سرویس موسیقی هنرآنلاین: کمتر کسی را سراغ دارید که نام نوین افروز آورده و او را نشناسد، این نوازنده باسابقه که سالیان سال است در کشور ایتالیا سکونت دارد هرازچندگاهی برای اجرا به زادگاهش باز می‌گردد.
او امشب با همراهی ارکستر متشکل از نوازندگان برجسته این عرصه کنسرتی را تحت عنوان "جاده ابریشم" در تالار وحدت به هنرنمایی خواهد پرداخت به همین دلیل با او و مرتضی دلیری تهیه‌کننده کنسرت گفت‌وگو کرده‌ایم:
خانم افروز، برنامه‌تان برای کنسرت "جاده ابریشم" در تالار وحدت چیست و چه قطعاتی را در این کنسرت اجرا خواهید کرد؟
نوین افروز: ما در این کنسرت منتخبی از آثار خود من و همچنین برخی از آثار موسیقی کلاسیک غربی را اجرا خواهیم کرد. من سال‌ها پیش به جشنواره موسیقی فجر دعوت شدم و اجرای هابیل علی‌اف، بهترین کمانچه‌نواز جهان را دیدم و خیلی تحت تأثیر قرار گرفتم. آن زمان با سازهای ایرانی آشنایی دقیق و عمیقی نداشتم و وقتی اجرای آقای علی‌اف را دیدم، با خودم گفتم پس با کمانچه هم می‌شود همچین کارهایی انجام داد. به خانه رفتم و تصمیم گرفتم یک موسیقی بر اساس کمانچه بنویسم چون حس می‌کردم در خارج از کشور آن‌طور که باید کمانچه را نمی‌شناسند. آن موقع کمانچه فقط در قالب موسیقی دستگاهی ایران استفاده می‌شد چون موسیقی دستگاهی هم جدا از موسیقی کلاسیک بود و هر کدام از این‌ها راه خودشان را می‌رفتند ولی من سعی کردم یک کار متفاوت انجام بدهم. شروع به نوشتن یک قطعه بر اساس کمانچه و پیانو کردم و همین‌طور که پیش رفتم، احساس کردم می‌شود سازهای دیگری هم در کنار این دو ساز گذاشت. بنابراین تار، قانون و فلوت را هم اضافه کردم و به تدریج تبدیل به یک کوئینتت (پنج‌نوازی) شد. البته من به استفاده از فلوت ایرانی فکر می‌کردم اما چون شکل موسیقی کمی علمی و کلاسیک بود، فلوت غربی بهتر می‌توانست از عهده این کار بر بیاید.
قطعاتی که برای کوئینتت نوشتید شامل چند اثر است؟
نوین افروز: من چند قطعه مختلف نوشته‌ام. قطعه اول اسمش "گلستان" و دومین قطعه "جاده ابریشم" است. خود قطعه "جاده ابریشم" شامل پنج قسمت است. قسمت اولش "چین" است. اولین موزیسینی که بعد از انقلاب فرهنگی در چین موسیقی کلاسیک اجرا کرد من بودم. یک خانم چینی موسیقی مرا شنیده بود و می‌گفت می‌خواهیم موسیقی شما در کشور ما هم شنیده شود. به همین خاطر از من دعوت کردند به چین بروم و اجرا کنم. من هم قطعه‌ای با الهام از فرهنگ چین نوشتم و آن را در سفر به چین اجرا کردم. قطعه دوم نامش "رقص ترکمن" است. سفری به ترکمنستان داشتم که در آن سفر موسیقی و سنت ترکمن‌ها مرا جذب خود کرد. خیلی خاص و جالب بود. "رقص ترکمن" را نوشتم و آن اثر در شبکه CNN هم پخش شد. بعد یک ملودی آذربایجانی از رادیو شنیدم که بر اساس آن یک اثر نوشتم. چهارمین اثر هم یک موسیقی حماسی ایرانی بود که برای نوشتن آن از تاریخ بزرگ ایران الهام گرفتم. بعد از آن دیدم این روند توجه به فرهنگ‌ها خود به خود دارد به جاده ابریشم تبدیل می‌شود و چون راهی که مارکو پولو طی کرده بود در نهایت به ونیز ایتالیا می‌رسید، یک موسیقی ایتالیایی هم بر اساس اثر "گلوریا" از آنتونیو ویوالدی نوشتم.
