سرویس سینمایی هنرآنلاین: پرداختن به زندگی ائمه علیه‌السلام و بخصوص امام حسین(ع) به دلیل ارادت خاصی که ما ایرانیان به این امام همام داریم، همواره رؤیایی است که بسیاری از فیلمسازان در سر دارند.
واقعه کربلا حادثه‌ای تاریخی است که علاوه بر روایت آن ابعاد دراماتیک بسیاری دارد و هرکدام از شخصیت‌هایی که در کنار سالار شهیدان ایثار کردند می‌تواند سرآغاز یک داستان تصویری در سینما و تلویزیون باشد. هرچند در طی این سال‌ها آثاری در این حوزه ساخته شده‌اند، اما باید پذیرفت که بسیار کم تعداد و اندک هستند و با توجه به قابلیت‌هایی که در سینمای ما وجود دارد باید تاکنون بیش از اینها آثاری در این حوزه ساخته می‌شد و چهره بین‌المللی‌تری به خود می‌گرفت. شاید در میان فیلمسازان بتوان نام داود میرباقری را بر همه ارجح دانست که با ساخت سریال‌های "معصومیت از دست رفته" و "مختارنامه" از سایرین پیشی گرفته و در این زمینه دست به روایت زده است. در این مجال نگاهی کوتاه داریم به آثاری که در این حوزه در سینما و تلویزیون ساخته شده‌اند.
"روایت عشق"
به کارگردانی علاءالدین رحیمی و انوشیروان ارجمند است که در سال 1364 از شبکه یک سیما پخش شد. تقریبا اولین سریال بزرگ درباره کربلا است که درست به خود فاجعه می‌پردازد. این سریال با هزینه 3 میلیون تومان ساخته شد. این سریال در بیدخت گناباد جلوی دوربین رفت و برای همین هم اکثر بازیگرانش از اهالی مشهد بودند مثل خود انوشیروان ارجمند که نقش ابن سعد را بازی کرد و همین طور مرحوم رضا سعیدی که ابن زیاد بود و نقش کوتاه اما موثرش، او را به خیلی‌ها شناساند. روایت تصویری در این سریال به شدت تحت تاثیر فیلم "محمد رسول‌الله" مصطفی عقاد بود. نقش امام حسین(ع) را دوربین برعهده گرفته بود و خبری از خویشان و یاران امام نبود. سریال، صحنه‌های جنگی چندانی نداشت و اشقیا روی تپه‌ای که مثلا به میدان جنگ مشرف بود برای هم تعریف می‌کردند که چه کسی به میدان آمده و چه می‌کند. اما در میان صحنه‌های ماندگار این سریال، صحنه‌هایی مانند برهنه شدن غلام سیاه(علی اوسیوند)، شهادت حر و شهادت خود امام هم در نوع خودش تازگی داشت. در صحنه پایانی سریال، دوربین که زاویه دید نگاه امام است در گودال نشسته است و اشقیا با ترس و نیزه و شمشیر به او نزدیک می‌شوند. شمر، عربده کشان و خنجر به دست نزدیک می‌آید و قاب دوربین شکسته و خونین می‌شود. روایت عشق از سریال‌های مهجور و کمتر دیده شده‌ای است که به نسبت زمان ساخته شدنش که در سالهای میانی جنگ ایران و عراق بود، سریالی قابل تامل است.
"طفلان مسلم"
این سریال را مجتبی یاسینی سال 1387 با قلم بابک صفی خانی تولید کرد. نام سریال که محصول شبکه الکوثر شبکه عرب زبانان صدا و سیماست، یادآور تعزیه‌ای به همین نام بود. با اینکه کل ماجرای حضور دو پسر مسلم در کوفه و شهادت‌شان شاید چندان معتبر نباشد (چون گفته شده مسلم بن عقیل به تنهایی و با دو راه بلد از کوره راهی، راهی کوفه شد و در میان راه، آن دو راه بلد از تشنگی مردند و او به سختی خود را به شهر رساند) اما یاسینی سعی کرد از این فضا سریالی تاریخی بسازد که به تبعیت از سریال‌های میرباقری چاشنی عشق سلافه و غلام ابن حارث هم داشت. طفلان مسلم با وجود 9 بار بازنویسی و بازی موثر جهانگیر الماسی در نقش قاضی شریح، قاضی کوفه که نقش منفی‌اش خیلی‌ها را یاد نقش منفی‌اش در پس از باران می‌انداخت، اما در مابقی نقش‌ها دچار افت شد. شاید اوج این افت در شخصیت‌پردازی و قصه‌سازی برای ابراهیم و محمد، دو پسر مسلم بود که نه، چندان همراهی مخاطب را در پی داشت و نه فضای به‌شدت مثبت‌شان، مخاطب را تحت‌تاثیر قرار می‌داد.
