سرویس موسیقی هنرآنلاین: این روزها تقریباً تمام فعالیت‌های فرهنگی و هنری در کشور به خاطر شیوع بیماری کرونا به حالت تعطیل درآمده است و با توجه به شرایط موجود به نظر نمی‌رسد در کوتاه‌مدت برای برون‌رفت از این معضل پیچیده، راه دیگری غیر از تعطیلی متصور بود.
اهالی موسیقی نیز مانند هنرمندان عرصه‌های دیگر روزهای سختی را سپری می‌کنند چرا که بسیاری از آن‌ها به‌طور موقت تنها منبع درآمد خود را از دست داده‌اند و همچنان در وضعیت بلاتکلیف سپری می‌کنند.
در ادامه این گزارش صحبت‌های چهار تن از فعالان عرصه موسیقی شامل محمدحسین توتونچیان تهیه‌کننده، سامان احتشامی نوازنده و آهنگساز، محمد معتمدی خواننده و صابر جعفری آهنگساز و نوازنده را درباره لغو کنسرت‌ها و فعالیت‌های موسیقایی گردآوری کرده‌ایم.
در قرنطینه به سر می‌برم و از خودم مواظبت می‌کنم
سامان احتشامی آهنگساز و نوازنده پیانو در رابطه با فعالیت‌های این روزهای خود به هنرآنلاین گفت: من قبل از شیوع ویروس کرونا در کشور مشغول کارهای زیادی بودم ولی اکنون از همه آن‌ها دست کشیده‌ام.
او ادامه داد: این روزها حتی به کامپیوتر هم دست نمی‌زنم. بیش از یک هفته است به خاطر این ماجراها تمام کارهای خود ازجمله کلاس‌ها و ضبط قطعات را تعطیل کرده‌ام. الآن در حالت قرنطینه به سر می‌برم و از خودم مواظبت می‌کنم.
احتشامی گفت: این روزها در حال دیدن تمام فیلم‌ها و کارتون‌های جهان هستم و کتاب می‌خوانم. گاهی سعی می‌کنم به قناری‌ام در محل کارم سر بزنم و به ماهی خود غذا بدهم. غیر از این‌ها نمی‌توانم کار دیگری انجام بدهم.
این نوازنده در رابطه با تعطیلی اجباری فعالیت‌های موسیقی به خاطر شیوع ویروس کرونا، عنوان کرد: من با این تصمیم موافق هستم چون بیماری کرونا یک اتفاق همه‌گیر است و اگر هم به لحاظ مالی، کاری و زمانی ضرری باشد، برای همه مردم ایران است.
وی در پاسخ به این سؤال که برای مدیریت این بحران چه پیشنهادی به مسئولین فرهنگ و هنر دارید، خاطرنشان کرد: من تاکنون هیچ پیشنهادی نداده‌ام و هیچ پیشنهادی هم نخواهم داد چون می‌دانم مسئولین توجهی نمی‌کنند. هنرمندان با هزینه و وقت شخصی خودشان یک کار هنری را ضبط می‌کنند یا روی صحنه می‌برند، حالا یا می‌فروشند و یا توانایی آن را ندارند و نمی‌فروشند و برای دل خودشان کاری انجام می‌دهند. خدا را صد هزار مرتبه شکر که خودم به‌صورت خصوصی کار می‌کنم.
دردی که با امید درمان می‌شود
محمد معتمدی خواننده موسیقی ایرانی در پاسخ به پرسش خبرنگار مهر درباره حال و هوای این روزهای جامعه ایرانی پس از شیوع بیماری کرونا و نقش هنرمندان در تلطیف فضای موجود گفت: قطعاً این روزها شرایط خوب و ایده آلی نیست و مردم عزیز کشورم در شرایط سختی به سر می‌برند. ولی آنچه مسلم است اینکه شرایط کنونی همیشگی نخواهد بود و مردم خیلی زود از این روزها گذر خواهند کرد.
این خواننده موسیقی ایرانی تأکید کرد: من باور دارم که درخت‌ها دوباره شکوفه خواهند زد و همه ما دوباره صدای بلبلان بهاری را می‌شنویم و شاهد شکفته شدن گل‌هایی از جنس بهار خواهیم بود که حال همه ما را با طراوتشان خوب می‌کند. من همچنان در این روزهای سخت بر این باورم که امید و جوانه‌های امید خیلی زود دوباره به کشور ما بازمی‌گردد.
