سرویس تجسمی هنرآنلاین: منیر شاهرودی فرمانفرمائیان یکی از چهره‌های بین‌المللی هنر ایران است که آثار او هم در ایران و هم در کشورهای مختلف شناخته شده هستند. منیر فرمانفرمائیان سال 1301 در قزوین متولد شد و تحصیلات خود را در رشته تصویرسازی مد در مدرسه عالی پارسونز نیویورک و پس از آن در دانشگاه کورنل به پایان برد. سال‌ها به عنوان تصویرگر مد، برای مجلات برجسته آمریکا کار کرد و گرافیست و طراح ویترین‌های فروشگاه‌های بزرگ شهر بود.
در جوانی با فرانک استلا، ویلم دکونیگ، جکسن پولاک و اندی وارهول همکاری و رفت و آمد داشت، هنرمندان جوانی که بعدها به غول‌های هنر جهان تبدیل شدند. شهرت فرمانفرمائیان به دلیل آینه کاری‌های او و تبدیل نمادی از معماری ایرانی به هنری جهانی است. او در سفری به شیراز مجذوب آینه‌کاری مسجد شاه‌چراغ شد و پس از آن طرح‌های هندسی برگرفته از این آینه‌کاری‌ها را به دست استادان آینه‌کاری سنتی ایرانی سپرد تا آثاری به وجود آید که در دهه‌های 60 و 70 میلادی، در دنیا یگانه بود و به موزه‌ها و مجموعه‌های اروپا و آمریکا راه پیدا کرد.
حالا این هنرمند 96 ساله نخستین زن هنرمندی است که در ایران صاحب موزه اختصاصی شده و آثار او در بنایی قدیمی به نمایش درآمده است. باغ نگارستان که سال 1186 به دستور فتحعلی‌شاه قاجار به‌عنوان اقامتگاه تابستانی ساخته شد پس از گذشت سال‌ها محل تاسیس مدرسه مستظرفه به ریاست کمال‌الملک شد و در دهه 1350 به نمایش مجموعه‌ای غنی و یگانه از آثار هنری دوره قاجار اختصاص یافت. اما آذرماه 96 بود که موزه جدیدی در دل این مجموعه گشایش یافت و آثار منیر فرمانفرمائیان در معرض دید علاقه‌مندان قرار گرفت.
با ورود به موزه مکتب کمال‌الملک و دیدن تابلوهایی از کمال‌الملک و شاگردان مکتب او مانند میر مصور ارژنگی، رضا صمیمی، مصطفی نجمی، علی اصغر پتگر و... پس از گذشتن از در چوبی بزرگ وارد راهرویی باریک می‌شوید که آثاری از منیر فرمانفرمائیان بر دیوارهای آن نصب شده است و پس از آن سه سالن کوچک پذیرای 51 اثر متنوع از دوره‌های مختلف کاری این هنرمند است.
بخش عمده‌ای از آثار به نمایش درآمده در این مجموعه مربوط به آینه‌کاری‌هایی است که بیشتر آنها بر روی دیوار نصب شده‌اند. دسته‌ای از این آثار نقوش هندسی ساده‌ای هستند که از کنار هم قرار گرفتن قطعات کوچک آینه در شکل‌های منظم هندسی به وجود آمده‌اند. نمونه‌های این آینه کاری‌ها در معماری ایرانی و اسلامی قابل مشاهده و برای همه بینندگان کاملا آشنا است. اما فرمانفرمائیان با استفاده محدود از رنگ جذابیت بصری بیشتری در این آثار به وجود آورده و با استفاده از سنت نقاشی پشت شیشه، این آثار را از نمونه‌های اصلی آینه‌کاری متمایز می‌کند.
فرمانفرمائیان در بخش دیگری از کارها با رویارویی سنت و مدرنیته آثار بزرگ و پرکاری را به وجود آورده است که قطعات کوچک و ظریف آینه با محاسبات دقیق هندسی در کنار هم قرار گرفته و مخاطب را با فضایی رویایی مواجه می‌کند. اما کنار هم قرار گرفتن نقوش هندسی ساده در آثار مختلف باعث به وجود آمدن فرم‌های متنوعی شده است که هر کدام جلوه‌ای خاص و منحصر به فرد یافته‌اند. دسته دیگری از آینه‌کاری‌ها نیز به فرم‌های سه بعدی یا نقوش غیرهندسی نامتقارن اختصاص دارد که دیگر ارتباطی با سنت آینه‌کاری ایرانی ندارند.
در یکی از این آثار می‌توان برش‌های منحنی آینه را دید که با دقت فراوان کنار هم قرار گرفته و مانند صدف‌هایی چسبیده به یکدیگر، به سمت گوشه تابلو و جایی که یک فرم هندسی قرار دارد در حرکت هستند. اثری با عنوان "9 ضلعی فامیل چهارم" از آثار متاخر فرمانفرمائیان است که سال 92 ساخته شده و با فرم تو در تو و نقوش ستاره موجود در آن یادآور کهکشان‌ها است. نورپردازی مناسب سالن باعث شده است انعکاس نور توسط آینه‌های مختلف در سراسر سالن پراکنده شده و فضایی خیال‌انگیز را برای مخاطب ایجاد کند.
