سرویس مد و لباس هنرآنلاین: مهمان این بار صفحه مد و لباس در خبرگزاری هنرآنلاین دو خواهر بودند که سالها است با تلاش و ممارست در این عرصه قدم میزنند و با نام و نشان "شهزاد" و "آدور" به فعالیت مشغول هستند.
شهرزاد اژدری در مجموعه "شهزاد" بیشتر به طراحی و دوخت لباسهای مجلسی و اجتماع مشغول است و نرگس اژدری درزمینهٔ شال، روسری و سایر اکسسوریهای مکمل پوشش، آثاری را با عنوان "آدور" ارائه میکند. مشروح گفتوگوی هنرآنلاین با این دو خواهر هنرمند را در ادامه بخوانید:
لطفاً ابتدا از پیشینه حضورتان در عرصه مد و لباس بگویید.
شهرزاد اژدری: من در رشته صنایع تحصیلکردهام ولی در یک سری دورههای طراحی فشن و مد در وزارت صنایع و معادن هم شرکت کردهام. کارم را تقریباً از سال 1394 بهطور رسمی شروع کردم و فکر میکنم اولین کالکشنم را سال 1395 بیرون دادم. ما تاکنون هفت کالکشن بهصورت کامل ارائه دادهایم و برای یک سری هنرمندان و مخصوصاً گروههای موسیقی طراحی ویژه داشتهایم. مثلاً ما برای گروه کُر "تنال" که شامل 15 نفر آقا و 15 نفر خانم میشوند طراحی لباس کردیم. آنها ابتدا میخواستند دو نوع لباس تهیه کنند چون در دو سبک میخواستند اجرا داشته باشند. در یک سبک میخواستند موسیقیهای محلی خودمان را اجرا کنند و برای آن اجرا نیاز به لباسهای بومی داشتند و یک لباس هم برای آثار کلاسیکشان میخواستند چون یک سری آثار کلاسیک موسیقیدانهای بینالمللی را هم اجرا میکردند. ما پیشنهاد دادیم برای آنها یک لباس ولی با دو کاربری طراحی کنیم. درنهایت لباس را طوری برای آنها طراحی کردیم که دامنش به دو حالت بسته میشد و حتی آنها در حین اجرا هم میتوانستند فرم دامن را با جابهجا کردن دکمه عوض کنند. برای بخش فولک از پارچه سوزندوزی ایرانی استفاده کردیم و برای بخش کلاسیکشان یک لباس مشکی طراحی کرده بودیم که در دامنشان اعمالشده بود. کنسرت آنها در مراکز بینالمللی هم اجرا شد و برای همه این نوع لباس پوشیدن جالب بود. پس از آنها برای یک سری دیگر از هنرمندان طراحی کردم. باعث افتخارم بود که با هنرمندانی نظیر میلاد عمران لو، گروه کر تنال، گروه آوازی تهران، علی قمصری، منصور ضابطیان، محمد صوفی، مهگل صفدری، نیوشا خطیب، حبیب مفتاح و گروه موسیقی تریو جبران همکاری داشتهام.
نرگس اژدری: من مدیرعامل برند "آدور" هستم. آدور در یکی از گویشهای قدیمی ایران به معنای ریشه است.
انتخاب موضوعات کالکشنهای شما بر چه اساس است؟
شهرزاد اژدری: اساس کالکشنهای من، خط و شکلهای هندسی است. نمیدانم شاید به خاطر این باشد که رشته من ریاضی فیزیک بود ولی در کل شکلهای هندسی برای من بسیار جذاب هستند. به نظرم اشکال هندسی نو هستند و خلاقیت جالبی در آنها وجود دارد و میشود این شکلها را بهصورت لباسهای پوشیدنی با استفاده از خطوط خاص هم نمایش داد. کالکشنهای من خطمحور هستند. دلم میخواهد با این خطوط فرمهای جدید ایجاد کنم. الگوهای خیاطی همیشه یکچیز مشخص بوده و همه دارند همان را در طراحیهایشان اعمال میکنند. به نظرم میشود فرمهای کلاسیک دوخت و الگوها را تغییر داد. وقتی الگو تغییر کند، قطعاً فرم پارچه در تن بسیار متفاوت میشود.
