سرویس موسیقی هنرآنلاین: نیمه‌های تابستان سال ۹۹، در میانه جنگ فرسایشی با کرونا، خبر از برگزاری رویدادی متفاوت آمد؛ نشر موسیقی پتریکور که در آمریکا مستقر است، تصمیم به برگزاری رویدادی آموزشی برای آهنگسازان کمتر از ۳۵ سالِ ساکن ایران گرفت؛ پروژه‌ای به نام "آهنگسازان جوان".
امین شریفی آهنگساز و موزیسین، بانی تهیه، تولید و انتشار و مدیر هنری پروژه "آهنگسازان جوان" بود. او نام‌های بزرگی چون علیرضا مشایخی، رضا والی، نادر مشایخی و پیمان یزدانیان را کنار یکدیگر نشاند تا آلبومی مشترک ضبط شود؛ آلبومی که نشر پتریکور، انتشارش را بر عهده گرفت. در همین حال، "آهنگسازان جوان" به مدیریت هنری او امکانی در اختیار آهنگسازان جوان داخل ایران قرار داد تا از محضر استادان بنام ایرانی و خارجی بهره‌مند شوند.
در روزهای گذشته، لکچرهای آهنگسازی شریفی و رضا والی آهنگساز؛ هر دو از اعضای کارگروه انتخاب آثار پروژه "آهنگسازان جوان" برگزار شد و بخش آموزشی این پروژه به پایان رسید. شریفی، لکچری ۴٫۵ ساعته با حضور ۷۷ شرکت‌کننده داشت و والی نیز لکچری ۶٫۵ ساعته با شرکت ۱۰۵ آهنگساز یا موزیسین برگزار کرد.
اغلب آهنگسازان حاضر در کلاس، از ایران به جلسه مجازی ملحق شده بودند و با این دو لکچر، بخش آموزشی فراخوان پروژه "آهنگسازان جوان" نشر موسیقی پتریکور پایان یافت.
"آهنگسازان جوان" چگونه شکل گرفت؟
این پروژه از اول تابستان، کار خود را با یک فراخوان عمومی خطاب به آهنگسازان ایرانی ساکن ایران زیر ۳۵ سال شروع کرد. آهنگسازان چند ماه فرصت داشتند قطعاتی برای فلوت بنویسند و برای هیئت داوران در کارگروه انتخاب آثار، ارسال کنند. حدود ۸۶ اثر دریافت شد که ۷۸ اثر واجد شرایط داوری بودند. در مرحله اول، ۱۲ قطعه از ۱۲ آهنگساز انتخاب شدند تا به مرحله دوم راه پیدا کنند. شش آهنگساز در گروه سنی زیر ۲۵ سال و شش آهنگساز در گروه سنی ۲۵ تا ۳۵ سال قرار گرفتند.
برای ۱۲ آهنگسازی که به مرحله دوم راه یافتند، فرصتی دو ماهه فراهم شد تا در جلسات خصوصی و گروهی، کارهای خود را با کمک استادان آهنگساز مهمان و اعضای کارگروه انتخاب آثار شامل امین شریفی، ارشیا صمصامی‌نیا، رضا والی و کلاریز کشاورز، نوازنده فلوت و ایده‌پرداز پروژه، اصلاح کنند.
آهنگسازان منتخب، امکان حضور در جلسات خصوصی و گروهی را داشتند و درنهایت از جمع ۱۲ قطعه، شش اثر به‌عنوان منتخب مرحله بعدی معرفی شدند. کارهای منتخبان رویداد به دست کلاریز کشاورز اجرا و ضبط و توسط نشر موسیقی پتریکور منتشر می‌شود. در مرحله نهایی که هنوز برگزار نشده، شش اثر منتخب اجرا و منتشر خواهند شد و در هر کدام از گروه‌های سنی، یک نفر جایزه نقدی نهایی سه میلیون تومانی را از آن خود خواهد کرد.