"آخرین دعوت"
تنها سریالی که در ماشین زمان، زمان حال را به محرم 61 پیوند داده بود! البته حسین سهیلی‌زاده که با ساخت سریال‌هایی مثل "فاصله‌ها"، "ترانه مادری" و "دلنوازان" و همین روزها هم با "مانکن" نشان داده که فضای ملودرام محبوب مخاطب تلویزیونی را می‌شناسد، سعی کرد تا از این تلفیق، فضایی متفاوت بسازد. یوسف (فرامرز قریبیان) نماینده سابق مجلس در جاده‌ای به‌طور اتفاقی سر از کوفه سال 61 هجری در می‌آورد. کوفه‌ای که در آستانه مهمان‌کشی است. این فضا تقریبا شبیه همان فضایی بود که قریبیان در فیلم "سفیر" (1361/ فریبرز صالح) تجربه کرده بود. او آنجا نقش قیس بن مسهر سفیر امام حسین(ع) را بازی می‌کرد که در کوفه غریبه بود و اینجا در آخرین دعوت هم نقش مردی غریبه در کوفه را بازی می‌کرد. سریال 13 قسمتی سهیلی‌زاده برش‌هایی مداوم بین زمان گذشته، قصه یوسف در کوفه و زمان حال و تلاش نزدیکان یوسف برای پیدا کردن او بود. البته این برش‌ها و فضای نامتعارف برای بیننده سنتی تلویزیون جالب به‌نظر نمی‌رسید.
"ثارالله"
پروژه بلندپروازانه‌ای که بعد از 100 دقیقه فیلمبرداری و هزینه یک میلیارد و دویست میلیون تومانی متوقف شد. این سریال که قرار بود در 32 قسمت تولید شود به‌دلیل اعتراض بعضی مراجع و علما به نحوه نمایش امام حسین(ع) و واقعه عاشورا، متوقف ماند. علی لاریجانی، رئیس وقت سازمان صداوسیما بعد از 8 ماه، پیش تولید این سریال را در اسفند 81 در بیابان‌های یزد کلید زد. سریالی که در آن 50 بازیگر مانند محمدعلی کشاورز (معاویه)، جمشید مشایخی (هانی بن‌عروه)، اکبر عبدی (ولید)، عنایت بخشی (عمر بن سعد)، رویا تیموریان (ام البنین)، شهرام حقیقت دوست (یزید) و جعفر دهقان (حر) بازی می‌کردند. با وجود اینها، این سریال راه به‌جایی نبرد تا با تغییر رئیس سازمان و رفتن بودجه به سمت سریال مختارنامه و همین‌طور ساخت فیلم "ملک سلیمان" توسط شهریار بحرانی این سریال، پرونده‌ای نیمه مختومه پیدا کند.
"شب دهم "
شب دهم مجموعه‌ای تلویزیونی به کارگردانی حسن فتحی است که به مناسبت ماه محرم در سال ۱۳۸۰ از شبکه یک سیما پخش شد. داستان در زمان اوایل حکومت رضاخان است فردی به نام حیدر خوش‌مرام (حسین یاری) که از اشرار و لات‌های تهران قدیم است خواهان ازدواج با دختری از تبار قاجار می‌شود و آن دختر شرط ازدواج با حیدر را اجرای تعزیه در ده شب ماه محرم قید می‌کند. در سریال "شب دهم " آنچه بیش از هر چیز دیگری جذابیت دارد پرداختن به داستان عاشقانه در فضای پهلوی و نمایش گوشه‌هایی از تعزیه است که درنهایت در روز دهم و عاشورا به پایان می‌رسد و عاشق به معشوقش نمی‌رسد. کتایون ریاحی، رؤیا تیموریان، ثریا قاسمی و حسین یاری ازجمله بازیگران اصلی سریال "شب دهم" بودند. درواقع بیننده شاهد درامی است عاشقانه درباره عشق جوانی لوطی مسلک به نام حیدر به دختری اشراف‌زاده از خاندان قاجار. دختر؛ شرط ازدواج را اجرای ١٠شب تعزیه در زمان ممنوعیتی که از سوی رضاخان برای اجرای مراسم مذهبی معمول داشتند، قرار می‌دهد. حیدر هم به‌اتفاق دوستانش این ١٠شب را برگزار می‌کند. او در جریان این ١٠ شب از عشقی زمینی به عشقی بالاتر می‌رسد و در آخر هم کشته می‌شود. اکثر منتقدان معتقدند این سریال بهترین سریال محرمی است که تابه‌حال بهتر از آن ساخته نشده اما دو شخصیت اصلی این سریال یعنی حیدر خوش‌مرام با بازی حسین یاری و فخرالزمان با بازی کتایون ریاحی دو بازی ماندگار این سریال بود.
"باران عشق "
"باران عشق" را احمد امینی برای پخش از شبکه تهران آماده کرد. داستان این سریال ازاین‌قرار است که یک بانک، اقدام به برگزاری مراسم قرعه‌کشی می‌کند. یکی از جوایز این قرعه‌کشی، سفر به کربلاست. تعدادی از دارندگان حساب پس‌انداز، برنده این جایزه می‌شوند که هرکدام از آنان برای خودشان داستانی دارند. این مجموعه موقعیت دراماتیک افرادی را روایت می‌کند که میهمان امام حسین (علیه‌السلام) هستند. این سریال که به‌صورت اپیزودیک ساخته شد، در هر شب روایتی یکی از برندگان این جایزه را در خود داشت. ثریا قاسمی، امین تارخ، سیما تیرانداز، آتیلا پسیانی، پرویز پور حسینی، لعیا زنگنه، محسن قاضی مرادی، فردوس کاویانی، بهناز جعفری بازیگران برخی از قسمت‌های این سریال هستند که از تلویزیون پخش شد.