نرگس اژدری: من و شریکم آقای قاسمی استارت برند "آدور"را سال 1394 زدیم. من هم تحصیلات و هم حوزه کاریام قبل از راهاندازی "آدور" چاپ و تبلیغات بوده است. شریکم نیز سالهاست که در حوزه تبلیغات و چاپ فعالیت میکند. اینطور شد که بین ما یک ایده مشترک شکل گرفت و از سال 1394 کار خودمان را شروع کردیم. فیلد کاری "آدور"، اکسسورهای فشن است و شامل شال، روسری، کیف و اکسسوریهای تزئینی مثل دستمالهای تزئینی که دور کیف بسته میشود. ما کارمان را با این رویکرد شروع کردیم. ازآنجاییکه درزمینه چاپ سابقه این کار را داشتیم به این سمت کشیده شدیم که ابتدا استارت اکسسوریهای پارچه را بزنیم. اکسسوری پارچهای که در ایران زیاد استفاده میشود و بهنوعی یکجور جزو ملزومات پوشش بانوان محسوب میشود، بحث شال و روسری است. در حال حاضر بیشتر محصولات "آدور" شامل شال و روسری میشود ولی قبلاً یک لاین دکوراسیون داشتیم که کوسن و رانر هم در آن بود. دید ما این است که کارمان را با این رویکرد ادامه بدهیم. از همان ابتدا مثل بسیاری از برندهای فشن که کارشان را انجام میدهند سالی دو کالکشن مدنظرمان بود که کار کنیم. اولین کالکشنی که شروع کردیم کالکشن "زهیر" بود. آن چیزی که در هویت برند "آدور" دیدیم برگرفته از فرهنگ و هنر ایرانی است. حالا ممکن است دریکی از مجموعههای "آدور" مثل مجموعه "زهیر" سراغ تاریخ رفته باشیم یا در کالکشن "اقلیم" هم شرایط آب و هوایی و محیط زیستی ایران را موضوع قراردادیم و حیوانات در حال انقراض ایران را کارکردیم. در برند "آدور" همهچیز به فرهنگ و هنر ایران مربوط میشود و در هر کالکشنی خودش را به یکشکل نشان میدهد. یک مجموعه خط داریم که اساس آن را بر مبنای شهرهای ایران گذاشتهایم. هر شال، روسری و دستمال تزئینی ما، نام یکی از مناطق ایران را به خودش گرفته است. مبنای آن خط است و خط آن را آقای کوروش قاضیمراد یکی از هنرمندان نقاشیخط نوشتهاند. ما اولین برندی هستیم که این ایده را شروع کردیم تا از هنرمندان حوزه تصویری و بصری اثر بخریم. آقای قاضیمراد در این مجموعه به ما افتخار همکاری دادند و ما چند اثر از ایشان خریداری کردیم. دوست داریم بتوانیم این مسیر را ادامه بدهیم. نام این کالکشنی که دارم در مورد آن صحبت میکنم "ایران من" است. زمانی که کالکشن "ایران من" را بیرون دادیم هنوز آقای همایون شجریان آلبوم "ایران من" را منتشر نکرده بود.