آثاری که تاکنون ساخته‌اید را در چه کشورهایی اجرا کرده‌اید؟
نوین افروز: ما با این قطعات به کشورهای مختلفی سفر کرده‌ایم و در فستیوال سوئیس هم به خاطر این آثار به من جایزه دادند. زمانی در سوئیس مستر کلاس برگزار می‌کردم. فستیوالی در سوئیس برگزار می‌شد که من در آن هم کنسرت می‌گذاشتم، هم عضو هیئت ژوری بودم و هم کلاس‌های تکمیلی برگزار می‌کردم. آن موقع در ایران جنگ بود و من دلم می‌خواست موزیسین‌های ایرانی را هم به سوئیس ببرم تا با موزیسین کشورهای دیگر آشنا شوند و ببینند در دنیا چه خبر است. مدتی تلاش کردم این کار را انجام بدهم ولی نشد تا این‌که دو سال بعد خودم به ایران آمدم و برخی از شاگردهای قدیمی خودم و سایر موزیسین‌ها را اسم‌نویسی و گزینش کردم و با خودم به منطقه لوگانو در سوئیس بردم. لوگانو یک جای دیدنی است؛ بهشتی است که کوه، دریاچه و جاذبه‌های دلنواز و دیدنی دارد. من دو رهبر ارکستر و چند نوازنده را با خودم به آن‌جا بردم تا پیشرفت کنند. آن‌ها در مستر کلاس‌ها شرکت کردند و خیلی خوشحال بودند چون می‌توانستند در حضور نوازندگان کشورهای دیگر هم یاد بگیرند و هم کارهای خودشان را ارائه بدهند.
اشاره کردید که در کنسرت پیش رو چند قطعه از موسیقی کلاسیک غربی را هم اجرا می‌کنید. این قطعات مربوط به چه آهنگسازهایی است؟
نوین افروز: ما قطعات "کورال شماره 147" از باخ، "جیپسی روندو" از هایدن، "مهتاب" از جوزپه وردی و "رقص مجار" از برامس را برای این کنسرت تدارک دیده‌ایم و ضمن این‌که یک قطعه خیلی رمانتیک و احساسی هم با نام "رزهای اصفهان" اجرا می‌کنیم که متعلق به یک آهنگساز بزرگ فرانسوی با نام گابریل فوره است. ما این قطعه را در سوئیس و ایتالیا هم اجرا کردیم و من خیلی دوست دارم علاوه بر تهران، در سایر شهرهای کشور به خصوص اصفهان هم آن را اجرا کنم. تصور کنید یک آهنگسازی از فرسنگ‌ها آن‌ورتر درباره اصفهان رویا دیده و یک اثر رمانتیک درباره این شهر نوشته است...
نوازنده‌های گروه‌تان را بر چه اساس و معیاری انتخاب کرده‌اید؟
نوین افروز: انتخاب نوازنده‌ها خیلی برایم سخت بود چون تونالیته موسیقی کلاسیک با موسیقی ایرانی فرق می‌کند و موسیقی کلاسیک قوانین آکادمیک خودش را دارد، به همین خاطر انتخاب نوازنده‌ای که بتواند با شرایط موسیقی کلاسیک هم‌گام شود خیلی سخت است. ما قرار است تلفیقی از موسیقی ایرانی و موسیقی کلاسیک غربی را اجرا کنیم و از این رو به نوازندگانی نیاز داشتیم که با موسیقی کلاسیک هم آشنا باشند. خوشحالم که الآن یک گروه خوب جمع کرده‌ایم. خانم سحر ابراهیم برای ما قانون می‌نوازد، آقای کاوه مهدیان کمانچه و آقای هومن مهدیان هم تار. فلوئیست ما آقای رومانو پوچی است هم قرار است از ایتالیا بیاید. من خیلی با ایشان کار کرده‌ام و شناخت خوبی از ایشان دارم. آقای پوچی 30 سال فلوئیست اول اپرای لا اسکالا میلان بوده است که مهمترین اپرای دنیا است. از طرفی ما یک نوازنده سوئیسی هم برای نواختن سازهای کوبه‌ای به گروه اضافه کرده‌ایم. ایشان پروفسور کنسرواتوار لوزان است و خیلی خوب پرکاشن می‌نوازد. من خوشحالم که این نوازنده‌ها را در کنار خودم دارم.
