سرویس سینمایی هنرآنلاین: مجموعه "صفر بیست و یک" دو کارگردان کمدین دارد که شخصیت اصلی قصه را هم شکل می‌دهند. دو بازیگری که سابقه طنازی آن‌ها در مجموعه‌های طنز و کمدی از یک سو و کارگردانی مشترکشان از سوی دیگر به‌اضافه پارتنر شدن آن‌ها در مقام دو باجناق که با توجه به ضرب‌المثل باجناق فامیل نمی‌شود در فرهنگ عامه، می‌تواند در کنار هم کنجکاوی هر مخاطبی را برانگیزد و البته انتظاری که بر اساس تصویر ذهنی مخاطب از جواد رضویان و سیامک انصاری در حافظه خود دارند.

انتظاری که شاید تمام و کمال برآورده نمی‌شود. آن خنده و موقعیت‌های بانمکی که این دو بازیگر به‌ویژه در مجموعه کارهای مهران مدیری داشتند در اینجا تکرار نمی‌شود، اما آنچه باید به آن توجه داشت و لحاظ کرد ساختار روایی و دراماتیک متفاوت این مجموعه است. در اینجا نه با مجموعه طنز آیتمی که با یک سریال داستانی مواجه هستیم که قرار است از طریق طنز به نقد اجتماعی دست بزند.

این که آیا توانسته در این نقد اجتماعی موفق باشد یا نه بحث دیگری است، اما رویکرد سریال به سوژه‌ها را باید در شیوه تحلیل آن لحاظ کرد. آنچه در این مجموعه می‌بینیم موقعیت‌های شوخی نیست بلکه شوخی با موقعیت‌ها و مسائل جدی است. به همین دلیل است که آن طنازی‌های فردی و کلامی یا کمدی با زبان بدن را از رضویان و انصاری شاهد نیستیم.

آن‌ها شخصیت‌های جدی هستند که در موقعیت‌های جدی به خلق کمدی دست می‌زنند. نه کمدی از جنس خنده صرف که کمدی از جنس خرد و خردمندی. به این معنا که قرار است با نگاهی آسیب شناسانه و لحنی مفرح و طنازانه به معضلات و چالش‌های اجتماعی و اقتصادی روز نگاه شوند تا در پس خنده، خرد مخاطب درگیر سوژه شده و درباره آن بیندیشد. به نظر می‌رسد رضویان و انصاری قصد داشتند فضا و زبان متفاوتی از کمدی و طنز منتقدانه را تجربه کنند. طنزی که برای سرگرمی صرف نیست، بلکه در پس سرگرمی به آگاهی می‌اندیشد.

"صفر بیست و یک" بیش از هر چیز می‌خواهد به مفاسد مالی بپردازد که دغدغه و مسئله روز جامعه است و تمام داستانک‌های قصه هم در نسبت با همین ابرسوژه صورت‌بندی می‌شود. باید درگیر قصه و مناسبت‌های آدم‌های آن شد تا از لایه‌های درونی متن، سویه‌های طنازانه قصه را استخراج کرد. قصه‌ای که در پس طنازی‌هایش بیش از خنده، درد نهفته است. دردهای اجتماعی که همه را آزار می‌دهد و حالا سریال به زبان حال بیان این دردها بدل شده که با سرگرم شدن آن فراموش نمی‌کنیم به یاد می‌آوریم و تأمل می‌کنیم. "صفر بیست و یک" را باید از زاویه دیگری دید. از همان زاویه‌ای که به ادبیات طنز نگاه می‌کنیم.

آرش مطهرنژاد - کارشناس رسانه