برای این که در این بازار رقابتی همچنان بتوانید مشتریان خودتان را داشته باشید بیشتر با چه آسیبها و چالشهایی دستوپنجه نرم میکنید؟
شهرزاد اژدری: مسئله اصلی که ما داریم بیشتر بحث تأمین متریال و نبود مجرای صحیح معرفی طراح و فروش محصولات است. در شش ماه اخیر نوسانات قیمت در بازار بسیار بالا بوده است و ما با کسری اقلام مواجه بودهایم. مثلاً یک سفارش با حجم بالا میگیریم و به بازار مراجعه میکنیم و پارچه مورد نیازمان را تأمین میکنیم ولی هفته بعد میبینیم که دوباره نیاز است کمی پارچه تأمین کنیم، اما زمانی که به بازار مراجعه میکنیم میگویند دیگر آن پارچه موجود نیست یا با قیمت بسیار بالایی به فروش میرسانند. بنابراین ما با مشکلات نوسانات قیمت و نبود اقلام مواجهه هستیم. متریالی که یک زمان میتوانستیم بهراحتی از کشورهای همسایه بگیریم، امروز دیگر نمیتوانیم تأمین کنیم یا با قیمت بسیار بالایی تأمین میکنیم. ما هم اگر متریال گرانقیمت بخریم مجبور هستیم قیمت تمامشده خودمان را تغییر بدهیم. به نظر من همه اینها به مشتری صدمه میزند. مشتری که میآید این کالا را بخرد، یکدفعه میبیند قیمت آن دو برابر شده و نمیداند چرا این اتفاق افتاده است. به نظر من واقعاً اصل دلیلش متریال یا همان تأمین مواد اولیه است. دستمزد دوخت خودش را دارد و امسال همه دستمزدها افزایش پیداکرده است و حق هم دارند. این مشکلات برای همه قابللمس است. همه این موارد در شش ماه اخیر، قیمت تمامشده کالا را چند برابر کرده است. به نظر من این مشکلات به سود هیچکس نیست، چون نه طراح سودی میبرد و نه مشتری. این وسط یک سری اتفاقها افتاده که متأسفانه ادامه کار را برای بسیاری از طراحان مشکل کرده است. اگر به هر دلیل برای این قضیه حمایتی باشد که بتوانیم روی آن حساب کنیم، بیشتر از هر چیزی به مشتری کمک زیادی میکند.
برای تبلیغاتتان چهکار میکنید؟ فکر میکنم شما هم در شرایطی قرار دارید که فضای رقابتی بسیار زیاد است و بحث چاپ روی شال و روسری و نقاشی روی پارچه باب شده است. افراد زیادی این کار را انجام میدهند چون فکر میکنند شاید به نسبت مانتو و لاینهای دیگر کار طراحی برای آنها بهصرفهتر باشد؟
نرگس اژدری: در سالهای اخیر بزرگترین مشکلی که ما در برند "آدور" با آن برخوردیم بحث کپی شدن آثار بود. زمانی که کارمان را در این حوزه شروع کردیم تعداد افرادی که درزمینه طراحی شال و روسری کار میکردند بسیار کم بود. من خودم شاید یکی دو برند را بیشتر نمیشناختم. ما آمدیم در یک اشل متفاوتتری از آن دوستان عمل کردیم و کارمان را از حالت این که فقط بهعنوان طراح چهارتا طرح بزنیم بزرگتر کردیم. آن زمان کسی در این بازار کار نمیکرد. بازار روسری یک بخش عمده داشت که آنهم بخش بازار روسری بود که در بازار تهران مشغول به کار است. نقطه قوت ما، طراحی است. ما در حوزه شال و روسری داریم آثاری تولید میکنیم که طراحی آنها ارزشمند است. ما آمدهایم روی دیزاینها کارکردهایم. همانطور که گفتم پشت هرکدام از دیزاینها ایده وجود دارد. اگر خط است، خط یک آدم معروف است. طرح و دیزاین همه کارهای ما به فارسی و انگلیسی شناسنامه دارند. یکی از بازارها و مخاطبان مهم ما توریستها هستند. توریستها وقتی میخواهند سوغاتی ببرند از کالاهای ما بهعنوان یک کالای ایرانی جدید که قبلاً نبوده است خرید میکنند. ضمن این که یک سوغاتی جدید است که کارکرد روزمره هم دارد. زمانی که بازار روسری هیچ پولی بابت طراحی نمیداد، ما آمدیم روی طراحی تمرکز کردیم. وقتی دیدند طرحهای ما در بازار دارد طرفدار پیدا میکند آمدند طرحهای ما را کپی کردند چون برای آنها فروش از اهمیت بالایی برخوردار است. خوشبختانه کاری که ما انجام دادیم این بود که از همان ابتدا طی یک همکاری با وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای کالاهای خودمان نشان "شیما" و مالکیت معنوی گرفتیم. مالکیت معنوی در ایران حکم کپیرایت را دارد. دو تا از طرحهای ما را در تیراژ میلیونی کپی کرده بودند و این مسئله به ما آسیب زیادی زد، اما خوشبختانه پرونده به نتیجه رسید و برای کسی که کار ما را کپی کرده بود جزای نقدی در نظر گرفتند و ما هم هزینه طرح را از آنها گرفتیم. مسئله بعدی همانطور که خواهرم اشاره کردند مسئله واردات مواد اولیه است. مواد اولیه کار ما که چاپ است صد درصد وارداتی است و هیچچیز آن مربوط به تولید داخل نمیشود. مشکلی که به آن برخوردیم روی این حوزه است. خوشبختانه نساجهای ایرانی یک سری نمونههای خوب ارائه کردهاند و دارند سعی میکنند برای ما مثل نمونههای خارجی ببافند. انشاءالله اگر کار آنها به نتیجه برسد کار ما زمین نمیماند.
