سرویس تئاتر هنرآنلاین: شانزدهمین جشن سالانه انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر با حضور هنرمندانی همچون، اکبر زنجانپور، رخشان بنی‌اعتماد، احترام برومند، مرضیه برومند، مهدی فخیم‌زاده، لیلی رشیدی، الهام پاوه‌نژاد عصر روز گذشته 23 شهریورماه با دبیری محمدرسول صادقی در تالار عباس کیارستمی بنیاد سینمایی فارابی برگزار شد.
این مراسم با پخش کلیپی از محمدرضا رستمی آغاز شد و در ادامه انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر یادبود عالی‌ترین نشان خود را که عبدالحسین نوشین بود به الهه خسروی یگانه همسر محمدرضا رستمی تقدیم کرد.
الهه خسروی یگانه در این مراسم گفت: تئاتر دغدغه اصلی همسرم بود. او هیچ‌گاه قلم به مزد و به دنبال کسب مقام نبود. شرافتی که او در حوزه کاری‌اش داشت را کمتر کسی می‌تواند رد کند. طی یک سالی که از درگذشت محمدرضا رستمی گذشته کارهای زیادی می‌خواستم انجام بدهم که از جمله آنها تاسیس کتابخانه‌ای در شهر زادگاهش بود که نتوانستم و نمی‌دانم چرا کارهای بنیادی که به زیرساخت‌های فرهنگی اختصاص دارد اینگونه با مشکل روبرو می‌شود.
وی ادامه داد: اکنون درگیر پرونده پزشکی همسرم هستم که به دلیل اشتباه پزشکی درگذشت. من امیدوار هستم که همه از کسانی که درگیر این موضوع هستند و ناجوانمردانه با این مشکل روبرو شده‌اند، حمایت کنند. امیدوارم همه صدای این آدم‌ها باشیم و این معضل را برای همیشه حل کنیم که مراجعه‌مان به پزشک برای شفا و درمان باشد.
هنرآنلاین برگزیده در بخش گفت‌وگو و ترجمه
در ادامه این مراسم نوبت به معرفی برگزیدگان رسانه‌ها رسید که در بخش گزارش و نقد داوران نامزد و برگزیده‌ای اعلام نکردند. در بخش ترجمه شیرین میرزانژاد از هنرآنلاین و در بخش گفتگو عباس غفاری از هنرآنلاین به عنوان برگزیدگان انتخاب شدند. همچنین در بخش مقاله صبورا شهابی باهر از مجله هنرهای نمایشی و موسیقی، در بخش یادداشت صبا حیدرخانی از ایلنا و و در بخش عکس مرجان پورحسین به عنوان برگزیده معرفی شدند.
عباس غفاری پس از حضور بر روی صحنه گفت: این روزها حال هنر خوش نیست و این امر دلایل زیادی دارد متاسفانه دولت کمک‌هایش را قطع کرده و به نوعی تنها هنری که فراموش کرده تئاتر است. وقتی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی چند روز پیش برنامه‌هایش را اعلام می‌کرد تنها هنری که اسمش برده نشد تئاتر بود. جالب است وقتی در تالار وحدت مراسم تودیع و معارفه برگزار شد باز هم وزیر رغبتی به تئاتر نشان نداد و این اصلا خوب نیست.
وی ادامه داد: مساله ما این نیست که دولت باید از تئاتر حمایت کند و یا تئاتر باید دولتی باشد بلکه ما می‌گوییم دولت باید بگذارد تئاتر نفس بکشد. آنچه که می‌گوییم تئاتر خصوصی، در حقیقت تئاتر خصوصی نیست. وقتی دولت نظارت می‌کند و سرمایه‌داران سالن تئاتر درست کرده‌اند و بچه‌های تئاتر مجبور هستند با شرایط سخت تئاتر اجرا کنند نمی‌توانیم از تئاتر خصوصی حرف بزنیم. اگر چهار یا پنج نمایش خوب روی صحنه می‌رود جرقه است و نشانگر جریان خوب تئاتر نیست. اگر دوستان امروز می‌گویند که در بخش نقد، نقد خوبی نداشته‌ایم به این دلیل است که 75 درصد نمایش‌ها قابل نقد نیستند.
وی تاکید کرد: تئاتر 6 یا 7 سالی است که به خوبی نفس نمی‌کشد. در دوره اول ریاست جمهوری احمدی نژاد کمکی به تئاتر نشد و در دوره دوم آنچه بود برچیده شد. البته هنرمندان کاسه گدایی به دست نگرفته‌اند بلکه روی پای خود ایستاده‌اند. امیدوارم در دوره دوم ریاست جمهوری دولت روحانی، به وعده‌هایشان عمل کنند چرا که بسیاری از آرای وی از هنرمندان بوده است پس باید به آنچه گفته‌اند جامه عمل بپوشانند.
در ادامه این مراسم فرزاد حسنی و بابک برزویه با فوت کردن شمع کیک در حضور هنرمندان و اصحاب رسانه سالروز تولد خود را جشن گرفتند. سپس نخستین نشان مسئولیت اجتماعی به نازنین سهامی‌زاده برای تولید "مانوس" و دومین نشان مسئولیت اجتماعی به امیر میری کارگردان نمایشه "شلتر" اهدا شد.
پس از اجرای موسیقی زنده توسط علی رحیمی کلیپی از علی اکبر فرهنگی پخش شد و سپس با حضور مرضیه برومند نشان عبدالحسین نوشین به علی اکبر فرهنگی اهدا شد.
دانش ارتباطات در خدمت هنر قرار گیرد
علی اکبر فرهنگی گفت: از آرزوهای پنجاه ساله ام این بود که در محضر هنرمندان باشم و امشب این امر محقق شد.