"سفر سبز"
مجموعه تلویزیونی "سفر سبز" در سال 81 با پخش از شبکه سه، داستان یک زوج مسیحی را روایت می‌کند که در سفر به ایران پسربچه‌ای را به‌عنوان فرزندخوانده با خود می‌برند و حالا این پسربچه زمانی که ۲۵ سال سن دارد با اعتراف پدرخوانده‌اش پیش از مرگ به حقیقت پی می‌برد و تصمیم می‌گیرد به ایران بیاید. سفر سبز را محمدحسین لطیفی به ثمر رسانده و بازیگرانی مانند پارسا پیروزفر، علی نصیریان، محمدرضا شریفی‌نیا، مجید مظفری، حمیده خیرآبادی، لادن مستوفی، امین تارخ، سارا خوئینی‌ها در آن به ایفای نقش پرداختند.محمدحسین لطیفی ازجمله کارگردان‌هایی است که در حوزه سریال سالی چندبار در حوزه کارهای مذهبی بخت‌آزمایی کرده و البته کارگردان به نسبت موفقی هم در این حوزه به‌حساب می‌آید. او بعد از "سفر سبز" که ارتباط غیرمستقیمی با عاشورا داشت به سراغ سریال دیگری رفت که "وفا" نام داشت و هانیه توسلی و پوریا پورسرخ بازیگران اصلی‌اش بودند. البته سریال وفا ویژه محرم ساخته نشد اما ازآنجایی‌که نوروز و اربعین حسینی مقارن شده بودند، باید سریال‌هایی برای نوروز ساخته می‌شد که هم‌شأن اربعین را حفظ کنند و هم به‌حال‌وهوای نوروز بیایند. همه شبکه‌ها سریال‌هایی ساختند که از میان آن‌ها تنها سریال "وفا" به کارگردانی "محمدحسین لطیفی" از وجاهت قابل‌قبولی برخوردار بود. داستان سریال وفا درباره فرار جاسوسی از ایران توسط صهیونیست‌ها بود. داستان اصلی در کشور لبنان شکل می‌گیرد و درباره عشق ژوبین (همان جاسوس فراری) به دختری لبنانی به نام وفاست. عشقی که باعث مسلمان شدن ژوبین یهودی می‌شود و با عشق دختر موردعلاقه‌اش کشته می‌شود. ژوبین با بازی "پوریا پورسرخ" نقش تأثیرگذاری بود. وفا را هم که هانیه توسلی بازی می‌کرد، کاراکتر باورپذیری از آب درآمده بود. تا مدت‌ها بازی این دو نفر سر زبان‌ها افتاد. یکی از بهترین بازی‌های پورسرخ در همین سریال شکل‌گرفته بود. این سریال توانست تا مدت‌ها در ذهن مخاطب باقی بماند و نقطه عطفی در کارنامه لطیفی در تلویزیون محسوب می‌شود.
"پریدخت "
سامان مقدم هم یکی از کارگردان‌هایی است که در "پریدخت" اشاره‌ای به واقعه عاشورا و البته عزاداری مردم در دوران رضاخانی داشت. لیلا حاتمی و علی مصفا بازیگران اصلی سریال مقدم بودند. به نظر بسیاری از منتقدان تلویزیونی، "پریدخت" سامان مقدم را می‌توان یکی از نمونه‌های قابل‌قبول در سریال سازی محرمی دانست که توانست گریزی به تاریخ معاصر ایران در سده اخیر بزند و در حقیقت روایتی عاشقانه - عامیانه در دل محرم و اعتراض‌های مردم در زمان پهلوی بود. "پریدخت" داستان زندگی دختر حاج‌میرزا یکی از سرشناسان مؤمن شهر است. داستان در سال ١٣١٤ رقم می‌خورد، جایی که پریدخت در دوراهی انتخاب خواستگار قرار دارد. داستان با فرازوفرود زندگی پریدخت جلو می‌رود تا فاجعه مسجد گوهرشاد و کشف حجاب رقم می‌خورد. مرحله دوم زندگی پریدخت با تبعید رضاشاه و روی کار آمدن محمدرضا پهلوی آغاز می‌شود، قصه‌ای که تا بعد از کودتای ٢٨مرداد ادامه دارد. مثلث عشقی مبهم میان پریدخت، نادر و نصرت، جوهره داستان بود؛ نصرت که با هم‌نشینی در خانه میرزا دلباخته دختر او می‌شود و نادر خانزاده‌ای که از دختر موردعلاقه‌اش دور می‌شود. بازی لیلا حاتمی در کنار همسرش "علی مصفا" قابل‌تقدیر بود. حاتمی توانست نقش پریدخت را به‌خوبی ایفا کند، البته نمی‌توان بازی خوب "کامبیز دیرباز" در نقش نصرت را هم در نظر نگرفت.
