سرویس تئاتر هنرآنلاین، در پی شیوع کرونا ویروس در دو هفته اخیر و وخامت اوضاع، دستور تعطیلی فعالیت‌های فرهنگی هنری در دستور کار وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی قرار گرفت و بی‌شک در شرایط پیش آمده توقف اینگونه فعالیت‌ها و جلوگیری از اجتماعات مردمی راه‌حلی منطقی و اجتناب‌ناپذیر است. اما به هر حال این فعالان فرهنگی هنری نیز مانند دیگر اقشار جامعه دچار آسیب‌هایی به لحاظ مالی در این وانفسای اقتصادی خواهند شد با این تفاوت که جامعه تئاتری طی سال فعالیت‌های محدودتری نسبت به دیگر آحاد جامعه دارند و تنها شاید یک یا دو بار در سال امکان معاش از این طریق برای‌شان فراهم شود. موقعیت پیش آمده برای فعالان عرصه تئاتر مانند دیگر مردم جامعه قابل درک است و در این راستا اداره کل هنرهای نمایشی طی جلساتی که با هنرمندان و همچین مدیران تالارهای نمایشی داشته عنوان کرده که همکاری و همیاری معنوی خود را از آن‌ها دریغ نکرده تا از این شرایط با حداقل خسران گذر کنند.
در روزهای گذشته هنرمندان و مدیران تماشاخانه‌های خصوصی گفت‌وگوهایی با هنرآنلاین و دیگر رسانه‌ها داشته‌اند که بخشی از آن را تجمیع کرده و می‌خوانیم:
تنها پیشنهادی که به اداره کل هنرهای نمایشی دارم این است که تعلیق ایجاد شده را جبران کند
بابک کریمی که نمایش "الویرا 2020" نوشته بریژیت ژاک با ترجمه بابک کریمی، علی شمس و پریسا نظری را از 27 بهمن‌ماه در کارگاه نمایش مجموعه تئاتر شهر روی صحنه داشت، در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین گفت: وخامت وضعیت ایجاب می‌کند تا اجرای نمایش‌ها در این شرایط تعطیل باشد. من نه وزیر ارشاد و نه متخصص هستم و در اینگونه شرایط راه‌حل دیگری نمی‌بینم؛ جز اینکه به متخصصان اعتماد کرده و در صورتی‌که آن‌ها بر این عقیده هستند که از گردهمایی‌ها صرف‌نظر شود باید طبق نظر آن‌ها پیش برویم. بحران پیش آمده مانند این است که سونامی و زلزله‌ای بیاید و در این شرایط مسلم است که دیگر نمی‌توانیم عادت‌های روزمره را همچون گذشته ادامه دهیم و باید به یک راه‌حل اضطراری رجوع کنیم.
اکنون بسیار زودهنگام است که ارزیابی کنیم که تعطیلی سالن‌های نمایشی تا چه میزان گروه‌ها را دچار آسیب می‌کند و چه پیامدهایی دارد؛ اما مسلم است که نمایش آماده و در حال اجرا بود و الان تعطیلی پیش آمده که گریبان‌گیر تمام مملکت است و نادرست است که ما تنها درباره خودمان بگوییم. هر زمان این بحران را پشت سر گذاشتیم می‌توانیم جمع‌بندی داشته باشیم و میزان آسیب وارد شده را بررسی کنیم.
تنها پیشنهادی که به اداره کل هنرهای نمایشی دارم این است که تعلیق ایجاد شده را جبران کند و از زمانی‌که این امکان فراهم شد تا فعالیت‌های اجرایی را آغاز کنیم از این دوران صرف‌نظر کرده و طبق تایم اجرایی توافق شده اجرای نمایش‌ها را ادامه دهیم. در صورتی‌که قرار بر این بود ما سه هفته اجرا داشته باشیم این مدت را از روزی که فعالیت تئاتری آغاز می‌شود، ادامه دهیم.
وضعیت پیش آمده برای صاحبان تماشاخانه‌های خصوصی فاجعه است
قطب‌الدین صادقی نویسنده، کارگردان، پژوهشگر و مدیر تماشاخانه شانو در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین گفت: وضعیت پیش آمده برای صاحبان تماشاخانه‌های خصوصی فاجعه است و ضرر و زیان غیرقابل جبرانی را در پی دارد. ما در این شرایط که درآمدی نداریم، باید دستمزد پرسنل، اجاره تماشاخانه، هزینه‌های جاری و قبوض برق، آب و ... را شخصاً و بدون کسب درآمدی تامین و پرداخت کنیم.
هزینه‌های سالن‌های خصوصی از برگزاری کلاس‌های آموزشی، اجاره سالن نمایشی و پلاتوها تامین می‌شود و در شرایط پیش آمده قادر به کسب درآمدی نیستیم و متاسفانه مشخص نیست که تعطیلی تماشاخانه‌ها و فعالیت‌های فرهنگی هنری تا چه زمانی ادامه داشته باشد و باید برای این فاجعه ملی تمهیدی اندیشیده شود و باید این ضرر و زیان به نوعی جبران شود.
بعید نیست این تعطیلات تا رفع کامل کرونا ویروس، سه ماه ادامه داشته باشد و هنوز هیچ معیار و زمانی در این باره قابل توجیه نیست و این موضوع منجر به وحشت من و دیگر همکاران شده است. نمایش "آینه و آنتیگون" را پس از تمرینات بسیار و هشت ماه تلاش بی‌وقفه تنها 5- 6 شب روی صحنه آورده بودم که این تعطیلی رقم خورد.
دستگاه‌های دولتی باید تمهیدی بیاندیشند تا اهالی هنر و تئاتر بیش از این دچار ضرر و زیان نشوند. به نظرم شهرداری، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نهادهای هنری باید به صاحبان تماشاخانه‌های خصوصی کمک کنند در غیر این صورت ما نابود خواهیم شد.
