به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی کمیسیون ملی یونسکو-ایران، نشست هم‌اندیشی حفاظت از اموال فرهنگی ملت‌ها و میراث جهانی با همکاری کمیسیون ملی یونسکو-ایران، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران و با حضور وزیر امور خارجه و مسؤولان و کارشناسان فرهنگی 7 بهمن 1398 در کتابخانه ملی برگزار شد.

حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران در این مراسم گفت: باعث خوشبختی است در جهانی که خیلی‌ها بر طبل جنگ می‌کوبند در سازمان اسناد و کتابخانه ملی به عنوان محمل میراث‌دار تمدن برای صلح گردهم آمدیم. از حضور سفرا و روسای سازمان‌های بین‌المللی و فرهیختگان و از دکتر ظریف به عنوان پرچمدار بهار برای حضور در این هم‌اندیشی تقدیر می‌کنم.

وی با تقدیر از دست‌اندرکاران برپایی این مراسم عنوان کرد: ۷۰ سال پیش بر ویرانه‌های جنگ جهانی یک اندیشه رویید و بشر به دنبال آرمان‌شهری بدون جنگ بود و این اندیشه شکل گرفت. جنگ از ذهن بشر آغاز می‌شود پس باید آینه وجودی بشر از زنگار خشونت پاک شود. همگان در یونسکو گردهم آمدند تا ضمیر انسان‌ها از خشونت پاک شود و ۷۰ سال است که یونسکو آینه به دست خویشتن خویش ملت‌ها را به آنها نمایش داده و اصل‌ها و آیین‌های ما را با ثبت آثار و آیین‌های ملموس و ناملموس نشان می دهد.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو افزود: میراث فرهنگی نشانه است که ما خانواده‌ای بزرگ بر زمین هستیم و هویت ما در دنیا پراکنده است و ثروت تنها زر و زور و قدرت اقتصادی نیست. آیین‌ها و گویش‌ها سرمایه و داشته فرهنگی ثروت حقیقی است. زور در بازو و زر در ترازوی ثروت، چالش برانگیز است و جهان قدرت نظامی، جهان کشمکش و رقابت است اما جهان فرهنگ جهان یگانگی و وحدت است.

دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران خاطرنشان کرد: جهان فرهنگ، جهان معنا، روح و جان است. اینجا جان است و تفرقه در روح حیوانی است و تهدید و تخریب موزه‌های بغداد و میراث جهانی بشر جراحت بر روح است؛ وقتی ارگ بم فرو می‌ریزد و بغداد غارت می‌شود و بناها را منفجر می‌کنند، جهان عزادار می‌شود زیرا روح بشر تخریب می‌شود. عطار می‌گوید سیمرغ فرهنگ و هنر بر فراز هر سرزمینی به پرواز درآید تا ابد می‌شود منشا جوشش شور و عشق و میعادگاه همه انسان‌ها.

وی با اشاره به روایت عطار از گذر از وادی‌های مختلف و رسیدن به پشت کوه قاف عنوان کرد: باید آن سیمرغ را در درون خود بجوییم؛ سیمرغ، تاریخ و اصالت‌های ماست و این پیام یونسکو است که داشته‌های خود را در فرهنگ و تاریخ خود بجویید. هر دوسال یکبار دو شخصیت و رویداد در فهرست تجلیل‌ها قرار می‌گیرد تا ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ دوسال به نام شیخ اشراق داشتیم؛ شهید راه ادب و عرفان. ۱۷۵۰ سالگی جندی شاپور را گرامی داشتیم. ۱۷۵۰ سال پیش دانشگاهی با ۵۰۰۰ دانشجو و ۵۰۰ عضو هیات علمی داشتیم و این دانشگاه ۵۰۰ سال قبل از تاسیس سوربون بنا شد.

ایوبی ادامه داد: از ژانویه ۲۰۲۰ دو شخصیت ایرانی عطار و فارابی _فارابی؛ مشترکا با قزاقزستان_ را تجلیل خواهیم کرد و امسال سال تجلیل از این دو شخصیت خواهد بود.

photo_2020-01-27_14-39-59

در ادامه این‌مراسم از سردیس شیخ اشراق سهروردی با حضور دکتر محمد جواد ظریف رونمایی شد.

محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان نیز در این نشست؛ در ادامه تهدید رئیس جمهوری آمریکا مبنی بر نابودی مراکز فرهنگی و تمدنی ایران را مصداق بارز «تروریسم فرهنگی» بین‌المللی دانست و گفت: در ابتدا لازم می‌دانم خرسندی خود را برای حضور در این نشست هم‌اندیشی در کنار مفاخر و سرمایه‌های فرهنگی و علمی ایران ابراز دارم و از تمامی سازمان‌های مردم ـ نهاد، دستگاه‌ها و عزیزانی که نسبت به حفظ میراث گذشتگان و امانت آیندگان احساس مسئولیت کرده و در برگزاری این برنامه ایفای نقش کرده‌اند، به ویژه کتابخانه ملی ایران، کمیسیون ملی یونسکو و نمایندگی یونسکو در تهران، صمیمانه تشکر و قدردانی نمایم.

وی افزود: برگزاری چنین نشست موقری برای پاسداشت حریم مراکز فرهنگی و موجودیت غیرقابل تعرض آن‌ها ابتکار ارزنده‌ای است که امیدوارم به سهم خود بتواند بار دیگر تصویر شکوهمند و فاخر فرهنگ و تمدن و میراث تاریخی ایران و ایرانی را به جهانیان عرضه کند. مکان‌ها و آثار فرهنگی - تمدنی، شاید از لحاظ تاریخی و جغرافیایی متعلق به یک قوم یا ملت باشند، اما از لحاظ نقشی که در بازشناسی هویت بشری و انباشت لایه‌های تاریخی معرفت دارند، متعلق به همگان و فارغ از جغرافیا و مکانند و لذا شایسته است از مفهوم «میراث مشترک بشری» برای توصیف این دستاورد‌های بشری بهره جوییم. از این رو، احترام به آثار فرهنگی و تمدنی، در واقع رعایت حرمت انسانی و کرامت ذاتی انسانی است و در نقطه مقابل، حمله به اموال و میراث فرهنگی، حمله به انسانیت، حمله به روح بشریت و حمله به تاریخ است.

وزیر امور خارجه تصریح کرد: در تلاش مشترک و هم‌افزایی بین‌المللی برای صیانت و حمایت از مراکز فرهنگی و مظاهر تمدن بشری و مقابله با تهدید و آسیب رساندن به آنها، جامعه جهانی اسناد مهم و سازوکار‌های قابل توجهی را تدوین کرده است. به عنوان مثال، «کنوانسیون ۱۹۵۴ لاهه در خصوص حفاظت از اموال فرهنگی در مخاصمات مسلحانه»، آسیب به اموال فرهنگی هر ملتی را به منزله آسیب رساندن به میراث فرهنگی تمام بشریت و جرمی نابخشودنی در نظر گرفته است. این کنوانسیون هر نوع حمله و ایراد آسیب به اموال فرهنگی را منع نموده و بر اساس پروتکل دوم (۱۹۹۹) آن، حتی در زمان مخاصمات مسلحانه، اموال فرهنگی، اموال غیرنظامی محسوب شده و نباید مورد حمله قرار گیرند. هم چنین «کنوانسیون ۱۹۷۲ حفاظت از میراث فرهنگی و طبیعی جهان» نیز همه کشور‌های متعاهد را مکلف می‌دارد تا از هر گونه اقدام عمدی که مستقیم یا غیر مستقیم، به میراث فرهنگی و طبیعی واقع در سرزمین سایر کشور‌های عضو این کنوانسیون آسیب برساند، خودداری کنند. علاوه بر این، بر اساس پروتکل اول الحاقی به کنوانسیون‌های چهارگانه ژنو ۱، «هر نوع عمل خصمانه علیه بنا‌های تاریخی، آثار هنری یا اماکن مذهبی» که به عنوان میراث فرهنگی یا معنوی مردم یک سرزمین شناخته می‌شود، ممنوع است. نه تنها حمله و تخریب، بلکه استفاده از این اماکن برای پیشبرد اهداف نظامی نیز ممنوع بوده و عاملین و مرتکبین چنین جنایاتی به عنوان جنایتکاران جنگی شناخته می‌شوند. اسناد بین المللی متعددی از جمله قطعنامه‌های صادره از سوی ارکان مختلف ملل متحد و آرای متعدد صادره از سوی محاکم قضایی و کیفری بین‌المللی نیز بر این مهم و تعهدات عام‌الشمول اعضای جامعه بین‌المللی صحه گذاشته‌اند.

