سرویس تئاتر هنرآنلاین، تئاتر تنها هنری است که در تمام اشکال آن به وجود مخاطب وابسته است. رخداد تئاتری بدون توانایی جذب مخاطب به گفتمانی درون متنی محدود می‌شود و بسط و توسعه اجتماعی نمی‌یابد.
تئاترهای انعطاف‌پذیر یک اصطلاح عمومی برای گونه‌ای تئاتر است که در آن فضای بازی و صندلی مخاطبان برای هر نمایش متناسب با پیکربندی نمایش قابل جابجایی و یا حذف است. یکی از علت‌های اصلی به وجود آمدن صحنه‌های انعطاف پذیر، نظرات افرادی چون "برتولت برشت" بود که می‌خواستند همه جریانات روی صحنه و جلوی چشمان مخاطب رخ دهد. به همین خاطر، پروژکتورها و امکانات صحنه نیز از دید آنان پنهان نماند و به هیچ وجه تماشاچیان خود را غرق در جریانات نمایش و طراحی صحنه نبینند تا همواره نمایشی بودن صحنه تئاتر را یادآور شوند. چرا که در این گونه صحنه‌ها دیگر نیازی به پرده جدا کننده سالن و صحنه و نیز پرده‌های کناری و بالایی صحنه‌های قاب عکسی که باعث پنهان ماندن اطراف و بالای صحنه از دید تماشاچیان می‌شد، نیست. همین امر مهمترین نکته و تفاوت با صحنه‌های قاب گرفته شده است که فاصله بین بازیگران و تماشاچیان به حداقل می‌رسد و گاه بازیگران به داخل تماشاچیان نفوذ می‌کنند و به ایفای نقش خود می‌پردازند.
یکی دیگر از تفاوت‌های صحنه‌های انعطاف‌پذیر با صحنه‌های قاب عکسی و کلاسیک نیز تفاوت در محل نشستن تماشاچیان، منظرگاه و محل اجرای نمایش است. در صحنه انعطاف‌پذیر بر عکس صحنه‌های قاب عکسی بازیگران هم‌سطح تماشاچیان و یا در سطحی پایین‌تر از آن‌ها قرار دارند.
دسته‌بندی تئاتر منعطف عبارتند از: Environmental theater, Promenade theater, Studio theater,
Courtyard theater,Black box theater است.
این مجموعه زیر گروه‌های تئاتر منعطف بوده اما هر کدام منحصراً ویژگی‌های خود را داراست و از زیرگروه دیگر متمایز است.
Environmental theater؛ در این نوع تئاتر معماری فضا به محیطی برای عملکرد کامل مخاطب و بازیگران نمایش تبدیل می‌شود. در این تئاتر ممکن است عملکردها در یک یا چند نقطه متمرکز شوند، به همین دلیل فضای فیزیکی بخش مهمی از این نوع از تئاتر محسوب می‌شود. تئاتر محیطی تئاتری‌ست که همسو با محیط اجرا شکل می‌گیرد و از تمامی امکانات محیط به فراخور موضوع نمایش بهره می‌جوید. جایگاه تماشاچیان در این نوع تئاتر شامل پلت‌فرم‌ها و سطوح مختلفی است مانند؛ بالکن‌ها، رمپ‌ها و داربست‌های اطراف استیج بازی که به داخل جایگاه تماشاچیان نفوذ می‌کند، است. در این بخش مرز بین تماشاچیان و بازیگران از بین می‌رود در این نوع فضای تئاتری، جایگاه برای تماشای تئاتر وسیع و فضای بازی نیز وسیع‌تر است. در تئاتر محیطی از تماشاچیان برای شرکت در روند بازی دعوت می‌شود و تمام اتفاقات در یک چهار چوب بسته اتفاق نمی‌افتد. علاوه بر این تجربه داشتن چندین نقطه تمرکز همزمان به جای یک نقطه تمرکز سنتی به خاطر وجود چندین سن و استیج همزمان در صحنه نمایش، را نیز در این گونه تئاتر منعطف تجربه می‌کنیم. مفهوم تئاتر محیطی توسط گروه‌های هنری رادیکال مثل، گروه بین‌المللی والفییر استیت در انگلیس و تئاتر برد و پاپر در آمریکا، با شدت بیشتری دنبال شد و گسترش پیدا کرد، هردو گروه تئاتر را در نیمه قرن بیستم و ابتدای قرن بیست و یکم به خیابان‌های شهر بردند این‌گونه از تئاتر در واقع ارتقا یافته و یا می‌توان گفت دنباله رو نمایش‌های سنتی و مناسبت‌های قومی و آئینی است. دو تعریف Outdoor theatre و street theatre زیر مجموعه‌های تئاتر محیطی هستند.
در نهایت امروز این گونه تئاتر در نقاط مختلف جهان در حال اجراست و به لحاظ جامعه‌شناسی و روان‌شناسی این گونه تئاتر برای ارتقاء سلامت جامعه و ایجاد پویایی، ارتقاء اعتماد جمعی و بالا رفتن تعامل بین شهروندان می‌شود.