"معصومیت ازدست‌رفته"
"معصومیت ازدست‌رفته" به کارگردانی داوود میرباقری سال 82 از شبکه سه سیما، با حضور بازیگرانی چون امین تارخ، فریبا کوثری، سارا خوئینی‌ها، داریوش فرهنگ، داود رشیدی، اکبر عبدی پخش شد. امین تارخ و فریبا کوثری بازیگران اصلی این سریال میرباقری بودند که ارتباط محسوسی با واقعه عاشورا داشت. داستان این سریال، به سده نخست هجری برمی‌گردد و با محوریت شخصیتی به نام شوذب شکل می‌گیرد. شوذب از یاران علی است، منتهی اکنون خزانه‌دار کوفه و امویان شده است. میرباقری شوذب را در میانه عشق بین دو زن ترسیم می‌کند. نخستین زن ماریاست که زمانی مسیحی بوده و خاطرات شیرینی از دوران خلافت علی دارد که به منزل آن‌ها سر می‌زده و دستگیر فقر و تنگدستی‌شان بوده است. دیدن شوذب، ماریا را به یاد علی (ع) می‌اندازد و همین به‌تدریج علاقه او را به شوذب شکل می‌دهد. ماریا که پس از مرگ مادر به دیر سپرده‌شده و به قالب راهبه مسیحی درآمده است، همچنان دل درگرو عشق شوذب دارد و برایش پیام‌هایی عاطفی می‌فرستد و در مواجهه بین این دو، شوذب نیز گرفتار عشق ماریا می‌شود؛ اما زن دوم یک یهودی است به نام حمیرا که با شمایل کولی‌وار خویش، دل شوذب را می‌فریبد و او را به‌تدریج با وسوسه به راه‌یابی بیشتر به دستگاه خلافت امویان از ایمان دور می‌سازد. به‌این‌ترتیب سریال میرباقری در یک عرصه دوسویه شکل می‌گیرد: سویه‌ای که نهایتش به سعادت ختم می‌شود و سویه‌ای که فرجامش جز شقاوت نیست و اکنون شوذب باید بین این تنگنا راهی را برگزیند. شوذب نهایتاً با ماریا ازدواج می‌کند اما به دلیل رفت‌وآمدهای مکرر حمیرا نسبت به او بی‌محبت شده و ماریا او را ترک می‌کند. ماریا در هنگام زاییدن پسرش از دنیا می‌رود و شوذب نیز با حمیرا ازدواج می‌کند؛ اما چند سال بعد پسر شوذب، زید، اتفاقی عاشق ربابه دختر حمیرا می‌شود و در این راه کشته می‌شود. شوذب هم دیوانه شده و ربابه را در مجلس عروسی‌اش می‌کشد؛ اما نهایتاً به‌وسیله سواری از زندان نجات می‌یابد.
"مختارنامه"
مجموعه تلویزیونی "مختارنامه" به کارگردانی داوود میرباقری از سال 89 به روی آنتن شبکه یک سیما رفت. نبودن جمشید هاشم‌پور دریکی از ماندگارترین سریال‌های ساخته‌شده همه‌سال‌های فعالیت تلویزیون شاید بزرگ‌ترین حسرت این بازیگر شناخته‌شده باشد. قرار بود "مختار" سریال میرباقری، جمشید هاشم‌پور باشد اما عواملی دست‌به‌دست هم دادند تا او قید حضور در "مختارنامه" را بزند و در عوض فریبرز عرب‌نیا ایفاگر آن نقش شود. ظاهراً جمشید هاشم‌پور نخستین گزینه‌ای بود که میرباقری برای نقش اول سریال پرزحمتش در نظر گرفته بود. هاشم‌پور پیش از ساخته‌شدن "مختارنامه" در "مسافر ری" هم نقش‌آفرینی کرد و با بازی در نقش ابوعون توجه داود میرباقری را برانگیخت. زمان طولانی سریال، دیالوگ‌های طولانی و موارد دیگر، انتخابی را رقم زدند که نتیجه‌اش جایگزینی عرب‌نیا به‌جای هاشم‌پور بود. این بازیگر نام‌آشنا برای حضور دریکی از زیباترین و البته طولانی‌ترین سریال‌های ساخته‌شده درباره امام حسین (ع) سختی‌های زیادی را به جان خرید. یک دهه از حضور در سینما صرف‌نظر کرد و تمام‌وقتش را به حضور در "مختارنامه" اختصاص داد. میرباقری خودش درباره ساختن این سریال گفته بود: پس از ساخت امام علی (ع) شیفته جست‌وجوی سلمان، صحابی بزرگ و ایرانی‌تبار حضرت محمد (ص) شدم. قریب ١٠سال با او سفر کردیم و به جست‌وجوی حقیقت پرداختیم. از ایران و حضرت زرتشت تا بیت‌المقدس و حضرت مسیح (ع) و ازآنجا تا سرزمین حجاز و مکه... رفتیم و رفتیم و