هرچند که موضوع پیش آمده موقتی است اما پایه‌های فرهنگ و هنر نباید فلج شوند چراکه این مسئله جبران‌ناپذیر است. مسئله اصلی این است که دوره بحران و قرنطینه حدود سه ماه باید به طول انجامد و نمی‌توان میان آن وقفه و شکستی ایجاد کرد تا به سرانجام برسد؛ اما در این مسیر خسارت جبران‌ناپذیری به ما وارد خواهد شد و امیدوارم نهادهای فرهنگی برای آن تمهیدی بیاندیشند.
بعید نیست، مجبور به تعطیلی تماشاخانه شویم
مهدی علی‌نژاد، کارگردان، بازیگر و مدیر خانه نمایش مهرگان در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین گفت: امسال تماشاخانه‌ها با تعطیلات متعددی روبرو بودند؛ آبان‌ماه اینترنت قطع شد و از آنجا که امکان اطلاع‌رسانی برای نمایش‌های روی صحنه نداشتیم، مخاطب چندانی نیز نداشتیم. سپس چند روزی تماشاخانه‌ها در پی شهادت سردار قاسم سلیمانی و سانحه هواپیمای اکراینی تعطیل بودند و اکنون نیز به تعطیلی کنونی که به دلیل شیوع کرونا ویروس در جامعه است، رسیدیم. تعطیلات پیش آمده لطمه‌های بسیاری به سالن‌داران خصوصی وارد کرده است.
تعطیلات سالن‌های نمایشی در شرایط پیش آمده غیرقابل اجتناب بود و مخالفتی با تعطیلاتی که پیش آمد نداشته و ندارم؛ اما این تعطیلات ما را با ضرر و زیان‌های مالی مواجه کرد که اگر جبران نشود امکان آن را نخواهیم داشت که به فعالیت مجموعه ادامه دهیم.
در این شرایط من مجبور به آن هستم تا در ماه شصت میلیون تومان از جیب بابت اجاره مجموعه، حقوق پرسنل و هزینه‌های جاری پرداخت کنم در حالی‌که هیچ درآمدی ندارم. در کنار آن نیز قراردادهایی با گروه‌های نمایشی داشته‌ایم که باید یا مبلغی را که به ما پرداخت کرده‌اند را بازگردانیم و یا اجرای نمایش‌شان را به زمان دیگری موکول کنیم. در صورتی‌که این تعطیلات تا پایان اسفند یا فروردین ماه به طول انجامد، بعید نیست به دلیل ضرر مالی هنگفتی که به آن دچار می‌شویم، مجبور به تعطیلی تماشاخانه شویم.
آقای شهرام کرمی طی جلسه‌ای با مدیران تماشاخانه‌های خصوصی ابراز امیدواری کرد تا با تمهیدی این مسئله را حل و فصل کند تا تماشاخانه‌های خصوصی به سمت تعطیلی نروند. او به ما اطمینان داد تا جایی که در توان دارد بخشی از خسارت‌های مالی را جبران کند تا چراغ تماشاخانه‌های خصوصی روشن بماند.
تماشاخانه‌های خصوصی که با هزینه صددرصد شخصی اداره می‌شوند، کارآفرینان این مملکت هستند، سالن‌داران، کارمندانی دارند که به صورت پیوسته با آن‌ها همکاری می‌کنند و همچنین به شکل ناپیوسته با گروه‌های نمایشی در همکاری هستند. بنابراین از دولت انتظار داریم تا در شرایط پیش آمده کمک مالی به ما داشته باشد تا چراغ تماشاخانه‌ها روشن بماند.
تا جایی که در جریان هستم تامین خسارت مالی در شرایط اضطراری و ناخواسته پیش آمده از عهده اداره کل هنرهای نمایشی که اختیارات محدودی دارد، خارج است؛ اما به اعتقاد من و دیگر همکاران‌ام در صورتی‌که از سوی نهادهای فرهنگی و شهرداری مبلغ یک میلیارد تومان به کلیه تماشاخانه‌های خصوصی اختصاص یابد ما می‌توانیم خسارت وارد شده را جبران کنیم و چراغ تماشاخانه‌های خود را روشن نگاه داریم در غیر این صورت برخلاف میل‌مان مجبور به تعطیلی یا واگذاری تماشاخانه هستیم.
مدیران و مسئولان تئاتری اعلام کرده‌اند که با ما همراهی خواهند کرد
پگاه طبسی‌نژاد نویسنده، کارگردان و بازیگر تئاتر که از 27 بهمن‌ماه نمایش "زمستان، داخلی، خانه عروسک" را در سالن استاد سمندریان تماشاخانه ایرانشهر روی صحنه آورده بود در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین گفت: تاکنون به صورت قطعی، اطلاع‌رسانی مبنی بر ادامه و از سرگیری اجراها نشده است اما پیش‌فروش نمایش به صورت خودکار باز است و در این شرایط امکان تصمیم‌گیری نهایی نداریم و باید منتظر اعلام از سوی اداره کل هنرهای نمایشی به منظور تعیین تکلیف باشیم.
تاکنون دچار ضرر مالی بسیار هنگفتی شده‌ایم. از آنجا که نمایش "زمستان، داخلی، خانه عروسک" متکی به تکنولوژی است و هزینه تولید آن بسیار بالاست، دچار ضرر و زیان بسیاری شده‌ایم و بابت مدتی که در بلاتکلیفی بودیم اجاره بهای روزانه‌ای بابت وسایل و ملزومات تکنولوژی این نمایش که شامل بیست و دو متر و نیم ویدئو وال، تجهیزات صدا و ... است، پرداخت کردیم. این تجهیزات و ملزومات را از شرکتی اجاره کردیم و آن شرکت با شرایط پیش‌آمده کاری ندارد و اجاره این وسایل را از ما مطالبه می‌کند.