در ادامه به سه نوع از نمایش محیطی میپردازیم:
طراحی نمایش متناسب با محیط
در این شکل از نمایش محیطی براساس ویژگی‌های محیط طراحی می‌شود و کارگردان و گروه اجراگران سعی بر آن دارند از تمامی ویژگی‌های طبیعی آن محیط بدون تغییر یا دستکاری چندانی در راستای ایده خود بهره ببرند.
بعضاً ممکن است متنی از پیش آماده شده برای این شکل از اجرا وجود داشته باشد و متن در فرآیند اجرا شکل بگیرد.
برخی از نمایش‌های محیطی در این وضعیت براساس سفارش اجرا در آن محیط شکل می‌گیرند و اجرا در آن به گونه‌ای است که اجازه دست بردن محیط و شکل دادن به آن را نداریم؛ مانند فضاهای تاریخی... . اجرا در محیط‌های تاریخی با محدودیت‌های خاص‌شان، بازارها و مکان‌های تجاری و هر فضا و مکانی که کاربری دیگری جز نمایش دارند و همینطور مناطق حفاظت شده طبیعی در این دسته قرار دارند. اجرا در چنین شرایطی مستلزم هوش بالا و تیزبینی گروه اجرا است.
انتخاب محیط و مکان اجرا براساس مضمون
در این نوع ، گروه اجرایی براساس متن انتخاب شده، تحلیل آن‌ها از متن و یا پرداخت ایده خاص در محیط بیرونی کار می‌کنند و محیط بیرون جایگزین دکورهای پیش ساخته می‌شوند و این محیط است که نحوه جای‌گیری نمایش‌گران و حدود فضای اجرا را مشخص می‌کند.
دستکاری محیط برای نیل به وضعیت مطلوب
در این نوع گروه اجرا با انتخاب محیط و دستکاری در آن مکانی برای نمایش مورد نظر خود می سازند .
Promenade theater: تئاتر گردشگری یا ایمرسیو یا اینستالیشن تئاتر، تئاتری است که در بخش نشیمن، صندلی ثابتی وجود ندارد و اغلب به مخاطبان اجازه داده می‌شود که ایستاده با عملکردهای صحنه ترکیب شوند؛ لذا مخاطب همواره در حال حرکت است و همین امر نیز ویژگی اصلی این گونه از تئاتر است. تاریخچه بوجود آمدن این گونه مقارن است با تئاتر مدرن در قرن 19 و با مراسم‌ها و نمایش‌های گردشگری فرانسه آغاز می‌شود اما اوج اعتلای خود را در انگلیس می‌یابد. کنسرت‌های خیابانی که در سال 1830 آغاز شد تماس و مشارکت مردم با گروه از نزدیک موجب شکل‌گیری و قوت این نوع تئاتر شد. در این گونه تئاتر مخاطب و بازیگر در بخش‌هایی از نمایش باهم همراه و هم بازی می‌شوند در واقع بازیگر تماشاچی را به واکنش و بازی وا می‌دارد. صحنه و زمینه بازی در این گونه تئاتر مرزی با قسمتی که تماشاچی ایستاده یا نشسته به تماشا می‌پردازد ندارد و گاهی این مرز فقط با توده و تجمع تماشاچیان مشخص می‌شود نه با مرزبندی منظم و مشخص همانند تئاترهای کلاسیک و سنتی.
در این گونه تئاتر می‌توان الگوهای قدیمی و جدید را با هم ادغام و تجربه کرد. نقدها و حمایت‌هایی که برای این گونه تئاتر وجود دارد بیشتر منحصر به موضوع عدم مرزبندی و پایین بودن قدرت صحنه‌پردازی است، چرا که در این نوع نمی‌توان طراحی صحنه‌ای سنگین، خاص و پرکار داشت و فقط می‌توان از تجهیزات معمول و استعاره‌ای نمایشی استفاده کرد و گاهی بخاطر نبودن مرز مشخص بین تماشاچی و صحنه بازی، تماشاچی مضطرب و نگران شود و یا احساس ناراحت‌کننده را داشته باشد.
در این گونه نمایش نقطه تمرکز وجود ندارد و تماشاچی مدام می‌تواند زاویه دید خود را تغییر دهد و به دور صحنه نمایش راه برود و نمایش را از زوایای متعدد نظاره کند در واقع این نوع تئاتر دارای یک بعد نیست.
شاید بتوان این گونه تئاتر را به لحاظ دید و نقطه دید با کوبسیم مقایسه کرد، چرا که در هردو مخاطب از زوایای متفاوتی به روایت موضوع می‌پردازد با این تفاوت که در تئاتر مخاطب برای انتخاب آزاد است اما مخاطب کوبیسم حاصل انتخاب هنرمند را نظاره می‌کند.