به نظر شما برای این که خانمهای ایرانی یک استایل مناسب داشته باشند چقدر لازم است که حتماً مانتو و شال و روسری را با هم ست کنند؟
شهرزاد اژدری: به نکته بسیار خوبی اشاره کردید. من همیشه میگویم وقت این رسیده که لباس خوب ایرانی بپوشیم. چقدر باید لباس برندهای خارجی بپوشیم؟ چرا ایران باید بازار چین باشد؟ در حالی که ما خودمان این همه طراح قوی و خوب داریم که با حمایت داخلی میتوانند بهتر کار کنند. البته لاین کاری من فقط مانتو نیست. ما حدود یک سال است که کارمان را گسترش دادهایم. تقریباً میتوانم بگویم که ما همه اقلام پوششی را که یک خانم استفاده میکند به صورت طراحیشده تولید میکنیم. برخی از خانمها حاضرند با قیمتهای بسیار بالا از یک برند خارجی خرید کنند، در صورتی که آنها یک شومیز و یا تیشرت ساده هستند. ما خودمان میتوانیم یک شومیز و تیشرت را طراحی کنیم. یک شومیز و یا تیشرت طراحیشده با یک شومیز ساده تفاوت زیادی دارد. ما میتوانیم شومیز طراحیشده را در داخل ایران با قیمت پایینتری تولید کنیم. در حال حاضر کمبود یک مجرای تبلیغاتی خوب احساس میشود. من احساس میکنم ما اگر به این سمت برویم که طراحهای خوب خودمان را به مردم معرفی کنیم میتوانیم برندهای شیکتر و مرتبتر با قیمت پایینتری داشته باشیم. برندهای ما فقط به ساپورت صحیح و معرفی صحیح در مجرای صحیح نیاز دارند. به نظر من این روشی که الآن در اینستاگرام وجود دارد که برندها از طریق بلاگرها معرفی میشوند خوب و لازم است ولی کافی نیست. البته نقش بلاگرها در معرفی استایل خوب و لزوم هماهنگی آیتمهای لباس به لحاظ رنگ و طرح بسیار بااهمیت است.
تبلیغات شما از طریق صفحه اینستاگرام انجام میشود؟
شهرزاد اژدری: من بسیار کم با بلاگرها کار میکنم. واقعیت این است که چندان استایل کاری آنها را نمیفهمم. واقعاً بلاگری که بتواند کار ما را خوب معرفی کند پیدا نمیکنم. من تبلیغات خاصی انجام نمیدهم، البته با تعداد خیلی کمی بلاگر یا مجلات مد برای معرفی کارم همکاری داشتهام. در کل ترجیح میدهم برای معرفی کارم برای هنرمندان طراحی لباس کنم. به نظرم رسانهها بهتر میتوانند درزمینه معرفی و تبلیغات کار طراحان عمل کنند. طراحی لباس برای یک موزیسین را حتی اگر فالووری به من اضافه نشود و کار من لایک نخورد، بیشتر میپسندم. فکر میکنم این کار ارزش هنری بیشتری دارد. یکی از دلایلی که سعی کردهام بیشتر با هنرمندان و خصوصاً موزیسینها کار کنم، همین مسئله است.