ظریف گفت: افراطی‌گری، رنگ و مذهب و نژاد نمی‌شناسد. امروز در غرب با گسترش ناسیونالیزم افراطی و نژادپرستانه، شاهد نقش‌آفرینی روزافزون عوام‌فریبانی هستیم که برخلاف تمامی قواعد حقوقی و اخلاقی، تمدن و فرهنگ بشری را به سخره گرفته، به ارزش‌های دینی و باور‌های مذهبی میلیارد‌ها انسان اهانت کرده و کتاب مقدس آنان را می‌سوزانند و در جهت ترویج نفرت و خشونت و جنگ‌افروزی از هیچ گفتار و رفتار و اقدامی فروگذار نمی‌کنند. وقیحانه‌ترین نمونه، اقدامات و اظهارات رئیس جمهور رژیم کنونی آمریکا است که مردم و فرهنگ ایرانی را تهدید کرده و ضمن نقض قواعد و اصول بنیادین حقوق بین‌الملل از جمله اصل منع تهدید یا توسل به زور، یاوه‌گویانه تهدید کرده است که «۵۲ نقطه در ایران ... را که برخی از آن‌ها از اهمیت بالایی برای ایران و فرهنگ ایرانی دارند، هدف قرار می‌دهیم...». برای شناخت عقبه این طرز تفکر کافی است اندک نگاهی به تاریخ معاصر خود بیندازیم و اقدام‌هایی که برخی گروه‌های جنگ طلب یا تروریستی در تخریب اموال و میراث‌های فرهنگی از خود به جای گذاشته‌اند، را مرور کنیم.

وی ادامه داد: افراطیون در سال ۲۰۰۱ مجسمه‌های بودا را در بامیان منفجر کردند، تروریست‌های داعش، میراث فرهنگی عراق و سوریه (موصل، نینوا، پالمیرا و ...) را در سال‌های ۲۰۱۴ و ۲۰۱۵ از بین بردند و اکنون دونالد ترامپ، نه تنها با نقض فاحش منشور ملل متحد، ایران را به حمله مسلحانه تهدید می‌کند، بلکه به طور علنی از حمله به اماکن تاریخی و فرهنگی ایران سخن به میان می‌آورد. این در حالی است که توافق جامعه جهانی برای حفاظت از میراث و اماکن فرهنگی، چه در شرایط صلح و چه در شرایط جنگ، خود یک میراث ناملموس بزرگ و مشترک جهانی است. تهدید رئیس جمهوری آمریکا برای نابودی مراکز فرهنگی و تمدنی ایران مصداق بارز «تروریسم فرهنگی» بین‌المللی است و ادامه قانون‌شکنی رژیم آمریکا برای شکستن مقاومت مردم ایران است که از یک سو با «تروریسم اقتصادی» با صراحت منابع تأمین غذا و داروی مردم دلاور ایران را نشانه گرفته و وزیر خارجه‌اش در یک اقدام مجرمانه که مصداق توطئه برای نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت است اعلام می‌کند که "اگر ایران می‌خواهد مردمش غذا داشته باشند باید از ما تبعیت کند." و از سوی دیگر، در قالب حمله جنایتکارانه و «تروریسم دولتی» دست به ترور یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های ایران و منطقه می‌زند و در کمال وقاحت به ترور سردار سرافراز شهید سپهبد قاسم سلیمانی افتخار می‌کند؛ بزرگمردی که منطقه و جهان وام‌دار مبارزه او با جریان‌ها و گروه‌های تروریستی و افراطی است. تهدیدات ترامپ تبلور تنفر ناشی از حقارت است. نه فقط تنفر از ایران و فرهنگ غنی ایرانی، بلکه تنفر از فرهنگ، تمدن و هر چیزی که بیانگر صلح و ثبات است. رژیم ترامپ با اقدامات نامتعارف و غیرعقلانی، سعی در پررنگ‌تر کردن نقشی ناخوشایند و منفی در تاریخ دارد حتی اگر به بهای نابودی بخش‌های زیبایی از تاریخ و هویت بشریت تمام شود. این رژیم قبلا نیز نشان داده است که به قوانین، رویه‌ها و حتی تعهدات بین‌المللی دولت خود پایبند نیست.

