکی از زیرمجموعههای صنعت نساجی سنتی یزد است که به منسوجات تمام ابریشم که با رنگهای متنوع زرد، سبز، قرمز و بنفش با نقوش شطرنجی راهراه و گلهای خاصی که در اصطلاح محلی «پیچون» خوانده میشود، تهیه میشوند. این پارچه بسته به نوع مصرف در ابعاد و اندازههای مختلف تهیهشده و برای مصارف گوناگونی چون چادرشب، آستری، لحاف، بقچه و رومیزی استفاده میشود.
در مورد وجهتسمیه این نام گفته میشود که نام دارایی ازآنجهت برای آن مطرح شده که در قدیم این پارچه در جهیزیه هر عروس جزو وسایل سرمایهای بوده و دارایی عروس محسوب میشده است و لذا به آن دارایی گفتهاند.
ویژگی خاص پارچههای دارایی نوع نقش آن است که به طریقه خاصی در رنگرزی ایجاد میشود. رنگرزی این پارچه با روشی بسیار بدوی که ریشه در اعماق تاریخ دارد انجام میشود.
دارایی بافی بافت نوعی پارچه، با در هم تنیدن تاروپودهایی از جنس نخ و ابریشم است که الیاف آن قبل از بافت با شیوه گره زدن، رنگرزی شده باشد. این هنر در شهر یزد رواج دارد و برای رومیزی و روتختی استفاده میشود.
ازجمله نقوش بهکاررفته در دارایی میتوان به طرح تکگل، چهار گل و چهارخانه اشاره کرد. برای تولید دارایی رشتههای الیاف بهصورت گره، بستهشده و درون خم رنگ فروبرده میشوند. بعد از رنگرزی بارنگهای متفاوت، الیاف بازشده و روی دستگاه دارایی بافی بسته میشود. با عبور پودها، نقوش هندسی با رنگهای درهم پدید میآید.