رفتیم و با عشق سلمان به علی (ع) آرام شدیم... در واپسین لحظاتی که فکر می‌کردم با سلمان فارسی به انتهای راه نزدیک شده‌ام، ناگهان دونده‌ای ظاهر شد و چون باد خود را به خط پایان رساند، خوب که نگاه کردم دیدم مختار است... مجموعه "مختارنامه" روایتگر زندگی یکی از شخصیت‌های بزرگ تاریخ شیعه، مختار بن ابوعبیده ثقفی است که پس از واقعه جان‌سوز عاشورا به خونخواهی حضرت سیدالشهدا (ع) برخاست و در سال ٦٦هجری قیام خود را آشکار کرد و موفق شد بر دشمنان اهل‌بیت غلبه یافته و اکثر قریب به‌اتفاق کسانی را که در واقعه عاشورا دست داشتند به سزای اعمال زشتشان برساند. این سریال فروردین سال ١٣٨٣ در "احمدآباد مستوفی" کلید خورد و ساخت این مجموعه علاوه بر دکورهای این لوکیشن، در ورامین، آبادان، شاهرود و شهرک سینمایی دفاع مقدس با تصویر قریب به ٢٠٠ داخلی و خارجی انجام شد. غیر از عرب‌نیا بازیگران شناخته‌شده‌ای همچون انوشیروان ارجمند، ژاله علو، ابراهیم‌آبادی، گوهر خیراندیش، فریبا کوثری، شهرام حقیقت دوست، الهام حمیدی، حدیث فولادوند، رضا رویگری، نسرین مقانلو، آهو خردمند، مهدی فخیم‌زاده، رضا کیانیان، ویشکا آسایش، داود رشیدی، امین زندگانی، فرهاد اصلانی، فرخ نعمتی، پرویز پورحسینی، بهنوش طباطبایی و محمد صادقی هم در این سریال به ایفای نقش پرداختند.
"مستند کربلا 57"
همزمانی تاسوعای حسینی با ایام تظاهرات خونین ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ باعث شد تا گروه سیاسی شبکه پنج به بررسی ابعاد این واقعه تاریخی از جنبه شهادت و رشادت مردم بپردازد. یکی از سوالات مهم تاریخ انقلاب اسلامی این است که چرا آمار دقیقی از شهدای ۱۷ شهریور وجود ندارد؟ ساواک آمار کشته‌ها را ۲۰۰ نفر معرفی کرده بود اما تحقیقات این گروه مستندساز، مخصوصا فیلم‌های جدید آمار بالای چند هزار نفر را تایید می‌کند. این برنامه روایت تحقیق یک دانشجوی علاقه‌مند به تاریخ است که از نماز عید فطر ۵۷ تا ۱۷ شهریور و سپس راهپیمایی‌های بزرگ تاسوعا و عاشورای ۵۷ را پیگیری می‌کند و در میانه راه به آرشیو کاملا جدید و بکری دست پیدا می کند که کشتارهای وسیع مردم را نشان می‌دهد.
"هاتف"
این مجموعه را داریوش یاری به نویسندگی فروغ فروهیده در سال 96 تولید کرد و به روی آنتن شبکه یک سیما فرستاد. سریال هاتف قصه یک خبرنگار به نام ریحانه فیاض است . ریحانه به اصرار پدرش راهی سفر زیارتی کربلا می‌شود در کربلا پدرش بر اثر یک سکته قلبی فوت می‌کند و او را با یک وصیت نامه نصفه و نیمه رها می‌کند. وصیتنامه‌ای که زندگی ریحانه و خانواده‌اش را وارد چالش‌های جدیدی می‌کند. زیبا بروفه، حمید گودرزی، محمدحاتمی، مریم بوبانی، کمندامیرسلیمانی، شهرام قائدی، محمد فیلی، کاظم بلوچی،رزیتا غفاری، مریم کاویانی، محمدباقر مرادی، حدیثه تهرانی و ... در این سریال 10 قسمتی به ایفای نقش پرداخته‌اند.
و دیگر...
ادای دین به قیام عاشورا و نشان دادن فرهنگ عاشورایی به سبک ایرانی اسلامی، محرکی است که دیگر کارگردان‌های سیما و سینما هم‌دست به کار شدند و مجموعه‌هایی همانند "افسون" به کارگردانی سید جواد هاشمی، "غریبان" (قاسم جعفری)، "روزهای اعتراض" (حسین سهیلی زاده(، "جابر بن حیان" (جواد افشار)، "یه تیکه زمین" (مهدی کرم پور)، "یلدا" (حسن میرباقری) و ... را به پخش رسانده‌اند.
اما سهم سینمای ایران از واقعه کربلا تنها سه اثر تاریخی است که از این میان یک اثر به شکل کاملا مستقیم این واقعه را به تصویر کشیده است که پس از گذشت چند سال از ساخت، هنوز فرصتی برای اکران نیافته است.