شما چند سالی از ایران دور بودید. فکر می‌کنید موسیقی کلاسیک در ایران با پیشرفت مواجه شده یا تفاوت چندانی با گذشته نکرده است؟
نوین افروز: من الآن خیلی نمی‌دانم شرایط موسیقی کلاسیک در ایران چطور است. قبلاً موسیقی کلاسیک غربی خیلی جدا از موسیقی سنتی ایران بود. زمانی که من شروع به اجرای موسیقی کلاسیک کردم، کمتر کسی این کار را انجام می‌داد و یا شاید بتوانم بگویم هیچ‌کسی نبود که همچین موسیقی را اجرا کند. حتی خیلی‌ها تعجب می‌کردند و با خودشان می‌گفتند این می‌خواهد چه کاری انجام بدهد؟! بعدها چند نفر به پیروی از من شروع به اجرای موسیقی کلاسیک کردند و کم کم شرایط موسیقی کلاسیک بهتر شد.
سطح آموزش موسیقی در ایران را به نسبت استانداردهای جهانی چطور ارزیابی می‌کنید؟
نوین افروز: نکته‌ای که در مورد آموزش موسیقی در اروپا وجود دارد این است که من آن‌جا وقتی می‌خواهم تدریس کنم، می‌دانم با چه کسی طرف هستم. یعنی می‌دانم که طرف آمده ساز را همین‌طوری یاد بگیرد تا در دورهمی‌ها و جمع‌های خانوادگی نوازندگی کند یا این‌که قصد دارد موسیقی را به طور حرفه‌ای دنبال کند و هدفش یاد گرفتن ساز به عنوان یک تخصص است. من وقتی این را می‌دانم، نوع برخوردم با شاگرد هم مشخص می‌شود. ضمن این‌که شاگردها در اروپا می‌دانند که معلم تعارف ندارد و عیبش را می‌گوید. این را درک می‌کنند چون می‌دانند تنها در این صورت پیشرفت می‌کنند. این خیلی ویژگی خوبی برای رابطه شاگردی و استادی است.
ما در ایران کنسرواتوار موسیقی داریم ولی به نظر می‌رسد آموزش موسیقی در کنسرواتوار موسیقی خیلی جدی گرفته نمی‌شود و بیشتر نوازنده‌های خوب از آموزشگاه‌ها بیرون می‌آیند. در اروپا هم شرایط به همین گونه است؟
نوین افروز: خیر. در اروپا آموزشگاه‌ها و هنرستان‌ها پرداختی خیلی جدی به موسیقی دارند. آموزش موسیقی برای آن‌ها واقعاً جدی است.
در اروپا موسیقی ایرانی هم شنیده می‌شود؟
نوین افروز: وقتی موسیقی خوب برای اروپایی‌ها نواخته شود، گوش‌شان تیز می‌شود. ما وقتی با کمانچه اثری از باخ را می‌نواختیم، توجه همه جلب شده بود و داشتند فکر می‌کردند که چه اتفاق شگفت‌انگیزی دارد می‌افتد. من در پایان اجرای‌مان در سوئیس به نوازنده‌ها گفتم سازهای‌تان را بلند کنید تا همه ببینند. خیلی برای‌شان جالب بود که با این سازها موسیقی کلاسیک نواخته می‌شود. کلاً تلفیق موسیقی ایرانی و موسیقی کلاسیک برای‌شان جالب به نظر می‌رسید.