خدا را سپاسگزارم که به لحاظ جانی و سلامتی اتفاقی برای اعضای گروه رخ نداده است اما به اعتقاد من باید این شرایط بحرانی به گونه‌ای مدیریت شود. در این موقعیت تصمیم بر توقف اجراها امری درست است؛ اما نباید در انتظار و بلاتکلیفی به سر بریم بلکه به صورت قطعی زمان دقیقی به منظور تعطیلی و توقف اجراها در نظر گرفته شود و سال آینده در شرایط مناسب امکان ادامه اجراها فراهم شود.
اکنون شرایط بحرانی در جامعه حکمفرماست، بنابراین به اعتقاد من مدیران و مسئولان محترم سالن‌های نمایشی باید اجرای نمایش‌ها را به زمان دیگری موکول کنند. با این حال این موضوع که آیا همه اعضای گروه در زمان دیگری امکان آن را دارند که در کنار هم به منظور ادامه اجراها قرار گیرند نیز بحثی جداگانه است که نیازمند زمان و هزینه دیگری است. اما به نظرم اکنون سلامت تماشاگران و گروه اجرایی از هر چیز دیگری مهم‌تر است.
سوال من از مسئولان و مدیران این است که در این شرایط چه کسی پاسخگوی هزینه‌هایی است که گروه‌های اجرایی متقبل شده‌اند؟ به صورت مشخص گروه ما باید در کنار دیگر هزینه‌ها، اجاره بهای روزانه‌ای را به منظور تجهیزات و ملزومات این نمایش پرداخت کند و در موقعیت پیش آمده به یکباره متوجه شدم که این پروژه ورشکست شده است.
در این راستا پیگیری‌هایی از مدیران و مسئولان تئاتری داشته‌ایم اما آن‌ها نیز در جریان برنامه‌ریزی دقیق نیستند و اعلام کرده‌اند که باید منتظر بمانیم. آن‌ها برخوردی مثبت داشته‌اند و علاقمند به کمک به گروه‌های نمایشی هستند و اعلام کرده‌اند که با ما همراهی خواهند کرد و در سال آینده زمان دیگری را به منظور اجرا در اختیارمان قرار خواهند داد.
اجرای نمایش‌ها باید تعویق بیافتد و تاریخ مشخصی برای آن اعلام شود
مهران امام‌بخش کارگردان نمایش "شک" اثر جان پاتریک شنلی با ترجمه محمد منعم که از ۲۷ بهمن‌ماه این نمایش را در سالن شماره یک عمارت نوفل لوشاتو به صحنه آورده در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین عنوان کرد: به نظرم تصمیم به تعطیلی اجرای نمایش‌های روی صحنه با توجه به شرایط و وضعیت موجود لازم الاجراست اما به اعتقاد من تقویم اجرایی سالن‌های نمایشی باید به تعویق بیافتد و اداره کل هنرهای نمایشی نیز باید فکری به حال این شرایط کند که قرار است چه اتفاقی روی دهد.
اکنون در وضعیت بحرانی به سر می‌بریم و همه نهادها، سازمان‌ها، ادارات و تشکیلات، مبتلا به یک سری مشکلات در خصوص این بیماری هستند و اداره کل هنرهای نمایشی نیز باید تمهیدی برای این شرایط داشته باشد. اعلام سه روزه تعطیلی مدارس، هفتگی دانشگاه‌ها و بلاتکلیفی در تعطیل کردن ادارات نشان از آن دارد که ستاد بحران کرونا هم هنوز نتوانسته است تصمیم قطعی اتخاذ کند.
در صورتی‌که نمایش‌ها با استقبال مخاطبان هم اجرا شوند که این اتفاق در این شرایط قطعاً نخواهد افتاد، باز هم چه لزومی دارد که در این موقعیت حساس نمایش‌ها اجرا شوند؟ تنها برای اینکه بگوییم نمایش‌ها در حال اجرا هستند؟ تماشاگران در موقعیتی که اعلام شده در خانه بمانند و به مکان‌های پر تجمع نروند چرا باید به تماشای نمایشی بنشینند؟
به نظرم باید تعاملی میان اداره کل هنرهای نمایش و سالن‌های خصوصی صورت گیرد تا تقویم اجرایی گروه‌های نمایشی کمی به تعویق افتد و اجراها به سال بعد موکول شود. اکنون در موقعیتی هستیم که باید به یکدیگر کمک کنیم و اینکه اداره کل هنرهای نمایشی به صورت قاطع اعلام کند اجراها باید از فلان روز و هفته آینده آغاز شود، امکان‌پذیر نیست. در شرایط موجود تکلیف ورزش مشخص شده، بازی‌های فوتبال‌ها در استادیوم‌های خالی انجام می‌شود. به اعتقاد من باید فعالیت‌های غیرضروری تعطیل شوند تا شرایط بحرانی پشت سر گذاشته شود.
در صورتی‌که اجرای نمایش ما هم به زمان دیگری موکول شود قطعاٌ مشکلاتی با هماهنگی دوباره بازیگران به دلیل مشغله‌های دیگر کاری‌شان به منظور اجرای مجدد خواهیم داشت و شکی در این نیست اما در این شرایط در صورتی‌که بخواهم نمایش را در سالن خصوصی اجرا کنم و تماشاگر هم نداشته باشم، در نهایت چه اتفاقی خواهد افتاد؟
پیشنهاد من این است که تکلیف ادامه اجراها را رسانه‌ها به صورت قاطع از اداره کل هنرهای نمایشی پیگیری کنند. در صورتی‌که اجراها از سرگرفته شود و نمایش‌ها تماشاگر نداشته باشند چه اتفاقی می‌افتد؟ چرا تماشاگر باید در این وضعیت نامناسب به تماشای تئاتر بنشیند؟ در حالی‌که در شرایط عادی تئاتر چندان مخاطبی هم ندارد. اداره کل هنرهای نمایشی خود را در این اتفاقات منفعل نکند.