وی ادامه داد: مسئله‌ای که به اعتقاد من بسیار مهم است. عملکرد ما در این روزهاست که چقدر بتوانیم به یکدیگر امید به زندگی و امیدواری انتقال دهیم. ما باید تمام تلاشمان را بکنیم تا به سهم خودمان انتقال‌دهنده نشاط و انگیزه باشیم. در عین حال همه می‌دانیم که سخت‌ترین بیماری‌ها حتی آن دسته از بیماری‌هایی که برای آن‌ها درمانی متصور نیست فقط با یک وسیله و با یک سلاح به نام "امید و انگیزه و نشاط" درمان می‌شود. حتی ما دیده‌ایم که از سوی دیگر ساده‌ترین بیماری‌ها با پذیرفتن یاس و ناامیدی تبدیل به فاجعه می‌شود. در این شرایط حتی اگر مسئله‌ای به نام بیماری هم وجود نداشته باشد، همین موضوع یأس و ناامیدی خود به‌تنهایی کشنده است.
این خواننده موسیقی ایرانی که طی ماه‌های گذشته با تور کنسرت‌های "حالا که می‌روی" میزبان مخاطبان بود، در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به شیوع بیماری کرونا در کشورمان تصریح کرد: من این روزها یاد خاطراتی از دوران جنگ می‌افتم. به‌خوبی به خاطر دارم وقتی جنگ تحمیلی جریان داشت، من در سنین کودکی شاهد بمباران شهرهای مختلف کشور بودم و وقتی صدای آژیر قرمز به صدا درمی‌آمد تمام شهر خاموش می‌شد. این خاموشی هرچند خود دربرگیرنده اضطراب و دلهره بود ولی باعث می‌شد تمام اعضای خانواده و حتی فامیل‌های دور و نزدیک در یک ساعت مشخص دور هم جمع شوند و با وجود روشنایی بسیار کم مانند نور شمع به در کنار هم بودن فکر کنند.
معتمدی افزود: در آن روزها وقتی مجبور بودیم ساعت‌های زیادی را در تاریکی مطلق به سر ببریم، برای من هرچند نگرانی از بمباران وجود داشت اما یک خوشحالی در دلم بود که ما از این فرصت می‌توانیم استفاده کنیم و در این ساعت‌هایی که کنار هم هستیم به شعرخوانی، حافظ‌خوانی، تصنیف‌خوانی، ترانه‌خوانی و نقل خاطرات بپردازیم. این ساعت‌ها اوقاتی بودند که همه کارشان را رها می‌کردند و در دورهمی‌های بسیار صمیمی باهم بودن را تجربه می‌کردند. شرایطی که این روزها هم به وجود آمده و خیلی از خانواده‌ها و افراد که به‌نوعی خودشان را در خانه حصر کردند، مقداری در کنار هم بودن را بیشتر تجربه می‌کنند. این روزها یک مرحله گذار از یک شرایط سخت است که می‌تواند در کنار همه مراقبت‌ها، پیشگیری‌ها، پرهیز از شایعه‌ها و توجه دقیق به نکات بهداشتی امیدبخش باشد و اعضای خانواده را بیشتر دور هم جمع کند. اتفاقاً در همین شرایط است که می‌توانیم به آینده‌ای روشن و روزهای پرامید پیش رو فکر کنیم.
وی در پایان گفت: من برای مردم کشورم بهترین آرزوها را می‌کنم و بیشترین سپاس و تشکرم را هم از پزشکان، پرستاران و پرسنل بیمارستان‌ها دارم که این روزها دقیقاً عین عزیزانی که در زمان جنگ در خط مقدم درست در جایی که پرخطرترین اتفاقات می‌افتد، حضور دلسوزانه، مسئولانه و فداکارانه‌ای دارند تا بیماران مبتلا به کرونا هرچه زودتر بهبود پیدا کنند. آن‌ها به اعتقاد من در دل آتش و کارزاری هستند که باید از آن‌ها قدردانی کرد.
دچار خسران و زیان مضاعف شده‌ایم
محمدحسین توتونچیان تهیه‌کننده موسیقی درباره تأثیر ویروس کرونا بر روی صنعت موسیقی به هنرآنلاین گفت: در حقیقت این ویروس تأثیر صد درصد مستقیمی روی صنعت موسیقی گذاشته است. از آنجا که طبق بخش‌نامه وزارت بهداشت و ابلاغیه وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، برگزاری هرگونه تجمع ممنوع اعلام شده است، طبیعتاً در کنسرت‌ها هم تجمع شکل می‌گیرد و باید لغو می‌شدند.
مدیرعامل شرکت فرهنگی هنری ققنوس و وبسایت ایران‌کنسرت با اشاره به این که ما با لغو کنسرت‌ها نه‌تنها هیچ فروشی نداشته‌ایم، بلکه تمام بلیت‌هایی را هم که فروخته بودیم مجبور شدیم که به خریداران پس بدهیم، درباره این شرایط عنوان کرد: این هزینه کارت به کارت کردن وجوه حاصل از فروش بلیت‌ها را نه تهیه‌کننده قبول می‌کند و نه خواننده. همه این هزینه‌ها را مجموعه ما به خاطر اعتمادی که مردم دارند و وجوهشان را در اختیار ما قرار دادند، پس می‌دهد.