آقای دلیری، با توجه به سختی‌های برگزاری کنسرت و مشکلاتی که در این زمینه وجود دارد، چه شد که تصمیم گرفتید کنسرت "جاده ابریشم" را برگزار کنید؟
مرتضی دلیری: من توسط یکی از دوستانم با نام آقای میرزایی با خانم افروز آشنا شدم و از کارهایی که ایشان در کشورهای دیگر اجرا کرده بودند خیلی خوشم آمد. گروه خانم افروز کنسرت‌های متعددی که در اروپا برگزار کرده ولی هیچ‌وقت در ایران اجرا نداشته است. من با کمک آقای میرزایی و دوستان به این فکر افتادیم که بتوانیم اجرای این گروه را در شهرهای تهران، اصفهان و تبریز داشته باشیم. چند سال پیش دوستان ما در تبریز از خانم افروز برای اجرای کنسرت دعوت کرده بودند ولی متأسفانه این اتفاق صورت نگرفت. خانم افروز بعد از آن اتفاق همیشه دلشان می‌خواسته که در تبریز هم کنسرت داشته باشند. یکی از جذابیت‌های کار ایشان این است که برای هر کدام از این شهرها، قطعات خاصی را انتخاب کرده‌اند که نوستالژی یا اثری مربوط به آن شهر است. به هر حال علیرغم تمام سختی‌ها و مسائل، به خاطر احترامی که برای خانم افروز و کارهای ایشان قائل بودیم، تصمیم گرفتیم این کار را انجام بدهیم. خانم افروز اولین کسی هستند که سازهای ایرانی را با موسیقی کلاسیک غربی معرفی کردند و این خیلی اتفاق ارزشمندی است. ایشان دو نوازنده برجسته هم همراه خودشان به ایران می‌آورند که همه این‌ها باعث شد ما تصمیم بگیریم به هر سختی این کنسرت را برگزار کنیم و در خدمت خانم افروز و بقیه دوستان باشیم.
با توجه به بالا رفتن نرخ ارز، برگزاری کنسرت و پرداخت دستمزدها برای‌تان مشکل نبود؟
مرتضی دلیری: طبیعتاً خیلی سخت است ولی ما امیدواریم با استقبال خوبی که از کنسرت می‌شود، بخشی از این هزینه‌ها را بتوانیم جبران کنیم و دچار مشکل نشویم. به هر حال من قبول کردم این کنسرت را برگزار کنم و این اتفاق تحت هر شرایطی باید به نحو احسن رخ بدهد.
نوین افروز: من از آقای دلیری خیلی سپاسگزارم. آقای دلیری بسیار فوق‌العاده، ظریف و دقیق هستند و من از آشنایی با ایشان خیلی خوشحالم.
بعد از کنسرت "جاده ابریشم" چه برنامه‌هایی در پیش دارید؟
نوین افروز: بعد از این اجرا می‌خواهیم به شهرهای اصفهان و تبریز برویم. به همه خارجی‌ها گفته‌ایم به آن‌جا بیایند و آن‌ها هم خیلی مشتاق هستند که شهرهای قشنگ ایران را ازنزدیک ببینند. من هم خیلی مایل هستم که این کنسرت‌ها برگزار شود. اجرا در اصفهان و تبریز جزو آرزوهای من است. ما یک ماه دیگر باید برای اجرای کنسرت به ایتالیا برویم و در ادامه هم در فستیوال سوئیس حاضر خواهیم شد.
آقای دلیری، شما به جز برگزاری کنسرت "جاده ابریشم"، برنامه دیگری در زمینه موسیقی ندارید؟
مرتضی دلیری: ما برای اجرا گروه خانم افروز در اصفهان درخواست مجوز داده‌ایم و مجوزهای لازم را گرفته‌ایم ولی هنوز به ما اجازه برگزاری کنسرت در اصفهان را نداده‌اند. ایرادشان به دو نوازنده خانم گروه است و می‌گویند خانم‌ها در اصفهان نمی‌توانند روی صحنه بروند. متأسفانه ما هنوز درگیر این مسائل هستیم. این تنها ایرادی بوده که از ما گرفته‌اند. اما به غیر از این کنسرت، من به زودی یک خواننده جدید معرفی می‌کنم که فکر می‌کنم جوان‌ترین خواننده پاپ کشور باشد. ان‌شاء‌الله تا چند روز آینده این خواننده را معرفی می‌کنیم تا مردم صدا و کارهایش را گوش کنند.