در صورتی‌که به صورت قطعی تاریخی به منظور از سرگیری اجراها اعلام شود ما نیز بلاتکلیف نمی‌مانیم و هماهنگی‌هایی صورت خواهد گرفت. متاسفانه مشکل دیگری که وجود دارد این است که در این شرایط اگر هم به صورت قاطع اعلام شود که تا ایام نوروز دانشگاه‌ها، مدارس و فعالیت فرهنگی هنری تعطیل شود، آیا مردم کشور ما در منزل خواهند ماند؟ واقعیت این است ما مشکلات بسیاری داریم و اساسا نمی‌دانم باید چه کرد؟ اما در بحث اجرای نمایش‌ها معتقدم باید اجرای نمایش‌ها به تعویق بیافتد و تاریخ مشخصی برای آن اعلام شود و این تعطیلی مقطعی نباشد.
چاره و گریزی از این شرایط نیست
محمدمهدی خاتمی نویسنده و کارگردان نمایش "سه‌شنبه‌های لعنتی" که این اثر را از 27 بهمن‌ماه ساعت 19:45 در سالن سایه مجموعه تئاتر شهر روی صحنه آورده در گفت‌وگو با خبرنگار هنرآنلاین گفت: چاره و گریزی از این شرایط نیست چراکه فعالیت مدارس، آموزش عالی و همچنین بسیاری دیگر از فعالیت‌ها در کشور متوقف شده و طبیعتاً فعالیت‌های فرهنگی هنری نیز شامل این اتفاق است. من جزء کسانی هستم که معتقدم تا شرایط ایده‌آلی برای حضور مخاطب در سالن نمایش ایجاد نشود، نباید اجراها از سر گرفته شود زیرا این شرایط ممکن است هم برای گروه اجرایی خطرآفرین باشد و هم برای مخاطبی که ما تمام تلاش و کارمان در جهت رضایت اوست.
از نگاه هنرمندان، مردم همیشه بسیار مورد توجه هستند، بنابراین ترجیح می‌دهم در این موقعیت، اجرای نمایش‌ها متوقف شود تا شرایط ایده‌آلی فراهم شود و مخاطب با آرامش و خیال راحت به سالن نمایش بیاید و معتقدم سلامت شهروندان و مخاطبان اهمیت بسیاری دارد.
با اینکه توقف فعالیت‌های فرهنگی هنری برای گروه‌های نمایشی بسیار زیان‌آور است چراکه زمانی یک نمایش با فاصله اجرایی یک و دو ماهه مواجه می‌شود طبیعتا دچار رخوت شده و تازگی خود را از دست داده و جنب‌‌وجوش اولیه را نخواهد داشت؛ اما به اعتقاد من مهمترین مسئله سلامت و امنیت روحی و روانی مخاطبان است و زمانی باید از آن‌ها به سالن نمایش دعوت کنیم که در شرایط آرام و ایده‌آلی باشیم.
توافقی میان مجموعه تئاترشهر با گروه‌های در حال اجرا صورت گرفته است و طی آن قرار بر آن شده با توجه به تعطیلی پیش‌آمده، اجرای نمایش‌های روی صحنه در مجموعه تئاتر شهر به زمان دیگری موکول شود. طبق آنچه که مدیریت تئاتر شهر به ما اعلام کرده در صورتی‌که تا پایان سال اجرای نمایش‌ها تعطیل باشند، نخستین اجراهای سال جدید به گروه‌هایی که اکنون اجرای نمایش‌شان متوقف شده، اختصاص می‌یابد. به این معنی که همه گروه‌های نمایشی یک نوبت اجرایشان جابه‌جا خواهد شد.
از سوی تئاترشهر به گروه‌های در حال اجرا اعلام شد که ممکن است از 18 اسفندماه اجراها آغاز شده و تا 26 اسفندماه ادامه داشته باشد و در این شرایط اجرای نمایش‌ها دو هفته پس از سال جدید نیز ادامه خواهد داشت. در صورتی‌که ادامه اجراها در سال جاری اتفاق نیفتاد، سه هفته مانده از اجراهای‌مان به فروردین ماه منتقل خواهد شد. بنابراین گروه‌های نمایشی درخصوص حق اجرا و حقوق معنوی دچار ضرر و زیان نمی‌شوند.
طبیعی است که گروه‌ها و بازیگران حرفه‌ای تئاتر بی‌کار نمی‌مانند و برنامه‌ریزی‌ها دارند و باید به سراغ کار دیگری بروند اما این زمان از دست‌شان رفته و یک ماه عقب می‌افتند. به اعتقاد من زمانی‌که بحرانی به وجود می‌آید ما باید بپذیریم روال زندگی عادی بهم می‌ریزد و بنیان‌های اجتماعی دچار مشکل می‌شود با این حال باید قبول کنیم و اجازه دهیم زمانی مخاطب به تماشای نمایش بنشیند که آرامش داشته باشد.
در صورتی‌که اداره کل هنرهای نمایشی به گروه‌های نمایشی به دلیل زمانی که از دست داده‌اند کمک ویژه‌ای کند طبیعتاً یک اتفاق خوب است. این موضوع یک مطالبه جدی نیست و در صورتی‌که اداره کل هنرهای نمایشی از گروه‌های حرفه‌ای حمایت بیشتری کند تا زمانی را که از دست داده‌اند جبران شود و حقوق‌شان حفظ شود، حرکت و اتفاق مثبتی است که البته با اطلاعی که از وضعیت و شرایط مالی اداره کل هنرهای نمایشی دارم بعید می‌دانم بتواند چنین حمایت مضاعفی داشته باشد. با این حال باید امیدوار باشیم که این اتفاق نامبارک از جامعه رخت بربندد چراکه بقیه مسائل با همدلی حل خواهد شد.
طی ۲ ماه گذشته حدود ۲۰۰ میلیون تومان ضرر مالی داشتیم
مصطفی کوشکی مدیر سالن تئاتر مستقل تهران درباره شرایط پیش آمده برای فعالیت سالن‌های خصوصی تئاتر به خبرنگار مهر گفت: طی ۲ ماه گذشته ما در سالن خصوصی تئاتر مستقل تهران حدود ۲۰۰ میلیون تومان ضرر مالی داشتیم. در شرایط پیش آمده طی ماه‌های اخیر، اکثر سالن‌های خصوصی و همچنین گروه‌های تئاتری به ضرردهی مالی رسیده‌اند.