استقبال موزیسین‌های ایرانی
پروژه "آهنگسازان جوان" به‌واسطه حضور نام‌های بزرگ در فراخوان و مسابقه آهنگسازی که درون خود داشت، دیده شد و نگاه‌ها را به خود جلب کرد. آهنگسازان زیادی در سنین متفاوت از شهرهای مختلف ایران در این رویداد شرکت کردند؛ از آهنگساز ۱۶ ساله تا ۳۵ ساله، ولی به اعتقاد امین شریفی، جریانی که از اول تابستان تا امروز اتفاق افتاده، فراتر از یک مسابقه آهنگسازی صرف بوده، چون بخشی آموزشی داشته که در آن، جلسات خصوصی و گروهی تخصصی آهنگسازی برای آهنگسازان شرکت‌کننده در فراخوان برگزار شده است.
مدیر پروژه "آهنگسازان جوان" دراین‌باره به هنرآنلاین گفت: "۱۲ نفری که در مرحله اول انتخاب شدند، این امکان را پیدا کردند که جلسات خصوصی با اعضای کارگروه انتخاب آثار، داوران و آهنگسازان مهمان داشته باشند؛ مهمانانی که همگی ازجمله آهنگسازان مطرح بین‌المللی خارجی هستند. کلاس خصوصی به‌صورت تک‌به‌تک برای آن‌ها برگزار شد تا کارهای خود را بررسی و اصلاح کنند و از داوران و آهنگسازان مهمان، نظر بگیرند."
تمام اعضای کارگروه انتخاب آثار و آهنگسازان مهمانی که از آن‌ها دعوت شد در این فراخوان حضور پیدا کنند، جلسات گروهی نیز برای شرکت‌کنندگان برگزار کردند، یعنی لکچرهای گروهی آهنگسازی داشتند. آن‌ها در ابتدا کارهای خودشان را ارائه می‌دادند و آنالیز می‌کردند، سپس نوع نگاهشان به موسیقی و آهنگسازی را شرح می‌دادند. بخشی از زمان کلاش را نیز برای پرسش و پاسخ، گفت‌وگو، بحث و تبادل نظر با آهنگسازان شرکت‌کننده در فراخوان می‌گذاشتند. در طول دوره آموزشی دو ماهه‌ای که مدیران رویداد برای تمام شرکت‌کنندگان ازجمله منتخبان فراخوان پروژه "آهنگسازان جوان" در نظر گرفتند، ۱۰۶ ساعت آموزش خصوصی و گروهی برگزار شد.
رویدادی که حذف‌شدگان را نیز آموزش داد
کلاس‌های خصوصی فقط برای ۱۲ نفر منتخبی برگزار شد که کارهای پیشرفته‌تری ارائه دادند و راهی مرحله بعدی شدند. از جمع این ۱۲ نفر باید شش نفر انتخاب شوند و مسابقه‌ای دیگر داشته باشند، اما افرادی که در فراخوان شرکت کردند، ولی کار آن‌ها انتخاب نشد نیز از امکان آموزش برخوردار شدند.
شریفی با اشاره به برگزاری کلاس‌های چندین ساعته برای آهنگسازان بازمانده از صعود به مرحله بعد یادآور شد: "ما ۷۸ اثر را داوری کردیم، اما درنهایت ۱۲ نفر انتخاب شدند، ولی ۶۶ آهنگساز دیگر به‌علاوه آهنگسازان منتخب، این امکان را پیدا کردند که در لکچرهای گروهی شرکت کنند. درمجموع ۱۰۶ ساعت آموزش خصوصی و گروهی داشتیم که شامل موارد مختلفی می‌شد و فقط ۳۰ ساعت سمینار گروهی با آهنگسازان مهمان داشتیم.