نرگس اژدری: در حوزه تبلیغات با توجه به این که الآن بحث دیجیتال پُررنگ شده است، اعتقاد دارم در حال حاضر اولویت صد درصد با دیجیتال است. ما کار خودمان را هم در فضای دیجیتال شروع کردهایم و من به رسانه دیجیتال اعتقاد زیادی دارم. در حال حاضر اینستاگرام در ایران بسیار خوب دارد عمل میکند و یکی از کانالهای قوی ما نیز در اینستاگرام است. وبسایتمان هم جزو لاینهای قوی ما است. روی بحث بازاریابی محتوایی هم قدمهای خوبی برداشتهایم. در حوزه آفلاین هم نقاط فروش میتواند نقطه مناسبی برای محصول ما باشد. اگر یک کالای باکیفیت در نقطه فروش درست قرار بگیرد خود آن نقطه میتواند محلی برای معرفی کار باشد.
در حال حاضر شعبهای هم برای عرضه دارید؟
نرگس اژدری: ما در حال حاضر هفت شعبه مختلف در بهترین نقاط تهران داریم. فروشگاه آنلاین خودمان که اول از همه است. از همان ابتدا که کارمان را شروع کردیم در دپارتمان استور روشا هم شعبه داشتیم. روشا در حوزه طراحان ایرانی بسیار خوب کار کرده است و جا دارد که از آنها تشکر کنم. ضمن این که در پاساژ پالادیوم و بوتیک مال ملل هم هستیم. از سال گذشته در فریشاپ فرودگاه امام خمینی (ره) هم شعبه داریم. آنجا یکی از جاهایی است که برای بازار ما خوب است چون توریستها از آنجا ما را پیدا میکنند.
در چشماندازتان چقدر صادرات و خروج آثارتان از مرزهای ایران را میبینید؟ فکر میکنم فرم کارتان آنقدر منحصربهفرد است که در خارج از کشور هم بتوانید آثاری را در قالبهای متناسب با فرهنگ و استایل پوششی آنها طراحی کنید. آیا حمایتی وجود دارد برای این که شما بتوانید این کار را بهراحتی انجام بدهید و یا به نظرتان کار سختی میآید؟
شهرزاد اژدری: به نظر من دور از دسترس نیست و فقط باید بستر آن فراهم شود. در بین هنرمندان یک نتورک کوچکی وجود دارد و آنها همدیگر را میشناسند و به هم معرفی میکنند. همکاری با هنرمندان برای من فیدبک بسیار خوبی داشته است. مثلاً من برای حبیب مفتاح که با یک گروه موسیقی (تریو جبران) همکاری داشته و نوازنده است طراحی لباس کردم. ایشان در یک گروه فلسطینی معروف فعالیت میکنند که سه برادر هستند. آن سه برادر وقتی لباس آقای مفتاح را دیدند از دیزاین آن خوششان آمد و به من سفارش طراحی لباس دادند. این اولین سفارش خارجی من بود و برایم بسیار ارزشمند است.
تاکنون در نمایشگاههای خارجی حضور داشتهاید؟
شهرزاد اژدری: هنوز در نمایشگاه خارجی شرکت نکردهام. امیدوارم با حمایت از طراحان داخلی این مهم قابل اجرا شود.
نرگس اژدری: ما سال 1396 برای اولین بار در نمایشگاه هنر و صنایع دستی رم ایتالیا شرکت کردیم که تجربه خوبی بود. زمانی که من و شریکم این بیزینس را تعریف کردیم بازار خارج از ایران را هم دیدیم و برای همین روی بحث بستهبندی بسیار خوب کار کردیم. خارجیها شال و روسری را با بهترین کیفیت دارند و جذابیت شال و روسریهای ما برای آن طرفیها فقط طرحهای ما است. رویکرد ما در "آدور" باید در خارج از کشور نسبت به داخل ایران متفاوت باشد. ما اینجا رویکرد حجاب داریم و آنجا باید رویکرد اکسسوری داشته باشیم. نمایشگاه رم نمایشگاه خوبی بود و ما سال بعد از آن در نمایشگاه میلان هم شرکت کردیم. نکته مهمی که باید بگویم این است که هیچ حمایت داخلی برای این موضوع وجود ندارد.. ما از طریق ایران نمیتوانیم انتقال پول را که اصول اولیه هر کسب و