البته تعطیلی پیش آمده برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا اجتناب‌ناپذیر بود و برای حفظ سلامت مردم است. در حال حاضر همه سالن‌ها و گروه‌های تئاتر وارد چرخه ضرردهی مالی شده‌اند که البته مبالغ هر کدام متفاوت است.
۲ تا نهایتاً ۳ ماه دیگر سالن تئاتر مستقل تهران می‌تواند در چنین شرایط بحرانی و با توجه به اینکه مکان سالن استیجاری است، به کار خود ادامه دهد و قطعاً توان بیشتری برای ادامه فعالیت نخواهیم داشت. آدم سرمایه‌داری نیستم و خانواده سرمایه‌داری هم ندارم که از من حمایت کنند. این شرایط برای اکثر سالن‌های خصوصی تئاتر وجود دارد و اگر شرایط بهبود پیدا نکند منجر به یک ورشکستگی اقتصادی می‌شود.
مصطفی کوشکی به ایسنا نیز گفت: تقریباً از چند ماه قبل به‌خاطر اتفاق‌های سیاسی و اجتماعیِ مکرر و تعطیلی‌هایی که پیش آمد، کار در تئاتر ما را به جایی رسانده که درمانده شده‌ایم. مگر یک نفر چقدر توان مالی دارد که در مدتی کوتاه ۲۰۰ میلیون تومان ضرر مالی بدهد؟ این اتفاق بسیار عجیب است مخصوصا برای گروه‌هایی که با همه سختی‌ها تمام سرمایه خود را گذاشتند تا نمایشی روی صحنه بیاورند، اما الان به زمانی برخورده‌اند که کار بنا به دلایلی تعطیل شده، تماشاگر به‌خاطر مسائل مختلف به سالن نیامده و الان هم که کاملا تعطیل است.
این ضرر سنگینی به بدنه تئاتر است. در همین تئاتر مستقل تهران تمام برنامه‌های آموزشی، اجراها، پلاتوها و کافه‌ها تعطیل شده و در همین مدت ضرر کرده‌ایم، ضمن اینکه آخر ماه هم باید اجاره بهای ملک داده شود و اگر حمایتی صورت گیرد یک مُسکن خواهد بود تا مشکلات این چند ماه پشت سر گذاشته شود.
بعد از باز شدن تماشاخانه‌ها شاید میزان استقبال از نمایش‌ها اندک باشد
هادی حوری کارگردان نمایش "تااون" که در تماشاخانه دیوار چهارم اجرا می‌شود به مهر گفت: این نمایش از اول اسفندماه اجرای عمومی خود را آغاز کرد اما متاسفانه به دلیل شیوع ویروس کرونا بعد از ۲ شب اجرا تعطیل شد. برای اجرای نمایش از یک ماه قبل تبلیغات و اطلاع‌رسانی را آغاز کرده بودیم و استقبال مخاطبان در روزهایی که اجرا داشتیم نیز خیلی خوب بود اما متاسفانه این بیماری همه‌گیر شده و این اپیدمی کل جامعه را گرفته است؛ بنابراین چاره‌ای جز تعطیلی تماشاخانه‌ها و مراکز هنری وجود نداشت.
البته این امکان وجود دارد حتی بعد از باز شدن تماشاخانه‌ها باز هم میزان استقبال از نمایش‌ها اندک باشد چون مردم هنوز ترس از مبتلا شدن دارند و ترجیح می‌دهند در خانه بمانند تا به دیدن تئاتر بیایند. اگرچه ما نیز مثل تمام گروه‌های تئاتری چه به لحاظ اقتصادی و چه هدر رفتن زحمت بچه‌های گروه ضرر خواهیم کرد اما اگر مسبب این باشیم که چنین بیماری خطرناکی را گسترش ندهیم باز هم خوشحال هستیم، چون به حفظ جان هموطنان‌مان کمک کرده‌ایم.
با اعلام تداوم تعطیلی تماشاخانه‌ها مشخص نیست ادامه اجرا به چه شکل خواهد بود
محمد خان حسینی کارگردان نمایش "چ. ف. ت. بر وزنِ رفت" نیز به مهر گفت: این نمایش از اول اسفند اجرای خود را در پردیس تئاتر شهرزاد آغاز کرد که بعد از ۲ اجرا به دلیل پیشگیری از شیوع بیماری کرونا تعلیق شد. با هماهنگی که با مدیریت پردیس شهرزاد انجام شد سامانه فروش بلیت نمایش برای روز شنبه ۱۰ اسفند ماه باز شده بود و قرار بود تا آخر اسفند برای جبران خسارتی که به گروه وارد شده نمایش شنبه‌ها هم اجرا داشته باشد و در صورت امکان برخی شب‌ها نمایش به صورت ۲ اجرایی روی صحنه برود اما با اعلام تداوم تعطیلی تماشاخانه‌ها و مراکز فرهنگی وضعیت تغییر کرده و مشخص نیست ادامه اجرا به چه شکل خواهد بود.
بهتر بود از هنرمندان تئاتر و سالن‌های خصوصی دلجویی می‌کردند
محمد دشت‌گلی مدیر پردیس تئاتر شهرزاد به مهر گفت: ما تمام مجموعه شامل سالن‌ها، صندلی‌ها، اتاق‌های گریم و پشت صحنه، سرویس‌های بهداشتی، لابی، کافی‌شاپ و اتاق‌های اداری را ضدعفونی کردیم و آماده بودیم تا بعد از تعطیلی اعلام شده یک هفته‌ای، کار را آغاز کنیم اما به دلیل تمدید تعطیلی فعلا منتظر مشخص شدن وضعیت و اطلاعیه‌های بعدی هستیم.