آهنگسازان مهمان شامل کاتارینا روزنبرگر از دانشگاه کالیفرنیا در سن‌دیگو، نینا سی یانگ از دانشگاه کالیفرنیای جنوبی، کن اوئنو از دانشگاه برکلی، رضا والی از دانشگاه کارنگی ملون که عضو کارگروه انتخاب آثار نیز محسوب می‌شود و دان فرویند از دانشگاه ایندیانا بودند. همه این افراد، استادان دانشگاه‌های آمریکایی هستند که بدون دریافت هیچ هزینه، دانش و تجربیات خود را در این مدت با آهنگسازان جوان ساکن ایران؛ چه در کلاس‌های خصوصی و چه در کلاس‌های گروهی در میان گذاشتند.
شریفی ادامه داد: "حضور در ۳۰ ساعت سمینار گروهی به رهبری آهنگسازان مهمان برای تمام ۷۸ شرکت‌کننده در فراخوان؛ چه منتخب و چه غیر منتخب، آزاد بود. امین شریفی به پیشنهاد ارشیا صمصامی‌نیا آهنگساز تصمیم گرفت جلساتی با افرادی نیز داشته باشد که کارشان انتخاب نشده است. در مسابقات موسیقی و آهنگسازی بسیار غیر رایج و نایاب است که برای افراد غیر منتخب هم جلساتی گذاشته و برای آن‌ها توضیح داده شود چرا کارشان انتخاب نشده است، اما در این رویداد، یکسری نظر و کامنت هم به آن‌ها ارائه شد تا بدانند چگونه می‌توانند کار خود را برای مسابقات و رویدادهای بعدی اصلاح و بهتر کنند."
شریفی و صمصامی‌نیا؛ هرکدام هشت ساعت جلسه گروهی برگزار کرده و آثار ۶۶ آهنگسازی که در مرحله اول انتخاب نشدند را بررسی کردند. تمام آهنگسازان، کارهای همدیگر را می‌شنیدند و متوجه می‌شدند چرا کارشان انتخاب نشده است، سپس نظر خود را می‌گفتند.
شریفی با تشریح دلایل و پارامترهای داوران برای رد یا تأیید آثار خاطرنشان کرد: "باید در نظر داشته باشیم وقتی هیئت داوران، اثری هنری را در مسابقه‌ای که فیلد هنری دارد، مثل نقاشی، نویسندگی و موسیقی، رد می‌کنند، الزاماً تمام دلایل آن‌ها هنری نیست. اتفاقاً دلایل هنری چندان نمی‌تواند تأثیرگذار باشد، چون داوری آثار هنری، مسئله‌ای است که بسیار به سلیقه شخصی داوران مرتبط است، اما یکسری مسائل فنی، دخیل هستند و داوران انتظار دارند شرکت‌کنندگان، حداقل سواد و کیفیت را در پارتیتور و نت‌نگاری خود رعایت کنند و در برخورد با ساز فلوت، سواد نوشتن موسیقی برای این ساز را داشته باشند."
مرداد و شهریور داغ با صدای فلوت
هر کدام از آهنگسازان مهمان؛ همان اساتید دانشگاه‌های آمریکا، یک ساعت جلسه خصوصی با آهنگسازان شرکت‌کننده منتخب فراخوان داشتند و درمجموع ۱۲ ساعت کلاس برگزار کردند. کیفیت جلسات آموزشی در بالاترین سطح فستیوال و مسابقات آهنگسازی و موسیقی دنیا بود و بخش آموزشی به شکلی رضایت‌بخش برگزار شد. تمام ۱۲ نفر منتخب مرحله اول با هر کدام از چهار عضو گروه انتخاب آثار و هیئت داوران، کلاس داشتند، یعنی درمجموع ۴۸ ساعت جلسه خصوصی نیز با اعضای کارگروه انتخاب آثار برگزار شد.