این تهیه‌کننده ادامه داد: هرچند هزینه هر کارت به کارت عدد چندانی نیست ولی وقتی قرار است مثلاً 110 هزار بلیت عودت داده شود، این رقم یک عدد چشم‌گیر و قابل توجهی خواهد شد که ما را دچار خسران و زیان مضاعف می‌کند. از طرفی خود موسسه ققنوس به‌واسطه تهیه‌کنندگی خواننده‌هایی که دارد و کنسرت‌هایی که برگزار می‌کند، مبلغی به آرتیست‌ها داده بود که با لغو کنسرت‌ها پولی به ما عودت داده نشد.
توتونچیان اظهار داشت: در این روزهایی که تمام بیزینس‌ها به‌واسطه پیشگیری از ویروس کرونا اقدام به کم کردن کارکنانشان کرده‌اند، ما داریم با حداکثر توان و نیرو کار می‌کنیم چون بابت وظیفه‌ای که به گردن گرفتیم مسئول هستیم. ما باید هر چه زودتر پول‌های خریداران را پس بدهیم. در این کار احتمال هر نوع خطای سیستمی یا فردی وجود دارد و این مسئله فشار کاری ما را دوچندان می‌کند. این عوارض ابتدایی ویروس کرونا است که شامل صنعت موسیقی و تئاتر کشور شده است و سایر پیامدهای آن رفته‌رفته و به‌مرور زمان مشخص خواهد شد.
وی در پاسخ به این سؤال که چقدر با تعطیلی اجباری فعالیت‌های موسیقی موافق بودید، بیان کرد: من در مجمع صنفی تهیه‌کنندگان موسیقی کشور گفتم اگر نظر بگیریم در یک کنسرت یک روزه که در دو سئانس مختلف در هتل اسپیناس پالاس برگزار می‌شود، حدود پنج هزار نفر مخاطب حضور پیدا کنند، اگر فقط یک درصد از افراد به هر طریقی مبتلا شوند، درواقع این آمار به روزی 50 نفر مبتلا می‌رسد. حالا نه من و نه هیچ‌کس دیگر حاضر نیستیم عزیزانمان جزو این 50 نفری باشند که در سالن کنسرت به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند. بنابراین علیرغم این که تعطیلی کنسرت‌ها به لحاظ مالی برای ما بسیار زیان‌آور است ولی من و همکارانم با تعطیلی اجباری کنسرت‌ها موافق هستیم.
توتونچیان ضمن تأکید بر این که در همه مقوله‌ها یک سری استانداردهای بین‌المللی وجود دارد که ما آن‌ها را رعایت نمی‌کنیم، خاطرنشان کرد: ما باید به استانداردهایی که دنیا به آن رسیده است توجه کنیم و اگر جایی از این استانداردها با قوانین اسلامی مغایرت داشت آن را اسلامیزه کنیم. نباید این‌طور باشد که ما تازه خودمان شروع به آزمون و خطا کنیم. مملکت ما مملکتی نیست که در آن فرصت آزمون و خطا وجود داشته باشد و مردم ما هم مردمی نیستند که تحمل آزمون و خطا داشته باشند. اگر استانداری در دنیا وجود دارد که پسندیده است، پس چرا ما آن را انجام نمی‌دهیم؟ در زمینه کرونا هم بهتر است بیاییم استانداردهایی را که چین انجام داد و در زمینه تعداد مبتلایان به ویروس کرونا به رشد منفی رسید انجام بدهیم.
خدمت ویژه کرونا به موسیقی ایران!
صابر جعفری آهنگساز و نوازنده که سابقه رهبری گروه کُر و ارکسترهایی چون روستا، فرهنگسرای بهمن، پارسی کُر و کُریان را دارد، طی یادداشتی با اشاره به تأثیرات شیوع بیماری کرونا بر تعاملات مرسوم در جامعه، از زاویه‌ای متفاوت به تأثیرات مثبت این شرایط بحرانی بر فعالیت‌های موسیقایی کشور پرداخته است.
