سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین: مهدی مکی‌نژاد پژوهشگر هنرهای سنتی و عضو هیات علمی فرهنگستان هنر، با این توضیح که نگاهم به حوزه پژوهش مثبت است چون کارهایی که در این عرصه صورت می‌گیرد با گذشته قابل قیاس نیست، به هنرآنلاین گفت: امروزه به جهت پژوهش‌هایی که انجام می‌شود دست‌مان پر است ولی بایستی ارزیابی کنیم چه کارهایی انجام شده و به چه مباحثی پرداخته نشده به کدام سمت می‌رویم و برای آینده چه باید کرد؟ پژوهش امر بسیار مفید و مهمی است که به‌شدت به آسیب‌شناسی، بازنگری و نقد اساسی نیاز دارد. هر چند از نظر کمی در حوزه پژوهش و به ویژه در شناخت هنرهای ایرانی و تاریخ فرهنگ و هنر توفیقات زیادی داشتیم و اصلا قابل مقایسه با دوره‌های قبل نیستیم ولی این حوزه به شدت نیازمند نگاه دگرگونه است.
او با تاکید بر این که به‌طور کلی حال و روز پژوهش و نشر خیلی مناسب نیست، ادامه داد: پژوهش کاری دراز مدت است و اگر پژوهشگر تامین نباشد و حمایت نشود اثر به سرانجام خوبی نمی‌رسد. این روزها و هفته‌ها نام‌گذاری می‌شوند تا بهانه‌ای باشند برای مشاهده اتفاقات این عرصه. به نظرم بایستی یک برنامه‌ریزی بلند مدت و چشم‌انداز 10-20 ساله در حوزه پژوهش ترسیم کرد تا متولیان امر رصد کنند در چه نقطه‌ای از برنامه‌های هستیم که پژوهشگران نشانه‌گذاری کردند؟ چه کارهای باید انجام شود و کجاها نقص داریم.
مکی‌نژاد با بیان این که نقد اساسی و روش‌مند راجع به کتاب‌ها و پژوهش‌های که منتشر می‌شوند نداریم، افزود: کتاب‌ها ترجمه، تالیف و منتشر می‌شوند ولی جامع پژوهشگر آنقدر مشغول و گرفتار است که توجه چندانی به این پژوهش‌ها ندارد. دانشجویان هم برای استفاده و بهره‌برداری سراغ این منابع، کتاب‌ها و مقالات می‌روند. اما از جامعه دانشگاهی، استادان و پژوهشگران حرفه‌ای توقع می‌رود از تحقیقات سطحی و کلی فاصله بگیرند و سراغ پژوهش‌هایی که عمیق، جزیی و موردی است بروند. به عنوان نمونه در حوزه کاشی‌کاری که یکی از هنرهای ایرانی زبان‌زد و قابل دیدن در معماری و فضاهای مختلف است کتاب‌های متنوعی منتشر شده ولی چند نقد خوب درباره این متون داریم؟ بیشتر کتاب‌های موجود قدیمی هستند و نگاه بسیار کلی دارند هر چند در دوره خود بسیار مفید و کاربردی بودند. باید به سمت پژوهش‌های جدید، عمیق، مسایل فنی، تاریخی و زیبایی‌شناسی برویم که جای آن‌ها خالی است.
او توضیح داد: یک جریان به اصطلاح پژوهشی وجود دارد آن هم در این راستاست که دانشگاه‌ها از استادان می‌خواهد برای ارتقا مرتبه علمی خود مقاله و کتاب چاپ کنند. پس برخی از اساتید فقط برای ارتقای سطح علمی به امر پژوهش می‌پردازند. درست است که این فعالیت خود به خود یک جریانی راه انداخته است ولی به هر حال چند عیب اساسی دارد یکی از عیب‌ها این است که پژوهشگر از روی علاقه کار نمی‌کند و در واقع مجبور است مثل کار اداری به این فعالیت نگاه کند که باید از سر تکلیف مقاله چاپ کنم در نتیجه تکلیف محور می‌شود. در ضمن پژوهش‌های منتشر شده رصد نمی‌شوند که بدانیم چقدر تاثیرگذارند.
مکی‌نژاد با مطرح کردن این پرسش که به جهت کمی چقدر مجلات علمی پژوهشی، علمی ترویجی و مجلات عمومی در حوزه هنر داریم، اظهارداشت: نشریات در این زمینه کم نیستند و فکر می‌کنم حدود سی مجله در این حوزه منتشر می‌شوند. ولی باید یک نهاد بالادستی مثل فرهنگستان هنر بررسی کند کدام حوزه‌ها تاکنون مغفول مانده‌اند. مثلا خوشنویسی یکی از ارکان هنر و فرهنگ ایرانی است ولی یک مجله تخصصی در این حوزه نداریم. این گفته به این معنا نیست راجع به خوشنویسی کتاب و مطلبی منتشر نمی‌شود ولی چون در نشریات دیگر به آن پرداخته شده متمرکز نیست. چرا نباید در زمینه خوشنویسی که در جهان اسلام عمومیت دارد به اصطلاح پراکنده کاری ببینیم و تحقیقات موردی، بدون چشم‌انداز و برنامه‌ریزی شده صورت بگیرد؟ به نظرم باید در این عرصه جریان‌سازی شود تا خط‌های اصلی را ترسیم کند.
مهدی مکی‌نژاد، دارای مدرک لیسانس صنایع‌دستی از دانشگاه هنر، مدرک فوق‌لیسانس پژوهش هنر از دانشگاه تربیت مدرس و مدرک دکتری پژوهش هنر از دانشگاه شاهد است. او در حال حاضر عضو هیات علمی فرهنگستان هنر است. مکی‌نژاد، در فعالیت‌های حرفه‌ای خود تجربه‌های چون دبیری هم‌اندیشی گنجینه‌های فراموش شده هنر ایران، دبیر علمی همایش مقرنس‌شناسی عصر قاجار، دبیر علمی همایش آجر و آجرکاری در هنر و معماری ایران، داوری نمایشگاه‌های مختلف هنری و تالیفاتی در زمینه تاریخ هنر و معماری ایران را دارد.