"روز واقعه"
"روز واقعه" ساخته شهرام اسدی را شاید بتوان یکی از مهمترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران دانست که روایتی از عاشورا دارد که البته آن‌هم به بعد از واقعه کربلا می‌پردازد و آنچه را که در روز عاشورا رخ داد بیشتر در قالب قصه روایت می‌کند که بارها و بارها نیز از تلویزیون در ایام تاسوعا و عاشورا پخش‌شده و می‌توان آن را پای ثابت تلویزیون در این ایام دانست. "روز واقعه" روایت عبدالله جوانی مسیحی است که تازه به اسلام روی آورده و دل درگرو عشق راحله دختر زید دارد. وی در جریان عروسی با راحله ندایی می‌شنود که او را به یاری فرامی‌خواند، عبدالله بیابان به بیابان، واحه به واحه به سمت کربلا می‌تازد و هنگام عصر عاشورا به آنجا می‌رسد و در آن زمان "حقیقت " را بر سرنیزه می‌بیند. "روز واقعه " را بهرام بیضایی نوشته است و در آن علیرضا شجاع نوری، عزت‌الله انتظامی، جمشید مشایخی، لادن مستوفی، محمدعلی کشاورز، مهدی فتحی، سعید نیک پور، حسین محب اهری، حسین پناهی، عنایت بخشی، سیامک اطلسی، حمیده خیرآبادی، ژاله علو و بسیاری دیگر حضور از بازیگران برجسته سینما و تلویزیون به ایفای نقش پرداختند.
"رستاخیز "
فیلمی از احمدرضا درویش که پس از "روز واقعه " به‌طور مستقیم به واقعه کربلا و عاشورا پرداخته است، اما با گذشت چند سال همچنان در مسیر پرفرازونشیب اکران گیرکرده و باوجودآنکه فیلمی است که مستقیم به این حادثه پرداخته است، اما نتوانسته به روی پرده برود . این در حالی است که این فیلم در جشنواره سی و دوم هشت سیمرغ را از آن خود کرد. رستاخیز " مقطع تاریخی مرگ معاویه تا شهادت امام حسین (ع) در روز عاشورا از زاویه دید بکیر بن حر (فرزند حر بن یزید ریاحی) را روایت می‌کند. آرش آصفی (بکیر بن حر)، پوریا پور سرخ (حفظ فرزند عمر بن سعد)، حسن پورشیرازی (عمر بن سعد)، فرهاد قائمیان (حر بن یزید ریاحی)، بابک حمیدیان (عبیدالله بن زیاد و یزید بن معاویه)، بهادر زمانی (حضرت ابوالفضل العباس)، سعید علی پور حضرت علی‌اکبر به‌عنوان اصلی‌ترین بازیگران این فیلم به شمار می‌آیند البته بازیگران عرب نیز از "رستاخیز " بی‌بهره نبودند و افرادی همچون جمال سلیمان، طلحت حمدی، رضوان عقیلی و فواز سرور از سوریه، داوود حسین از کویت، جواد الشکرچی از عراق و فادی ابراهیم از لبنان در این فیلم به ایفای نقش پرداخته‌اند. تدوین این فیلم را طارق انوار و آهنگسازی آن توسط استفان واربک انجام‌شده است.
"عصر روز دهم"
آخرین فیلمی است که رسول ملاقلی پور تلاش کرد تا آن را به مرحله تولید برساند و حتی به کربلا هم‌سفر کرد اما مرگ اجازه ساخت این فیلم را به او نداد. داستان این فیلم از خرمشهر و در دوران جنگ ایران و عراق آغاز می‌شود و زندگی یک خانواده را به تصویر می‌کشد که جنگ باعث جدایی آن‌ها می‌شود و بعد از وقایع دیگری ازجمله سقوط صدام و جنگ امریکا و عراق آن‌ها همدیگر را پیدا می‌کنند. این فیلم روایت داستان دکتر مریم شیرازی است که با گروهی از پزشکان هلال‌احمر برای کمک به مردم عراق عازم این کشور می‌شود و تصمیم به جست‌وجو برای یافتن خواهر گمشده‌اش می‌گیرد. منوچهر محمدی تهیه‌کننده فیلم راه دوری نرفت و به همراه مجتبی راعی ساخت این فیلم را آغاز کردند، در "عصر روز دهم "، هانیه توسلی، آفرین عبیسی، احمدمهرانفر، سلیمه رنگزن، عبدالرضا الطائی و علیرضا پورامین به هنرنمایی پرداخته‌اند.