اما آینه‌کاری تنها زمینه کاری فرمانفرمائیان نیست. او در طول عمر هنری خود به فعالیت‌های متنوعی پرداخته و مواد و رسانه‌های گوناگون را برای بیان هنری خود مورد استفاده قرار داده است. فرش و نقوش آن یکی از این ابزار است، اما فرمانفرمائیان فرش را در قالبی متفاوت از شکل سنتی و شناخته شده آن به کار برده است. در واقع بافندگی و پیوند خوردن تار و پودها وسیله‌ای هستند که نقوش هندسی مورد نظر هنرمند را این بار بر سطحی نرم و ظریف بازنمایی می‌کنند و آنها را با رنگ‌هایی محدود روی زمینه سفید ابریشمی قرار داده‌اند. اما در این میان نمونه‌ای از فرش هم دیده می‌شود که خطوط منحنی، رها و در هم پیچیده آن یادآور نقاشی‌های کاندینسکی است.
پایه و اساس این آثار رسم نقوش هندسی بر سطح کاغذ است، پس دیدن صفحاتی که خطوط رنگین و منظم روی آنها قرار گرفته و فرم‌های مختلف را به وجود آورده‌اند، یکی دیگر از جذابیت‌های این موزه است. آثار منیر فرمانفرماییان کاملاً ریشه در ریاضی و هندسه مقدس مشرق زمین دارد و این هندسه که پایه و اساس زیبایی شناخته می‌شود، با خطوط نازک رنگین روی کاغذ آمده تا بیننده را با جادوی تناسبات درگیر کند.
اما فرمانفرمائیان تجربیات نقاشانه‌ای هم دارد که آزادانه و رها و کاملا متفاوت از آینه کاری‌های هندسی او هستند. گل‌های رنگارنگ و شاداب سوژه بیشتر آثار او هستند که تصاویری سرزنده و بی‌قید و بند را به وجود آورده‌اند. در تعدادی دیگر از تابلوها تصاویری روایی یا اسطورهای دیده می‌شوند و بخشی از نقاشی‌ها نیز آبستره‌هایی متاثر از اکشن پینتینگ هستند.
فعالیت فرمانفرمائیان در زمینه مد هم در این مجموعه نادیده گرفته نشده است. 4 قطعه جواهر که بر مخمل سبزی قرار گرفته‌اند نشان دهنده همان رویکرد هنرمند به نقوش هندسی هستند که این بار به جای آینه کاری، با استفاده از طلا، یاقوت و زمرد به وجود آمده‌اند تا هنر ایرانی را زینت بخش لباس کنند.
علاقه فرمانفرمائیان به فرهنگ عامه و بهره گرفتن از آن در خلق اثر هنری یکی دیگر از جذابیت‌های این مجموعه را به وجود آورده است.
در میان یکی از سالن‌های موزه سازه‌ای به چشم می‌آید که با آینه کاری‌ها و تزیینات خود یادآور حجله‌های مورد استفاده برای گرامیداشت رفتگان است. در چهار سوی این یادمان اسامی افرادی شناخته شده و تاثیر‌گذار دیده می‌شود که هنرمند قصد داشته است یاد آنها را برای مخاطبان این اثر زنده نگه دارد. سهراب سپهری، مهدی اخوان ثالث، نیما یوشیج، فروغ فرخزاد و چند شخصیت علمی و فرهنگی، افرادی هستند که نام آنها بر این حجله دیده می‌شود.
اما یک بخش دیگر که ارتباط مستقیم با فرهنگ عامه را نمایان می‌کند مجموعه‌ای با عنوان "جعبه درد دل" است. فرمانفرمائیان در این جعبه‌ها با استفاده از پارچه گلدار، توری، عروسک، مجسمه، و هر نوع وسیله و ابزار ساده و پیش پا افتاده، نمادهایی را به وجود آورده است که برگرفته از فرهنگ، باورها و آرزوهای یک ملت است. بر روی یکی از این جعبه‌ها با الهام از شعر سهراب سپهری نوشته شده است: "تکه نانی دارم، اهل قزوینم، سر سوزن ذوقی، اهل ایرانم، اما خانه‌ام گم شده است، من با تاب با تب خانه‌ای در طرف دیگر شب ساخته‌ام."
در تالار دائمی موزه منیر فرمانفرمائیان، نمونه‌هایی از مجموعه گسترده آثار هنری که این هنرمند در هفتاد و پنج سال گذشته خلق کرده است به نمایش درآمده و فرمانفرمائیان با وقف مجموعه شخصی خود برای دانشگاه تهران، فرصت ارزشمندی را برای ایرانیان فراهم کرده است تا ساعاتی را به دور از هیاهوی شهر در نور و رویا غرق شوند.