اولین لکچری که برگزار شد، شهریورماه به‌صورت گروهی و برای تمام شرکت‌کنندگان با تدریس کلاریز کشاورز نوازنده فلوت درباره آهنگسازی برای ساز فلوت، شناخت این ساز و تکنیک‌های موسیقی معاصر روی ساز فلوت بود و این که چگونه آهنگسازان می‌توانند از امکاناتی که ساز فلوت دارد در قطعات خود استفاده کنند. خانم کشاورز با مثال‌های مختلف، این مسائل را توضیح داد.
چند روز بعد جلسات خصوصی کشاورز شروع شد و آهنگسازان منتخب، آثار خود را از نگاه فنی، نوازندگی و اجرایی با تدریس او بررسی کردند. اولین لکچر نوازندگی فلوت؛ آهنگسازی برای فلوت معاصر نیز توسط کشاورز روز ۲۷ مرداد برگزار شد که نقطه شروع بخش آموزشی فراخوان بود.
کشاورز در تمام روزهای پایانی مردادماه و ابتدایی شهریورماه، با آهنگسازان منتخب، جلسه داشت و آثار آن‌ها را ازلحاظ اجرایی و تکنیک نوازندگی بررسی کرد. در همان تاریخ، ارشیا صمصامی‌نیا در دو روز متوالی برای آهنگسازان غیر منتخب، دو جلسه چهار ساعته داشت و آثار آهنگسازانی که انتخاب نشدند و چرایی انتخاب نشدن آن‌ها را مورد بررسی و تشریح قرار داد.
هفته بعد؛ یعنی هفته اول شهریورماه، رضا والی آهنگساز که در حال حاضر استاد دانشگاه کارنگی ملون شهر پیتسبرگ است، کلاس‌های خصوصی خود را با ۱۲ آهنگساز منتخب آغاز کرد. هفته دوم شهریورماه نیز امین شریفی با آهنگسازان غیر منتخب در دو روز متوالی، کلاس بررسی آثار و توضیح دلایل انتخاب نشدن آن‌ها را داشت و برای آهنگسازان جوان توضیح داد که چطور می‌توانستند کار بهتری برای مسابقه بفرستند.
مستر کلاس‌هایی با نگاهی متفاوت به موسیقی روز
چند روز بعد لکچر آهنگسازی دان فرویند استاد آهنگسازی دانشگاه ایندیانا برگزار شد. او بیش از ۴۰ سال سابقه تدریس آهنگسازی برای سنین مختلف در دانشگاه‌های گوناگون آمریکا را دارد. فرویند نه‌تنها آهنگساز بنامی است، بلکه یکی از معلمان نامدار آهنگسازی در ایالات متحده است. او شاگردان بسیاری را از سنین خیلی کم تربیت کرده تا وارد وادی آهنگسازی شوند.
دان فرویند درباره چند آثار اخیرش صحبت کرد و نوع نگاهش به آهنگسازی را برای شرکت‌کنندگان در جلسه شرح داد. سلیقه هنری فرویند مطابق با سلیقه رایج موسیقی امروز نیست و این چیزی بود که به شرکت‌کنندگان جوان حاضر در پروژه "آهنگسازان جوان" نشر موسیقی پتریکور جرئت و شجاعت داد تا شاید بخواهند کاری را انجام دهند که مد روز نیست.
شریفی در پایان از تأثیر لکچر فرویند بر آهنگسازان جوان حاضر در پروژه گفت: "شرکت‌کنندگان به این باور رسیدند که می‌توانند کاری متفاوت را انجام دهند. در جریان رایج موسیقی امروز، به این نوع از موسیقی به‌عنوان موسیقی محافظه‌کار نگاه می‌کنند؛ نوعی از موسیقی که دوره‌اش سپری شده و متعلق به سال‌های گذشته است، اما فرویند توضیح داد آهنگسازان، آزاد هستند، می‌توانند ایده‌های خود را با هر روشی که می‌خواهند روی کاغذ بیاورند و لازم نیست خود را به چارچوب‌های رایج و مد روز محدود کنند."