سرویس سینمایی هنرآنلاین: ماکس فون سیدو بازیگر سوئدی که با بازی در مجموعه‌ای از فیلم‌های ماندگار اینگمار برگمان کارگردان هم‌وطن خود اسم و رسم پیدا کرد و بعدها به یکی از معروف‌ترین بازیگران بین‌المللی تبدیل شد، روز یکشنبه از دنیا رفت. او 90 ساله بود.

فون سیدو 10 آوریل 1929 در یک خانواده ثروتمند در شهر ساحلی لوند به دنیا آمد. پدرش استاد دانشگاه و مادرش معلم بود. او بعد از دو سال خدمت سربازی در مدرسه بازیگری تئاتر استکهلم درس خواند و در 1955 با برگمان آشنا شد. او یک سال در نمایش‌های صحنه‌ای برگمان بازی کرد و بعد همکاری سینمایی آن‌ها آغاز شد.

 به‌یادماندنی‌ترین نقش فون سیدو در "مهر هفتم" (1957) برگمان بود که در آن در نقش یک شوالیه قرن نوزدهمی با مرگ شطرنج بازی می‌کند. "مهر هفتم" اولین فیلم از 11 فیلمی بود که او با برگمان کار کرد. آن‌ها در فیلم‌هایی چون "توت‌فرنگی‌های وحشی" (1957)، "چهره" (1958)، "چشمه بکر" (1960)، "همچون در یک آینه" (1961)، "نور زمستانی" (1963)، "ساعت گرگ" (1968)، "شرم" (1968) و "تماس" (1971) نیز با هم کار کردند.

فون سیدو در 2012 در مصاحبه‌ای همکاری خود با برگمان را "بدون تردید، مهم‌ترین تجربه کاری خود" دانست و گفت: خیلی خاص بود. افتخار بزرگی نصیب من شد و من برای تمام فرصت‌های فوق‌العاده‌ای که او در اختیارم گذاشت، بسیار سپاسگزارم. در عین حال، دوره یادگیری، تجربه کردن و رشد کردن بود. او فرصت‌های فوق‌العاده‌ای در اختیار جوانان می‌گذاشت، و برای همه یک منبع الهام بزرگ بود. البته، گاهی اوقات آدم سختی می‌شد، و بعضی‌ها خیلی برایشان سخت بود با او کار کنند.

فون سیدو در 1992 در فیلم "بهترین نیات" ساخته بیله اوگوست نقش پدربزرگ برگمان را بازی کرد. فیلمنامه را برگمان نوشته بود.

Max von Sydow The Greatest Story Ever Told The Seventh Seal

"مهر هفتم"

اولین فیلم آمریکایی فون سیدو "بزرگ‌ترین داستان عالم" (1965) به کارگردانی جرج استیونس بود که در آن در نقش عیسی مسیح ظاهر شد.

او در مصاحبه‌ای بازی در این فیلم را به "بودن در زندان" تشبیه کرد و گفت: سخت‌ترین نقش همه عمرم بود. نه به این خاطر که اولین نقش انگلیسی‌زبان من بود. نمی‌توانستم در مکان‌های عمومی سیگار بکشم یا مشروب بخورم. سخت‌ترین بخش بازی در نقش مسیح این بود که شبانه‌روز باید این تصویر را حفظ می‌کردم. همین که فیلم تمام شد، به خانه‌ام در سوئد برگشتم و سعی کردم خود قدیمی‌ام را پیدا کنم. شش ماه طول کشید که به زندگی عادی برگردم.

فون سیدو جزو معدود بازیگرانی بود که هم‌زمان در فیلم‌های هالیوودی و فیلم‌های اروپایی ظاهر می‌شد و در فیلم‌های آمریکایی بیشتر نقش‌های منفی را ایفاء می‌کرد.

گفته می‌شود او بازی در نقش اسپکتر ضدقهرمان فیلم جیمز باندی "دکتر نو" (1962) را رد کرد، اما حدود 20 سال بعد در یک فیلم جیمز باندی دیگر، "هرگز نگو هرگز" (اروین کرشنر، 1983) در نقش شخصیت منفی بلوفلد ظاهر شد. فون سیدو در "سه روز کندور" (سیدنی پولاک، 1975) نیز در نقش یک آدمکش ماهر حضوری تهدیدکننده داشت.

او در مصاحبه‌ای گفت: چون من سوئدی هستم، نه انگلیسی یا آمریکایی، همیشه نقش خارجی‌ها به من پیشنهاد می‌شود. و در کمتر فیلم آمریکایی خارجی‌های خوب را می‌بینید. بیشتر آن‌ها ضدقهرمان هستند و ضدقهرمان‌ها عموماً بیش از حد کلیشه‌ای هستند.