Studio theater: در این نوع تئاتر یک یا چند بخش برای نشستن مخاطبان در نظر گرفته می‌شود که عموما این فضای نشستن در سه یا چهار طرف یک اتاق مستطیلی چیده می‌شوند. این‌گونه از تئاترها معمولا دارای کاراکتر معماری کاملی هستند و عناصر به شکل قوی در فضا خود را نمایان می‌کنند. این نوع تئاتر گاها مشابه بلک‌باکس‌ها هستند؛ اما در رنگ داخلی لزوما از مشکی استفاده نمی‌شود. در برخی تعاریف همان بلک‌باکس خوانده می‌شود اما بین استودیو تئاتر و بلک باکس تفاوت‌های کوچکی وجود دارد که همان نوع چیدمان جایگاه تماشاچیان رنگ و نور فضا است.
در استودیو تئاتر همچون گونه‌های دیگر تئاترهای منعطف، مرز بین تماشاچی و صحنه نمایش ناچیز است و صحنه می‌تواند به داخل تماشاچیان نفوذ داشته باشد و تعامل بین تماشاچی و بازیگر برقرار است.
Courtyard theater: این اصطلاح طیف وسیعی از اشکال تئاتر را شامل می‌شود که در آن فضا به دو بخش تقسیم می‌شود. یک بخش کاملا برای نشستن و حول یک فضای مرکزی شکل می‌گیرد. بخش دوم یا همان فضای مرکزی معمولا خود شامل دو بخش است که قسمتی به نشستن و قسمتی به صحنه بازی اختصاص می‌یابد. صحنه نمایش خود می‌تواند دارای سکو و یا فاقد آن باشد که لزوما فضای راست گوشه نیست و می‌تواند به هر شکلی باشد. این صحنه‌ها را نیز با نوع تراست یکی می‌دانند .
Black box theater: بلک باکس‌ها فضای خالی به شکل مربع یا مستطیل هستند که عموما دیوارها، کف و سقف در آن‌ها به رنگ سیاه هستند. این فضاها اولین بار در دهه‌های ۱۹۶۰ و ۱۹۷۰ به درخواست هنرمندان غیر رسمی به وجود آمدند. در این مدت تئاتر تجربی کم هزینه به گونه‌ای فعال که قبل از آن هرگز وجود نداشت مورد توجه قرار گرفت و اجرا شد.
در آن زمان استفاده از انبارهای خالی یا رها شده به دلیل سهولت و انعطاف‌پذیری برای ساختن فضای موردنظر محبوب و مورد توجه بودند و استفاده نیز می‌شدند.. هزینه پایین تبدیل این فضاها به فضایی برای نمایش باعث توجه بیشتر هنرمندان غیر رسمی و کم‌درآمد به آن‌ها و نیز به وجود آمدن درخواست‌های زیاد برای ایجاد آن‌ها شد. بسیاری از منتقدان معتقدند که تئاتر بلک باکس تنها فضایی است که در آن تئاتر خالص می‌تواند به دلیل تمرکز بیشتر روی بازی و تمرکز کمتر روی عناصر فنی شکل گیرد. رنگ سیاه نیز در این فضاها تمرکز بیشتر را روی بازیگر صحنه قرار می‌دهد و بازیگر را به عنوان نقطه روشنی در محیط قلمداد می‌کند.
در بلک باکس‌ها کارگردان می‌تواند به تناسب شیوه اجرا، محل قرار گرفتن صندلی‌ها را تغییر دهد و سن متفاوتی را طراحی کند.
امروزه بلک باکس‌ها به عنوان شناخته شده‌ترین فضای تئاتری انعطاف‌پذیر با ایجاد تناسب میان چیدمان و بودجه، اولین انتخاب تئاتر و مراکز هنری در سراسر جهان هستند. لذا می‌توان گفت با توجه به تغییر ساختار تئاتر در نیم قرن گذشته و نیاز به اصلاحات در امر فضاهای نمایشی و نیز توجه به وجود تخیل به عنوان امری بی حد و حصر فضای بلک باکس‌ها می‌توانند شریک کامل پروازهای خلاقانه یک کارگردان باشند. بنابراین علی‌رغم تصور بسیاری از افراد فضای بلک باکس‌ها محیط مناسب برای خلق آثار خلاقانه و نوآورانه است؛ چرا که فضای انعطاف‌پذیر آن‌ها رابطه بین مخاطب و فضا را همواره دچار تغییر می‌کند و طراحان، مدیران و کارگردانان نیز می‌توانند بدون وجود مانعی چون ساختارهای دائمی به تحقق رویاهای خلاقانه خود بپردازند.
قابل ذکر است که استودیو در تعداد جایگاه، رنگ دیواره‌ها، کف و سقف و همچنین نور از بلک باکس متمایز است، به گونه‌ای که بلک باکس فقط یک فضای مکعبی مستطیل با رنگ فضایی سیاه و یک جایگاه تماشاچیان است.