"سفیر "
این فیلم را می‌توان نخستین فیلم عاشورایی سینمای ایران در سالهای اول انقلاب دانست؛ سال‌ها‌یی که سینما می‌خواست پروبال بگیرد. در "سفیر" علاوه بر فرامرز قریبیان، نامهای خاطره‌انگیز دیگری همچون عزت‌الله مقبلی، جلال پیشواییان، کاظم افرندنیا، محمدتقی کهنمویی، کیومرث ملک‌مطیعی، سامی‌تحصنی، حسین‌خانی بیک، احمد بهروزی، محسن اصلانی و منوچهر حامدی هم‌بازی کرده‌اند. این فیلم درباره قیس بن مسهر است. مردی که وظیفه دارد نامهای محرمانه را از سوی امام حسین (ع) به سلیمان خزاعی در کوفه برساند. او در میانه راه به دست راهداران ابن زیاد، والی کوفه دستگیر و به زندان افکنده می‌شود. قیس پیش از دستگیری نامه را از بین می‌برد و در زندان زندانیان را ضد زندانبان‌ها می‌شوراند. حسین ابن نمیر، فرمانده راهداران، قیس را به زندان ابن زیاد در کوفه منتقل می‌کند. ابن زیاد به پیشنهاد مشاورش، خالد، از قیس می‌خواهد در مسجد سخنرانی کند و به‌دروغ به مردم بگوید امام قصد بیعت بایزید را دارد. قیس می‌پذیرد، اما در روز موعود علیه یزید سخنرانی می‌کند. ابن زیاد که به خشم آمده پس از سرکوب مردم، قیس را از بالای برج آرک به پایین انداخته و او را به شهادت می‌رساند.
"به خاطر هانیه "
کیومرث پوراحمد در سال 73 "به خاطر هانیه " را ساخت. ناخدا علم با 14 مرد دیگر برای صید به دریا می‌روند ولی همه به‌جز ناخدا صید دریا می‌شوند و مردم ناخدا را مسبب مرگ عزیزانشان می‌دانند و به او و خانواده‌اش حمله می‌کنند. دراین‌بین دختر خردسال ناخدا هانیه فلج می‌شود. ناخدا و خانواده‌اش تنگک را ترک می‌کنند و به بوشهر می‌روند. ناخدا علو نذر کرده که شب دهم محرم تا صبح دمام بزند تا هانیه شفا یابد اما مرگ امانش نمی‌دهد. پس از ناخدا پسر او تصمیم می‌گیرد نذر پدر را ادامه دهد تا شفای خواهر را بگیرد اما برای دمام زدن مشکل پیدا می‌کند. او در محرم مأمور می‌شود به تنگک برود و گهواره مراسم محرم را به بوشهر بیاورد؛ اما در تنگک خبر آمدن ناخدا علو به همه می‌رسد و این بچه‌ها برای انتقام دست‌به‌کار می‌شوند و بشیرو را آزار می‌دهند اما او باشهامت بسیار گهواره را به مقصد می‌رساند. او که به فکر دمام زدن تا صبح است، اتفاقی در انبار زائر خذر که وسایل محرم در آنجا نگهداری می‌شود، زندانی می‌شود و بدین ترتیب موفق می‌شود به دمام دست یابد و تا صبحدم دمام بزند و بدین ترتیب نذرش را ادا می‌کند. در این فیلم مهوش افشار پناه، عباس علیزاده، علی قربانی، مهدی فقیه، آمنه بارانی و رحیم هودی به ایفای نقش پرداخته‌اند.
"راه طی شده"
یکی دیگر از فیلمهایی که درباره تعزیه ساخته‌شده "راه طی شده " عباس رافعی است که با تکیه‌بر فیلم‌نامه فرهاد توحیدی و با بازی شقایق فراهانی و پژمان بازغی ساخته شد. در این فیلم یک گروه فرانسوی به‌منظور انتخاب نمایش تعزیه برای جشنواره اوینیون و ساخت فیلم مستندی از مراحل آماده‌سازی و اجرای تعزیه به ایران می‌آیند. حضور این گروه موجب بروز ماجراهایی میان شبیه پوشان و شبیه گردانان تعزیه می‌شود، به‌گونه‌ای که تعزیه را تا مرز تعطیلی پیش می‌برد.
"افق "
مرحوم رسول ملاقلی پور را می‌توان یکی از فیلمهایی دانست که عاشورا و حوادث آن را دستمایه یک قصه دفاع مقدسی قرار داده است و تلاش رزمنده‌ای به نام نصرت برای انهدام سکوی الامیه را به تصویر می‌کشد که طی آن نصرت به‌تنهایی به مأموریت شناسایی و عکس‌برداری از اسکله می‌رود. هم‌رزم او، احمد که می‌داند نصرت بیمار است به دنبال او روان می‌شود. آن‌ها به محاصره‌ی دشمن درمی‌آیند. احمد نصرت را فرار می‌دهد و خود دستگیر و کشته می‌شود و با اطلاعاتی که نصرت در اختیار رزمندگان قرار می‌دهد، سرانجام اسکله الامیه توسط رزمندگان سپاه پاسداران و بسیج منهدم می‌شود. در افق جهانبخش سلطانی، سید جواد هاشمی، مهرزاد نوشیروانی، علی داروییان، حمید صالحین بازی می‌کنند.