با گروه‌های نمایشی که در نوبت‌های بعدی اجرا هستند در حال گفت‌وگو هستیم تا در صورت اینکه بازیگران‌شان تعهد حضور در پروژه‌های دیگر را ندارند، زمان آغاز اجرایشان را تغییر دهیم؛ اگر این توافق‌ها صورت بگیرد شرایط برای تمدید اجراهای فعلی میسر می‌شود.
پیش از این قرار بود نمایش "روزهای رادیو" به کارگردانی آقای محمد رحمانیان در اسفند ۹۸ و فروردین ۹۹ در پردیس تئاتر شهرزاد اجرا شود که به دلیل تعطیلی‌های پیش آمده با گروه به توافق رسیدیم تا اردیبهشت ۹۹ را هم برای اجرا در اختیار داشته باشند.
اگر شرایط به‌گونه‌ای باشد که تعطیلی‌ها تمدید نشود، گروه‌ها امکان اجرا از هفته اول نوروز ۹۹ را دارند در غیر این‌صورت از هفته دوم اجراها شروع می‌شود. زمان و شرایط ادامه اجراهای نمایشی منوط به وضعیت تمدید یا توقف تعطیلی‌هاست.
این تعطیلی‌ها برای حفظ سلامت مردم بسیار به جا و درست است اما بهتر بود در این شرایط وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی یا معاون هنری ایشان از هنرمندان تئاتر و سالن‌های خصوصی دلجویی می‌کردند تا در شرایطی که همه تئاتری‌ها و سالن‌ها متضرر شده اند، باعث دلگرمی‌شان شوند.
وزارت بهداشت برای ضدعفونی کردن سالن‌ها باید کمک کند
شاهین چگینی در گفت‌وگو با ایسنا بیان کرد: در شرایط فعلی یک مسئله مهم ما است که باید به گروه‌هایی که در سالن‌ها قصد اجرا داشتند، پاسخگو باشیم، چون برخی ممکن است تصمیم به لغو اجرای نمایش خود بگیرند و در این شرایط مشخص نیست آیا سالن‌دار باید پول گروه را برگرداند؟ و اگر برگرداند خسارت سالن چه می‌شود؟ به همین دلیل ما تاکید کردیم باید یک مدیریت بحران وجود داشته باشد و گفته شد که حتما حمایت مالی انجام می‌شود ولی باید رایزنی‌ها و مشورت‌هایی صورت گیرد تا مشخص کنند این ضرر مالی از چه محلی و به چه شکل جبران شود.
جدا از این نکته، در حال حاضر مسئله مهم‌تر ما این است که اگر قرار باشد کارها از سر گرفته شود و مردم در سالن‌ها سانس به سانس بیایند و بروند بدون ضدعفونی کردن و تجهیزات ایمنی برای رعایت بهداشت این کار امکان‌پذیر است؟ البته من احتمال کمی می‌دهم مردم بیایند ولی به هر حال این شرایط کار را سخت می‌کند.
من از آقای کرمی خواستم وسایل لازم را برای ضدعفونی کردن سالن‌ها به نحوی در اختیار ما قرار دهند، چون مشکل است ما به تنهایی حجم زیادی را بتوانیم در بازار پیدا کنیم و حتی اگر هم در اختیار داشته باشیم ضدعفونی کردن کار ما نیست، چون نیروی متخصص و امکانات و تجهیزات می‌خواهد.
فرقی نمی‌کند این سالن‌ها فردا صبح یا 10 روز دیگر باز شوند و اگر تمهیدات لازم رعایت نشود به ماجرا دامن زده‌ایم. به همین دلیل وزارت بهداشت برای ضدعفونی کردن این سالن‌ها باید کمک کند.
در این وضعیت مسائل مالی کوچکترین اهمیتی برایم ندارد
محمد رحمانیان که پیش از تعطیلی سالن‌های تئاتر، نمایش "روزهای رادیو" را اجرا می‌کرد، به ایسنا گفت: هیچ خواسته‌ای را نمی‌توانم مطرح کنم. کل تئاترها و فیلم‌های سینمایی فدای یک تار موی هموطنانم که این روزها سلامتی کامل و حال خوش‌شان برایم از هر چیزی مهم‌تر است.
مهم نیست اگر اجرای نمایش ما و هر نمایش دیگری حتی به مدت یک سال به تعویق بیفتد؛ آنچه اهمیت دارد، این است که مردم ما دچار حادثه و این بیماری نفرت‌انگیزی که روز و شب را بر ما حرام کرده، نشوند.
در این وضعیت مسائل مالی کوچکترین اهمیتی برایم ندارد و هیچ خواسته‌ای در این زمینه ندارم. تنها یک آرزو دارم؛ اینکه مردم‌مان سالم باشند و حال‌شان خوب شود و با حال خوش به تئاتر بیایند.
برای حفظ سلامتی مردم، مهمترین موضوعی که باید به آن توجه کنیم، رعایت اصول بهداشتی است و امیدوارم این موضوع در فضاهای هنری هم رعایت شود.
این روزها مهمترین مرجع ما برای دریافت اطلاعات درباره بیماری کرونا خبرگزاری‌ها هستند و امیدوارم مدیران رسانه‌ها حواس‌شان به سلامت نیروهای خود باشد.
این تعطیلی بهترین فرصت برای ضدعفونی کردن محیط مجموعه تئاترشهر است
افسانه ماهیان که در چند روز اخیر نمایش "بچه" را در تالار چهارسوی تئاتر شهر اجرا می‌کرد، به ایسنا گفت: گروه ما تعطیلی سالن‌های نمایشی را تصمیمی درست و منطقی می‌داند، چراکه هیچ‌چیز مهم‌تر از جان انسان‌ها نیست و نباید اجازه بدهیم فاجعه‌ای عمیق رخ بدهد و بعد افسوس بخوریم که چرا مکان‌های عمومی را تعطیل نکردیم. حتی بهتر بود پیش‌تر این تعطیلی را آغاز می‌کردیم، زیرا ضدعفونی کردن سالن‌های نمایشی یا استفاده از دستگاه‌های بیماری‌سنج چیزی نیست که به سرعت در کشور ما اجرایی شود و در این وضعیت، تعطیلی تصمیمی درست است.