Max von Sydow The Greatest Story Ever Told

"بزرگ‌ترین داستان عالم"

فون سیدو در 43 سالگی در فیلم تحسین‌شده "جن‌گیر" (1973) به کارگردانی ویلیام فریدکین نقش یک کشیش - پدر مرین 80 ساله را ایفاء کرد. او در 2013 در مصاحبه‌ای با لس آنجلس تایمز گفت: یک نفر کتاب ویلیام پیتر بلتی را به من داد تا بخوانم و گفت، "آن‌ها می‌خواهند تو نقش یک کشیش را بازی کنی". کتاب را خواندم و پیش خودم گفتم حتماً من را برای نقش کشیش جوان می‌خواهند. جواب دادم، "نقش خوبی است". و آن‌ها گفتند، "نه، نه، نه، آن‌ها تو را برای نقش جن‌گیر می‌خواهند!" هنوز واقعاً دلیلش را نفهمیده‌ام.

فون سیدو برای بازی در نقش پدر مرین هر روز حدود سه ساعت گریم می‌شد. او چهار سال بعد این فرصت را پیدا کرد که در فیلم "جن‌گیر 2: بدعت‌گذار" به کارگردانی جان بورمن نقش یک پدر مرین جوان‌تر را بازی کند.

بازی در نقش یک کشاورز اسکاندیناویایی که به مینه‌سوتا آمده است در دو فیلم "مهاجران" (1971) و "سرزمین جدید" (1972) به کارگردانی یان تروئل، هر دو با بازی لیو اولمان یکی دیگر از بازیگران محبوب برگمان، و بازی در نقش  یک هنرمند بدخلق در فیلم "هانا و خواهرانش" (1986) به کارگردانی وودی آلن از دیگر کارهای برجسته فون سیدو است.

او برای بازی در "پله فاتح" (1987) ساخته بیله اوگوست نامزد اسکار بهترین بازیگر مرد شد. فون سیدو در این فیلم که جایزه نخل طلایی کن را برد و جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی‌زبان را هم دریافت کرد، نقش یک پدر سوئدی را بازی می‌کند که به دانمارک مهاجرت می‌کند تا برای خودش و پسرش زندگی بهتری را فراهم کند.

او برای بازی در فیلم "فوق‌العاده بلند و بیش از حد نزدیک" (2011) ساخته استفن دالدری نیز نامزد اسکار بهترین بازیگر مرد مکمل شد. او تنها بازیگر سوئدی است که تاکنون نامزد اسکار شده است.

Exorcist1

"جن‌گیر"

فون سیدو در 1982 برای بازی در فیلم "پرواز عقاب" ساخته یان تروئل در جشنواره فیلم ونیز جایزه بهترین بازیگر مرد را گرفت و در 2004 در جشنواره فیلم کن تقدیر شد.

"یادداشت کوئیلر" (مایکل آندرسن، 1966)، "صحرای تاتارها" (والریو زورلینی، 1976)، "جسدهای سرشناس" (فرانچسکو رزی، 1976)، "فلش گوردون" (مایک هاجز، 1980)، "فرار به سوی پیروزی" (جان هیوستن، 1981)، "کونان وحشی" (جان میلیوس، 1982)، "تل‌ماسه" (دیوید لینچ، 1984)، "بیدار شدن‌ها" (پنی مارشال، 1990)، "تا پایان جهان" (ویم وندرس، 1991)، "تماس خاموش" (کریستوف زانوسی، 1992)، "گزارش اقلیت" (استیون اسپیلبرگ، 2002)، "شاتر آیلند" (مارتین اسکورسیزی، 2009)، "رابین هود" (ریدلی اسکات، 2010) و این اواخر "جنگ‌های ستاره‌ای: نیرو بیدار می‌شود" (جی.جی. آبرامز، 2015) از دیگر فیلم‌های او هستند.

او همچنین راوی فیلم "اروپا" (1991) به کارگردانی لارس فون تریر بود. فون سیدو در دوران کاری خود در کنار بازی در فیلم گاهی در سوئد در نمایش‌های صحنه‌ای نیز ظاهر می‌شد و دو بار هم در برادوی روی صحنه رفت.

از دیگر کارهای او در سال‌های اخیر می‌توان به بازی در فصل ششم مجموعه تلویزیونی "بازی تاج و تخت" اشاره کرد که در آن در نقش کلاغ‌سیاه سه‌چشم مقابل دوربین رفت و برای کار خود در این سریال نامزد جایزه امی شد.

فون سیدو دو بار ازدواج کرد: از 1951 تا 1979 با کریستینا اولین، بازیگر و از 1997 تا هنگام مرگ با کاترین برله که در چند فیلم دستیار او بود. او چهار پسر دارد.