وزیر امرو خارجه افزود: اعلام خروج از یونسکو، خروج از معاهده آب و هوایی پاریس، خروج از معاهده منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد و کوتاه‌برد در کنار خروج یکجانبه از توافق برجام تنها نمونه‌هایی از یکجانبه‌گرایی، انکار حقوق بین‌الملل و به واقع قانون‌ستیزی این رژیم است. زمانی که ترامپ، با مشی نژادپرستانه، ملت متمدن و با فرهنگ ایران را "تروریست" می‌خواند، با وقاحت به دنیا اعلام می‌نماید که رژیم او هیچ تعهدی نسبت به رعایت اصول و خطوط قرمز حقوق بین‌الملل و از جمله اصل منع نژادپرستی، اصل منع تبعیض و اصل مسئولیت بین‌المللی در قبال تعهدات عام و تعهدات خاص ندارد. این رژیم علیرغم ادعا‌های خود بار‌ها نشان داده که اعتقادی به مذاکره و پایبندی به تعهدات قبلی و فعلی ندارد. دشمنی با فرهنگ، حتی خصومت با یک ملت نیست بلکه مخاصمه و مبارزه با ارزش‌های مشترک فرهنگی و دستاورد‌های تمدنی ملل مختلف جهان است.

ظریف در پایان گفت: دوستان گرامی یکجانبه‌گرایی و قانون‌شکنی همانقدر خطرناک است که تحمل آن توسط دیگران. متاسفانه مواضع منفعلانه کشور‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در مقابل قانون‌شکنی و یکجانبه‌گرایی ترامپ وی را در پیگیری مشی قلدری جهانی جری‌تر نموده است. به عبارت دیگر "یکجانبه‌گرایی انفعالی" مشوق "یکجانبه‌گرایی فعال" است. کشور‌هایی که برای مصون ماندن از تعرض ترامپ به یکجانبه‌گرایی و قانون‌شکنی او تن داده‌اند، در نهایت زمینه را برای تعرض وی به خودشان فراهم کرده‌اند. تحریم پروژه نورث استریم، تهدید به افزایش تعرفه خودرو‌های اروپایی و تهدید اخیر به افزایش سایر تعرفه‌ها علیه اروپا نتیجه طبیعی برخورد منفعلانه اروپا در برابر خروج آمریکا از برجام و خوش خدمتی آنان در استفاده نژادپرستانه و غیرمجاز از ماده ۳۶ برجام است. دوستان عزیز میراث فرهنگی نقش بسزایی در تقویت عناصر معنوی و مادی تحقق صلح و توسعه پایدار دارد. آثار تاریخی، میراث گذشتگان و امانت آیندگان است؛ و آنچه که امروزه تحت عنوان تمدن بشری شناخته می‌شود، بر شالود‌های از همین میراث بنا نهاده شده است. جمهوری اسلامی ایران به عنوان وارث یکی از تمدن‌های کهن، همواره منادی تعامل و همکاری فرهنگ‌ها و گفت‌وگوی تمدن‌ها بوده تا نسل‌های آینده، از بالندگی و پویایی و تعامل فرهنگی برخوردار باشند و نسل کنونی از بلای افراط و ترور و خشونت رها شود و در نهایت، آثار و میراث فرهنگی به جا مانده، گواهی است بر تاریخ و تمدن کهن و استقامت و ماندگاری مردم بزرگ ایران در برابر امواج موقتی غارتگران و فرهنگ‌ستیزانی همچون ترامپ.

photo_2020-01-27_14-40-28

همچنین در ادامه این نشست تخصصی اشرف بروجردی رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران جهان نو را جهان «قدرت فرهنگ» دانست که دیپلماسی فرهنگی آرام آرام در تعاملات سیاسی جای خود را بازکرده است.

بروجردی گفت: وقتی سخن از فرهنگ می‌گوییم سخن از هویت، ملیت، باورها و دانسته‌هایی می‌گوییم که ارزش آفرین هستند و دیرینه و آینده ما را رقم می‌زنند. فرهنگ یعنی، عشق به انسان‌ها در لوای خدمت به یکدیگر، یعنی هم‌آوا شدن از پَسِ آوای تارهای چنگ و نی و تار، یعنی چگونه به‌زیستن را آموختن از پس فیلم و تئاتر، یعنی باور‌ها را به نظم در آوردن و زبان مشترک را به کار گرفتن در نماد شعر یعنی ظرفیت‌های وجودی را به کارگرفتن در تجلی هنرهای دستی و ده‌ها نماد هنری دیگری که توصیف‌کنندة لطافت روح و عشق به انسان و انسانیت. برای ماندگار شدن و خلق میراثی برای آیندگان و این نوای انسان است از زبان حافظ که می‌گوید: "هرگز نمیرد آنکه دلش زنده شد به عشق ثبت است بر جریدة عالم دوام ما". جهان نو، جهان «قدرت فرهنگ» است و دیپلماسی فرهنگی آرام آرام در تعاملات سیاسی جای خود را بازکرده است چرا که فرهنگ، زبان مشترک ملتهاست، امروزه فرهنگ مرزها را در نوردیده و داده‌های خود را برای رشد و توسعة انسان به اشتراک گذاشته؛ دین، دانش، زبان، موسیقی و فیلم و ... ده‌ها نماد فرهنگی است که به جای دیپلماسی سیاسی و دیپلماسی اقتصادی کار آمد شده است.