اینکه در یک هفته تعطیلی، درهای تئاترشهر بسته شود، چه سودی دارد؟! این تعطیلی بهترین فرصت برای ضدعفونی کردن محیط این مجموعه است و این موضوعی است که مدیران باید برای آن تمهیدی بیندیشند و راهکاری اجرایی داشته باشند.
درست نیست که یک هفته دست روی دست بگذاریم و هیچ کاری نکنیم و بعد از آن تازه به این فکر بیفتیم که چه کنیم. الان بهترین زمان است که مدیران مرکز هنرهای نمایشی و مجموعه‌های تئاتری با مشاوره گرفتن از وزارت بهداشت، راه‌حل‌هایی را برای ضدعفونی و امن کردن این محیط‌ها پیدا و اجرایی و با این شیوه مجموعه‌های نمایشی را برای از سر گرفتن فعالیت‌های روتین خود آماده کنند.
وزیر بهداشت اعلام کرده ماسک رایگان توزیع می‌کنیم و به اندازه کافی محلول‌های ضدعفونی‌کننده دست داریم. خوب است بخشی از این امکانات را در اختیار مجموعه‌های تئاتری قرار دهند تا تماشاگران و هنرمندان با آرامش خاطر در این فضاها رفت‌وآمد و کار کنند. ضمن اینکه در این فرصت، مدیران تئاتری باید به فکر تهیه اسپری‌های ضدعفونی‌کننده باشند و تمیزی لابی سالن‌ها، سرویس‌های بهداشتی و مسائلی از این دست را در دستور کار خود قرار دهند تا تماشاگران و هنرمندان احساس امنیت کنند.
به هر حال چاره‌ای جز تعطیلی نبود ولی مساله این‌جاست که این تعطیلی برای گروه‌های نمایشی ضررهای جبران‌ناپذیری به همراه دارد، آن هم در سالن‌های دولتی با قیمت بلیتی که مرسوم این سالن‌هاست و بویژه در سالنی مانند چهارسو که گنجایش چندانی هم ندارد، این تعطیلی تبعات مالی بسیاری خواهد داشت.
هنوز تکلیف ما در این زمینه مشخص نیست و مدیران سالن‌ها باید به فکر باشند که در باکس برنامه‌های خود تغییراتی اعمال کنند، چون در هر حال این شرایط پیش آمده و مساله کلی کشور ماست و همه ما به یکدیگر وصل هستیم، مانند سیل یا زلزله یا هر حادثه مشابه دیگری.
به نظر من این شرایط به نوعی بحرانی است و طبیعتا باید منتظر شرایط مطلوب بمانیم تا دوباره بتوانیم فعالیت‌های عادی خود را از سر بگیریم. پس لازم است مدیران از حالا برای تغییر برنامه‌های خود آمادگی داشته باشند.
طبیعتا در این شرایط اضطراری، مدیران تئاتری نمی‌توانند به گروه‌ها فشار بیاورند که مثلا روزی سه اجرا داشته باشند تا تعهدشان انجام شود بلکه باید از همین حالا به گروه‌هایی که در نوبت بعدی هستند، اعلام کنند که ممکن است با مدتی تاخیر اجرای خود را انجام دهند، همچنان‌که خود من به اعضای گروه‌مان گفته‌ام ممکن است زمانی بیش از زمان مشخص‌شده قبلی، درگیر این اجرا باشند و باید از حالا آمادگی رویارویی با این تغییر را داشته باشند، مگر آن‌که خدای ناکرده اتفاق غریبی رخ بدهد و مثلا کشور یک سال تعطیل شود.
الان که در بحران هستیم نیاز است حمایت شویم
داوود نامور مدیر عمارت نوفل لوشاتو به ایسنا گفت: واقعیت این است که ما امسال اصلا تئاتر نداشتیم، ما بعد از ماه مهر کلا ۵۵ روز اجرای تئاتر داشتیم و بقیه را در عزاداری و تعطیلی و روزهای غیرعادی گذراندیم تا الان که به ویروس کرونا رسیده‌ایم. درباره این تعطیلی اخیر متوجه شدیم مدیرکل هنرهای نمایشی چند روز پیش اعلام کرده به گروه‌های نمایشی کمک می‌کند. بررسی کردیم ببینیم این کمک چیست و وقتی دقت کردیم و بیشتر خواندیم دیدیم کمک به این معناست که هفت روز اجراها را تمدید می‌کنند. وقتی سالن خصوصی با یک گروه قرارداد بسته، هر تعطیلی پیش‌بینی‌نشده‌ای به گروه ضرر می‌زند و خیلی مواقع تمدید هم نمی‌تواند بکند، چون مثلا با بازیگر برای یک تایم مشخص قرار داشته که شاید قابل تمدید نباشد، پس در این شرایط باید هزینه داده شود که بعید می‌دانم مدیرکل هنرهای نمایشی بتواند این کار را انجام دهد.
اصل وضعیت فعلی ما این است که با سه سال سابقه در "نوفل‌لوشاتو" و پیش از آن در "ارغنون"، با ادامه این روند احتمالاً آخر اسفندماه اعلام می‌کنم که عمارت "نوفل‌لوشاتو" تعطیل خواهد شد، چون می‌دانم از آن طرف خبری نخواهد شد و از صاحب ملک هم امکان گرفتن تخفیف و فرصت نیست.