"پرواز در شب"
یکی دیگر از آثار فاخر مرحوم ملاقلی پور به شمار می‌آید که در آن بازی فرج‌الله سلحشور جالب‌توجه است. در این فیلم یک گردان نیروهای ایران در محاصره ارتش دشمن قرار می‌گیرند و ارتباط آن‌ها با قرارگاه مرکزی قطع می‌شود، چهار نفر از رزمندگان گردان انتخاب می‌شوند تا برای درخواست کمک خود را به قرارگاه برسانند از آن میان سه تن کشته می‌شوند و یکی خود را به قرارگاه می‌رساند. مهدی نریمان فرمانده گردان کمیل با بازی (فرج‌الله سلحشور) در این فیلم برای تهیه آب آشامیدنی و در یک تشبیه فکری توسط کارگردان این فیلم همانند حضرت عباس (ع) محاصره دشمن را می‌شکند و سرانجام به آب می‌رسد و بااینکه لب‌های او خشک و رمقش کم شده یاد رزمندگان زخمی تشنه او را از نوشیدن آب منع می‌دارد و سرانجام با رسیدن نیروهای دشمن قم قمه‌های او مورد اصابت تیرهای دشمن قرار می‌گیرد و همانند علمدار خیام حسین (ع) آب به خیمه‌ها یا همان سنگرهای رزمندگان نمی‌رسد. در این فیلم علاوه بر سلحشور، علی یعقوب زاده، تاج‌بخش فناییان، جعفر دهقان، مصطفی لاجوردی، کامران نوروز و اکبر نیک‌رو به هنرنمایی می‌پردازند.
"تعزیه آخر "
اما غیر از "روز واقعه " و " رستاخیز " که به‌طور مستقیم به عاشورا پرداخته‌اند، فیلم مستند "ناصر تقوایی " با عنوان "تعزیه آخر "نیز جزو آن دسته از فیلمهایی است که به این واقعه مستقیم پرداخته؛ فیلمی که قرار بود به یونسکو برای ثبت پرونده تعزیه ارائه شود و درنهایت به دلیل طولانی بودن زمان آن تنها به اکران چندباره در این گوشه و آن گوشه اکتفا شد.
"دست‌های خالی"
ابوالقاسم طالبی در "دست‌های خالی" باورهای حسینی را در فیلمش به‌عنوان یک عامل متحول کننده به تصویر می‌کشد. مسعود کیمیایی نیز در سال ۷۵ در "سلطان " یکی از فصل‌های فیلم خود را به زنجیرزنی قهرمان خود در اربعین اختصاص داده که یکی از تصاویر ماندگار سینمایی در ایران است.
"کربلا جغرافیای یک تاریخ"
به کارگردانی داریوش یاری و تهیه کنندگی بهروز مفید که درسال 94 روانه سینماها شد. این فیلم در فاز نخست مروری مستند گونه بر حرکت حماسی امام حسین (ع) از ابتدا تا پس از شهادت در روز عاشورا دارد و در فاز بعدی چگونگی عزاداری در فرهنگ‌های مختلف در جهان را در ماه محرم بررسی می‌کند.
"ناسور"
به کارگردانی کیانوش دالوند و تهیه‌کنندگی مشترک محمدحسین قاسمی و داریوش دالوند در سال 94 تولید شد. این انیمیشن روایتی از زندگی عبیدالله بن حر جعفی یکی از کوفیان مکه را به تصویر می‌کشد که از امام حسین (ع) دعوت کرده تا به کوفه بیایند و زمانی که می‌شنود سپاه امام (ع) به کوفه نزدیک شده از این شهر خارج می‌شود تا با ایشان روبرو نگردد؛ اما از بد حادثه به صورت کاملا ناگهانی با ایشان روبرو شده و مجبور می‌شود دست رد به سینه امام بزند.
"اربعین"
مستند "اربعین" را محمدتقی یازرلو کارگردانی کرده و از محصولات جدید مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است. در مستند "اربعین" شاهد زحمات چند جانباز دوران دفاع مقدس هستیم که به‌عنوان خادمین زوار اربعین حسینی در صحن مطهر حضرت زهرا(س) در نجف به خدمتگزاری مشغول می‌شوند. در این مستند خدمات این جانبازان به زوار، با دوران دفاع مقدس مقایسه می‌شود.
"خون خدا"
به کارگردانی مرتضی علی عباس میرزایی و تهیه کنندگی سیاوش حقیقی است که روایتی است متفاوت از روز عاشورا، این فیلم که هنوز روی پرده نرفته است، داستان مردی کارتن خواب است که در شب عاشورا براثر یک اتفاق چکی با رقم بسیار بالا به دستش می‌رسد و حالا او باید آن را به صاحبش برساند. رضا اخلاقی راد، فرید سجادی حسینی، سعید داخ، علیرضا ثانی فر، خسرو احمدی، وحید نفر، امین میری، میثاق جمشیدی، حسین غایبی شباهنگ و شیوا ابراهیمی بازیگران "خون خدا" هستند.
فیلم‌های "مصائب دوشیزه " مسعود اطیابی، "سینه سرخ " پرویز شیخ طادی، "من و زیبا " فریدون حسن پور،"بال‌های سفید " مهدی هاشمی و "سهم گمشده " حسن نجفی،"سلطان" ساخته مسعود کیمیایی هم به‌نوعی اشاراتی به واقعه عظیم عاشورا داشته‌اند.