وی ادامه داد: اگر روزگاری معابد، موزه‌ها، مجسمه‌ها و نمادهای فرهنگی از آسیب‌های بشری در امان نبودند امروز منافع بشری و هویت‌بخشی ملت‌ها اقتضا می‌کند که ملل، در رواداری و صلح باشند تا فرصت‌ها در اختیار همگان قرار گیرد و هویت‌سازی بر مبنای فکر و اندیشه و فرهنگ جان بگیرد و در آن صورت است که خلاقیت‌ها بروز و ظهور یافته و انسان‌ها تکامل را تجربه خواهند کرد در آن وقت باید گفت: "تو هنوز ناپدیدی زجمال خود چه دیدی سحری چو آفتابی ز درون خود برآیی"

رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران تصریح کرد: ظهور و بروزِ داشته‌های ملت‌ها می‌تواند حلقه وصل فرهنگ‌ها باشد و مجامع بین‌المللی چاره‌ای ندارند جز اینکه برای حفظ میراث بشری همراهی کنند. آنچه در همین ایام از زبان شورای جهانی آرشیو (ICA) و بیانیه بین‌المللی سپر آبی شنیدیم نمونة خوبی از حمایت‌های مجامع بین‌المللی است که انتظار می‌رود همه نهادهای بین‌المللی با همین نگاه به حفظ میراث بشری بپردازند همچنین بر نهاد‌های علمی – پژوهشی و فرهنگی است که حافظه ملی خود را پاس داشته و از آن محافظت کنند. خوشبختانه قوانین وضع شده در سازمان ملل و کنوانسیون‌های مرتبط تسهیل‌گر این مسئله شده است از جمله کنوانسیون ژنو، کنوانسیون لاهه در (1949) و اساسنامه دادگاه کیفری بین المللی در 1988 و قطعنامه 2347 شورای امنیت سازمان ملل متحد. و ایران که فشرده تاریخ و فرهنگ تمدن جهان است از دوران پیش از تاریخ تا عهد هخامنشیان و کوروش و تا آمدن اسلام و دوران در هم تنیدگی و هم‌افزائی خدمات متقابل اسلام و ایران بر قله‌های تمدن بشری درخشیده است. ایران خانه وجود ما است و تعرض به فرهنگ و میراث بشری موجود در آن، تعرض به کل بشر است که سهمی از این میراث دارند.

در ادامه این همایش در سه نشست تخصصی موضوع حفاظت از اموال ملت‌ها و میراث جهانی با حضور کارشناسان مورد ارزیابی قرار گرفت؛ پنل اول: چالش‌های میراث فرهنگی بشر در جهان امروز به ریاست دکتر یونس شکرخواه مدیر گروه ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، پنل دوم: سازمان‌ها و تشکل‌های مردم نهاد بین‌المللی و میراث فرهنگی بشر به ریاست دکتر حجت‌الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو- ایران و پنل سوم: میراث مشترک جهانی و صلح و گفتگو به ریاست دکتر اشرف بروجردی رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران.

همچنین در این نشست، دکتر محمدحسن طالبیان معاون میراث فرهنگی سازمان گردشگری ایران، دکتر مهدی حجت بنیانگذار سازمان میراث‌فرهنگی، دکتر یونس شکرخواه مدیر گروه ارتباطات کمیسیون ملی یونسکو- ایران، دکتر پوریا عسگری، دکتر سید محمدحسین نواب رییس فدراسیون باشگاه های یونسکو در ایران، دکتر بهمن نامورمطلق رییس باشگاه صنایع دستی، دکتر فاطمه مهاجرانی رییس باشگاه دانش پژوهان جوان یونسکو، میرسید احمد محیط طباطبایی رییس ایکوم ایران، سید عباس موسوی سخنگوی وزارت امور خارجه، دکتر رضا داوری اردکانی، دکتر ماحوزی و دکتر ژاله آموزگار حضور داشتند.