پرداخت اجاره ماهانه بیش از ۹۰ میلیون تومان چیزی نیست که راحت بتوانم آن را به دست آورم، باید کافه مجموعه کار کند، روزانه چند اجرا داشته باشم و تردد در عمارت باشد تا پول اجاره‌اش دربیاید ولی وقتی الان به‌خاطر شیوع این ویروس گروه‌هایی که برای چند ماه آینده اجرا داشتند کار را کنسل می‌کنند چه امیدی هست که برای یکی دو هفته آینده برنامه داشته باشم؟ به همین خاطر فکر می‌کنم امیدی برای ادامه فعالیت تماشاخانه‌های خصوصی نیست، مگر اینکه اداره کل هنرهای نمایشی و وزارت ارشاد پشت این قضیه بایستند و بگویند دست‌کم نگران اجاره نباشیم، بگویند مثلا با صاحبان ملک‌ها صحبت می‌کنند یا برای اجاره‌ها کمک‌هزینه بدهند تا به ازای ماه‌هایی که سالن‌ها خالی بوده حمایتی کرده باشند و این دوران سپری شود.
بیش از نیمی از تئاترهای با کیفیت در سالن‌های خصوصی اجرا می‌شوند و حتی جشنواره فجر هم نشان داد که بیشتر انتخاب‌هایش از سالن‌های خصوصی بود. من تا به حال دو میلیارد تومان در این‌جا هزینه کرده‌ام. آیا اداره کل هنرهای نمایشی دوهزار تومانِ آن را داده است؟ خیر، ولی الان که در بحران هستیم نیاز است تا این اداره و وزارت ارشاد حمایت کنند.
دست‌کم می‌توانند وام‌هایی را به ما بدهند تا بتوانیم بعد از چند ماه آن را پس دهیم
هومن پناهی، مدیر عمارت روبرو نیز به ایسنا گفت: شرایطی که از پاییز در جامعه پیش آمد تغییرات زیادی را در برنامه‌های ما ایجاد کرد؛ از جمله اجرای یک کنسرت که هزینه زیادی هم برای آن کرده بودیم، ولی اتفاق‌ها طوری پیش رفت که مجبور شدیم آن را کنسل کنیم. برای اردیبهشت‌ماه هم یک هنرمند خیلی معروف را دعوت کرده بودیم که به واسطه شیوع ویروس کرونا آن هم لغو شد و این‌بار چون نمی‌دانستیم برای دو ماه آینده چه جواب مشخصی باید بدهیم مجبور به کنسل کردن برنامه‌ای شدیم که برای هماهنگی‌اش تلاش زیادی شده بود. اما نکته اصلی این‌جاست که این لغو شدن‌ها فقط یک سوی ماجراست چون ما روی تک‌تک این برنامه‌ها و درآمدی که به دست می‌آید حساب کرده‌ایم.
عمارت روبرو بیش از ۲۰ پرسنل دارد که حقوق‌شان باید پرداخت شود. جدا از این‌ها فضایی را در اختیار داریم که اجاره ماهانه سنگینی دارد. در دو ماه گذشته به واسطه برگزار نشدن این اجراها دچار مشکلات زیادی شده‌ایم و فقط توانستیم تا حدودی حقوق‌ها را پرداخت کنیم. در حالی که برای اجراهای تئاتر و موسیقی برنامه‌ریزی خوبی داشتیم که اتفاقاً بعضی از آن‌ها با استقبال خوبی هم روبه‌رو شده بودند. اما تعطیلی ناشی از شیوع ویروس کرونا همه چیز را تغییر داد.
جدا از این عمارت، تالار فرهنگ را هم بعد از صحبت‌هایی که با وزارت آموزش و پرورش داشتیم با کلی هزینه و وام در اختیار گرفتیم که راه بیفتد و اجرای هنری در آنجا داشته باشیم، حتی چند اجرای کنسرت موسیقی برای اسفندماه تدارک دیده بودیم که همه کنسل شدند و این‌ها همه منابع درآمد ما بودند. حالا ما مانده‌ایم و کلی چِک که نمی‌دانم چطور باید پول‌شان را پرداخت کنیم.
فعالیت ما منحصر به تئاتر نیست و به همین دلیل علاوه بر اداره کل از خود وزارت فرهنگ و ارشاد هم این توقع را داریم که حمایت کنند، البته منظورم این نیست که کمک بلاعوض کنند، گرچه ردیف‌های بودجه‌ای برای این موضوع در اختیار دارند، اما دست‌کم می‌توانند وام‌هایی را به ما بدهند تا بتوانیم بعد از چند ماه آن را پس دهیم. یک وزارتخانه بهتر می‌تواند با سازمان‌ها و نهادهای دیگری نامه‌نگاری کند تا کمکی در این شرایط خاص به ما شود بویژه آن‌که گستره کار ما فقط با حضور یک‌سری شغل ثابت نیست، بلکه افراد زیادی هستند که به طور غیرمستقیم در ارتباط با این کار بودند و الان وضعیت مناسبی ندارند.
هر آنچه سلامتی کودکان و نوجوانان را به خطر بیندازد، برای من خط قرمز است
عادل بزدوده که از فروردین سال آینده نمایش "حادثه‌ای در شهر عروسک‌ها" را به صحنه می‌برد، به ایسنا گفت: دغدغه من کودک و نوجوان است و اگر قرار باشد سلامتی آنان به خطر بیفتد، به هیچ قیمتی حاضر به اجرای نمایش نیستم. هر آنچه سلامتی کودکان و نوجوانان را به خطر بیندازد، برای من خط قرمز است و هرگز حاضر نیستم تماشاگرانم آسیب ببینند.
از وزارت بهداشت و دیگر وزارتخانه‌هایی که با مردم سروکار دارند، درخواست می‌کنم صداقت را به عنوان اصل اول انسانیت در هر جامعه‌ای فراموش نکنند. اگر از همان ابتدا راستگویی را رعایت کنند، مردم آسان‌تر پذیرا می‌شوند و راهکاری پیدا می‌کنند اما پنهان‌کاری سبب می‌شود تا فاجعه‌ها مانند آوار بر سرمان فرو بریزد و دیگر جبران آن بسیار دشوار است.