در بخشی از یادداشت جعفری با عنوان "چرا کرونا باعث پیشرفت موسیقی ایران می‌شود؟" آمده است: کرونا با همه ترسی که در مردم، مسئولان و جامعه ایجاد کرد، اما به نظر من در درازمدت تأثیر مثبتی روی فرهنگ و هنر و موسیقی این مرز و بوم خواهد داشت. اولین دلیل آن این است که تمامی هنرجویان و معلمان موسیقی پی برده‌اند که می‌توان به‌صورت آنلاین کلاس‌های موسیقی را برگزار کرد و در نتیجه موسیقی و آموختن آن نیز مانند بسیاری از فرآیندهای دیگر به موبایل‌های ما منتقل می‌شود که این چندین حسن دارد. ماندن در خانه و تمرین و آموختن ساز از طریق اینترنت، بار روانی و خستگی کمتری در هنرجو و مدرس ایجاد می‌کند؛ زیرا کمتر در ترافیک و نگرانی از جای پارک ماشین و رسیدن به‌موقع در کلاس و اینکه تمرین کرده است یا نه، به هنرجو آرامش بیشتری می‌دهد. همچنین مدرس موسیقی با ماندن در منزل و تدریس آنلاین، وقت بیشتری برای تمرین نوازندگی خود دارد و در نتیجه باعث پیشرفت مدرس و سواد و تکنیک بیشتر او و در نتیجه هنرجویانش می‌شود.
جعفری ادامه داد: هر تغییری در گذار از سنت به مدرنیته؛ بسیار برای یک نسل سخت است اما متأسفانه فقط کرونا می‌توانست به مدرسین سنت‌گرا و وابسته تدریس حضوری موسیقی ایران، ثابت کند که به‌راحتی می‌توان تغییر کرد و با تکنولوژی پیش رفت. ضمن اینکه تکنولوژی و استفاده از اپلیکیشن‌های تماس، برای مدرس سواد نرم‌افزاری و گشت و گذار مدرس در اینترنت را افزایش می‌دهد و این باعث به‌روز شدن دانش مدرس موسیقی می‌شود. در این برهه موسیقی بهتری توسط موسیقیدان‌های واقعی در موبایل‌ها تولید خواهد شد و مستقیم به دست مخاطبان خواهد رسید؛ مافیای موسیقی نمی‌تواند در آن نقشی داشته باشد و این نوازنده‌ها و خواننده‌های خوب هستند که اثر خود را بی‌واسطه و بدون اعمال سلیقه مافیای بی‌سواد موسیقی به گوش مخاطب خواهند رساند. حسن دیگری که کرونا برای موسیقی ایران به ارمغان آورده این است که بسیاری از گروه‌های کوچک و بزرگ موسیقی و نوازندگان و خوانندگان ایران با ماندن در خانه و دلتنگی و از سر کار تراشیدن برای خود، در حال تولید موسیقی آنلاین هستند. به این صورت که یک آهنگساز قطعه‌ای را آهنگسازی می‌کند و یا قطعه‌ای مشهور را برای چند نوازنده و خواننده تنظیم می‌کند و برای آن‌ها از طریق اینترنت ارسال می‌نماید و آن‌ها نیز از طریق اینترنت و در منزل خود آن قطعه را تمرین کرده و صدا و تصویر خود را برای آهنگساز می‌فرستند و یک قطعه موسیقی آنلاین تولید می‌شود.
این آهنگساز و نوازنده با اشاره به این که ممکن است در این برهه زمانی کیفیت موسیقی‌ها به دلیل نبود امکانات کافی و فقط وجود گوشی‌های همراه پایین باشد، تأکید کرد: اما حرکتی نو در موسیقی اتفاق خواهد افتاد و به‌تدریج هر نوازنده در منزل خود امکانات پیشرفته ضبط موسیقی با ساز خود را خواهد داشت و اتفاقات خوبی در این زمینه در حال رخ دادن است. بدین گونه موسیقی بهتری توسط موسیقیدان‌های واقعی در موبایل‌ها تولید خواهد شد و مستقیم به دست مخاطبان خواهد رسید. مافیای موسیقی نمی‌تواند در آن نقشی داشته باشد و این نوازنده‌ها و خواننده‌های خوب هستند که اثر خود را بی‌واسطه و بدون اعمال سلیقه مافیای بی‌سواد موسیقی به گوش مخاطب خواهند رساند. جای بسی امید است که موسیقی واقعی به مخاطب ایرانی برسد تا موسیقی که مافیا دلش می‌خواهد.
جعفری در پایان یادداشت خود نوشت: شهرستان‌های کوچکی که فاقد معلم‌های خوب موسیقی است با جا افتادن تدریس آنلاین، موسیقی و هنرجویان موسیقی شهرستان‌ها نیز پیشرفت خواهد کرد... و این‌گونه کرونا روی موسیقی ایران تأثیر خوب خواهد گذاشت زیرا هم موسیقی خوب بیشتر تولید خواهد شد و هم آموزش موسیقی در ایران پیشرفت خواهد کرد.