سرویس مد و لباس هنرآنلاین: از مدگرایی می‌توانیم به‌عنوان گرایشی انسانی سخن بگوییم، اما مدپرستی را نکوهش می‌کنیم.
وقتی سخن از پوشش به میان می‌آید، این پوشش شامل همه انحای پوشش و اعم از لباس، کلاه، شال، و حتی انگشتر، عینک، دستکش و... است و درواقع هر چیزی را که به‌نوعی انسان به خودش می‌گیرد و می‌آویزد دربرمی گیرد.
اما به‌طور ویژه، به دلیل گستردگی ابعاد لباس به معنای پوشش، زمانی که به کسی می‌گوییم لباست را بپوش منظورمان عبارت از آن چیزی است که بیشتر بدن را می‌پوشاند. به لحاظ تاریخی دورۀ مدرنیسم، مقارن مدگرایی است؛ یعنی از همان زمان اوایل عصر قاجار و دوران حکومت فتحعلی‌شاه و ناصرالدین‌شاه تا دوره رضاخان، که پدیده‌های مدرن وارد کشور می‌شود و مسافرت‌ها به خارج صورت می‌گیرد مدگرایی در کشور مطرح می‌شود. درواقع مدگرایی و مدرنیسم متلازم هستند.
معنای مدرنیسم انقطاع از سنت گذشته و کشیدن حدفاصل بین گذشته و حال است؛ به تعبیری، روی‌گردانی نسبی تا کامل از گذشته و روی کردن به جهان آینده‌ای که به‌شدت در حال تغییر و رشد و شکوفایی است. اما مدگرایی پاسخ به یک نیاز فطری است و آن نیاز فطری، عبارت است از کمال‌گرایی و زیبایی‌پرستی.
در مسئله لباس و مدگرایی، آنچه برای تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان اهمیت دارد و جاذبه ایجاد می‌کند زیبایی لباس است. البته وقتی سخن از زیبایی به میان می‌آید مباحث گسترده‌ای دربارۀ چیستی خودِ زیبایی به میان می‌آید؛ امری که آدمی قادر به توصیف کامل آن نیست و نمی‌تواند بدون اختلاف‌نظر به آن اشاره کند. درعین‌حال، فارغ از چیستی زیبایی، به‌اجمال این‌قدر می‌توان پذیرفت که همه آدمیان، زیبایی را می‌فهمند و درک و فهمی چه‌بسا مشترک از این مفهوم دارند.
هرچند همه می‌دانیم که زیبایی امری نسبی است و اکثر ما ترجیح می‌دهیم زیبایی را امری ذهنی (subjective) فرض کنیم و نه عینی (objective)؛ یعنی زیبایی مربوط به دریافت‌های آدمیان است و به همین سبب، یک‌چیز واحد می‌تواند از دو منظر زیبا و نازیبا باشد. این خود نشان می‌دهد که ادراک زیبایی درواقع در درون خود انسان‌ها، اتفاق می‌افتد.
مدگرایی یعنی تطابق با اقتضائات محلی و جهانی، و مدپرستی یعنی ازخودبیگانگی و تقلید کورکورانه و وقتی کسی مد را می‌پرستد، بدان معناست که هر آنچه تحت عنوان مد مطرح می‌شود ازنظر این فرد عزیز و گران‌قدر و بااهمیت است و این امر اشتباه است.
مد کاملاً باید آگاهانه و با چشم باز انتخاب شود. در یک نگاه کلی، اسلام با امروزی شدن و نوگرایی و استفاده از انواع مختلف لباس موافق است، به شرطی که ارزش‌های اخلاقی و چهارچوب‌های شرعی و عرفی رعایت شود؛ یعنی لباس نباید از این شئون فاصله بگیرد.
این مطلب برشی است از مقدمه مقاله "پوشش از منظر روان‌شناسی اسلامی" نوشته هادی وکیلی عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی که به شکل اختصاصی در اختیار هنرآنلاین قرار گرفته است.