کاری است انجام بدهیم. حتی نمیتوانیم کالاهای خودمان را به صورت مستقیم به یک سری از کشورها مثل آمریکا پست کنیم. در واقع مجبور هستیم کالای خودمان را ابتدا به اروپا بفرستیم و بعد از اروپا به امریکا پست کنیم. بسیاری از وبسایتها و فروشگاههای بزرگ آن طرفی که ما با آنها مکاتبه میکنیم اگر بفهمند ما ایرانی هستیم دیگر با ما مکاتبه نمیکنند و جواب ما را نمیدهند. همه اینها مشکلات بسیار جدی هستند. از ایران برای خارج از ایران کار کردن بسیار کار سختی است. اگر راحت بود الآن همه این کار را انجام میدادند چون به هر حال درآمد ارزی برای همه جذاب است. اگر نخواهم منفی صحبت کنم، بنیاد ملی مد و لباس در حوزه کپیرایت پیگیریهای خوبی انجام داده است. من میگویم حداقل ما بیاییم تیشه به ریشه خودمان نزنیم. دوستی یک مطلب نوشته بود که "از خارجیها کپی میکنید هیچی، در حال حاضر دارید از هموطن خودتان هم کپی میکنید!" متأسفانه یک عده به کپی کردن عادت کردهاند. همه ما در ایران درگیر حقوق مؤلف هستیم. قانون کپیرایت در همه جای دنیا رعایت میشود. جالب است وقتی با کسانی که کار ما را کپی میکنند صحبت میکنیم، میگویند ما اصلاً نمیدانستیم این روسری مال شما است. وقتی به آنها میگوییم این کار شما جریمه نقدی دارد، اصلاً باورشان نمیشود. حتی اصلاً باور نمیکنند که ما ضرر دیدهایم. وقتی قرارداد را به آنها نشان میدهیم باورشان نمیشود که ما مثلاً یک طرح از آقای قاضیمراد خریدهایم. یک زمان اگر یادتان باشد همه گرافیست بودند. بعد همه طراح دکوراسیون داخلی شدند. دو سه سال پیش همه طراح مانتو بودند و الآن به سمت شال و روسری آمدهاند چون فکر میکنند بازار سودآوری دارد، اما درنهایت کسانی که قدم مستمری در این کار دارند میمانند و بقیه به سراغ بازارهای دیگری میروند. این موضوع همیشه وجود داشته است.
در بحث شال و روسری چقدر به سمت سوزندوزی و استفاده از چنین دوختهای سنتی رفتهاید؟
نرگس اژدری: ما در بحث تولید کاملاً کارخانهای عمل میکنیم و اغلب تولیداتمان عمده است و تکیدوزی نیست. تاکنون فقط یک کالکشن درآوردهایم که کارِ دست بوده است، اما دنبال این هستیم که بتوانیم کارهای آن طوری هم داشته باشیم. ما کارهای آن طوری را نمیتوانیم روی تیراژ بزنیم، بلکه آن کارها باید در مجموعههای خاص مطرح شود. دوست داریم وقتی کمی جایمان محکمتر شد و لاین تولید عمده خودمان را داشتیم در آن حوزه هم فعالیت کنیم. ضمن این که ما این برنامه را هم داریم که یک مجموعه برگرفته از طرحها و نقوش اقلیمهای مختلف ایرانی داشته باشیم. یعنی شاید سراغ خود سوزندوزی نرویم ولی میخواهیم طرح سوزندوزی را بهعنوان دیزاین روی شال و روسریها بیاوریم. در این حوزه برنامه داریم که در سالهای آینده حتماً یک کار خوب انجام بدهیم. برای انجام دادن یک کار خوب باید یک کار پژوهشی خوب انجام بدهیم که متأسفانه هنوز فرصت آن فراهم نشده است.
در پایان اگر صحبتی باقی مانده است بفرمایید.
شهرزاد اژدری: از آنجایی که من برای یک تعداد زیادی از آقایان طراحی اختصاصی کردهام، احساس میکنم ما یک طیف زیادی مخاطب آقا داریم و امیدوارم در برنامههای بعدیمان یک کالکشنی هم برای آقایان داشته باشیم. همچنین در خاتمه از همراهی خانم مونا تلاشان در مجموعه مؤسسه توسعه هنرهای معاصر و خبرگزاری هنرآنلاین برای معرفی هر چهبهتر ما از طریق رسانه قدردانی میکنم.