وی افزود: دانش ارتباطات می‌تواند در خدمت هنر قرار گیرد. جای چند واحد درسی در دانشگاه‌های هنر خالی است که یکی از آنها دانش ارتباطات و دیگری مدیریت سازمان‌های هنری است. مدیریت سازمان‌های هنری در اختیار کسانی قرار می‌گیرد که با دانش مدیریت امروزی آشنایی پیدا کرده باشند چون تخصص هنرمندان در عرصه خود خلاصه شده و مدیران اکثرا بینش هنری ندارند در نتیجه یک نوع جدایی در این میان به وجود آمده است. امیدوارم در آینده دانش ارتباطات و رشته‌های هنری بیشتر شود چرا که این امر باعث تعالی هر دو طرف خواهد شد.
پس از این بخش زهرا اشراقی برای اهدای جایزه بهترین پژوهش سال به روی صحنه آمد و گفت: دعوت در چنین مراسم‌هایی را بیش از دیگر برنامه‌ها دوست دارم چرا که در این گردهمایی‌ها افراد خود واقعی‌شان هستند.
معرفی بهترین‌های پژوهش، کارگردانی، بازیگری و ناشر
جایزه این بخش به کتاب "کارنامه تلخکان" اثر شیوا مسعودی اختصاص یافت. وی در معرفی این کتاب گفت: در حوزه دلقک در تئاتر کار پژوهشی کمی انجام شده و این کتاب شروع خوبی بود تا به گذشته و تاریخ‌مان برگردیم. من در این کتاب از آثار نمایشنامه‌نویسان خوبی بهره گرفتم و امیدوارم کتابم که حاصل مطالعه این نمایشنامه‌ها بوده مورد استفاده افراد قرار گیرد. نکاتی در تئاتر سنتی وجود دارد که قابل تحقیق است و می‌توان در تئاتر از آن استفاده کرد.
سپس روح الله جعفری به دلیل کتاب "گروه هنر ملی از آغاز تا پایان" مورد تقدیر قرار گرفت. جعفری ضمن اشاره به سخنان سال گذشته‌اش در جشن انجمن منتقدان و نویسندگان تاکید کرد: جناب آقای روحانی اگر دلتان برای باز کردن قفل‌های زنگ زده می‌تپد زمان بگذارید و به امر پژوهش و پژوهش کردن توجه ویژه داشته باشید در غیراینصورت این در که بسته است همیشه بسته می‌ماند.
در ادامه متن عباس جوانمرد خطاب به روح الله جعفری توسط فرزاد حسنی مجری برنامه قرائت شد.
در پیام استاد جوانمرد که از کانادا ارسال شده، آمده بود: "گفتم روح‌الله، شنیدم که می‌خواهند مراسمی برایت بگیرند. باید از من می‌پرسیدند که تو چه کرده‌ای، یا چه می‌کنی؟ باید از من می‌پرسیدند که در واقع، تو چه به روز من و نَه روز که روزها و شب‌ها و نیمه‌شب‌های من آورده‌ای؟
آنها نمی‌دانند هفته‌ای دو سه روز-و هر روز بیش از یک ساعت-از تهران به کانادا زنگ زده‌‌ای و درباره‌ی پژوهش‌ات از من پرس‌وجو کرده‌ای و تازه آن پژوهش، به نظر می‌رسید که هرگز پایانی ندارد. نخند روح‌الله. یادت هست، دست آخر یک کتابچه 200 برگی با پست برایم فرستادی و در آن صدها سوال تازه از من کرده بودی و منِ بی‌نوا باید چشمم کور می‌شد، به همه آن‌هاپاسخ می‌دادم.
روح‌الله، شمردم، بیش از 800 سوال کرده بودی. به پدرت که گاه با من صحبت می‌کرد، این را نگفتم، اما انگار او می‌دانست. می‌گفت، روح‌الله به خدا شما را خیلی دوست دارد، حتا گاه احساس می‌کنم شاید بیشتر از من. آقای جوانمرد، به دل نگیرید؛ من به شما غبطه می‌خورم.
اما هنوز باور کنید لب به گلایه نگشوده بودم که دیدم بغضم ترکیده و گریه‌ام گرفته است. آقا شما نمی‌دانید چقدر لذت‌بخش است، آدم پسرش را شیفته و گاه دیوانه محبت ببیند - محبت به مائده‌ای که در آن چشمه‌سار هنر و مِهر، جاریست.
گفتم عزیز، شما که روح و روان مرا می‌شناسی. می‌دانی، پدرها زبان همدیگر را می‌دانند؛ پدر وقتی می‌خواهد از پسرش- پسر به عرصه رسیده‌اش- صحبت کند، چه حالی دارد.
شما به کارهای پژوهشی این پسر که روح‌الله نام دارد، نگاه کنید. راه دور نروید، نمونه‌اش را فقط در دو مجلد قطور "گروه هنرملی از آغاز تا پایان" که به راستی اعجاب‌انگیز است و من در همه اوراق آن زندگی کرده‌ام، می‌توانید ببینید.
می‌دانی، من فقط در زندگی، ماهان را ندارم؛ بی‌ریا می‌گویم، ماهان و روح‌الله را دارم، و به عزت و شرف و وجدان آنها، تا وقتی زنده‌ام، به خود می‌بالم.
عزیزم، به شما می‌گویم پدر روح‌الله، نیمی از این افتخار و بالندگی را، شما که پدر روح‌الله هستید، به من دادید."
نشان نوشین برای فعال رسانه‌ای
در ادامه این مراسم جایزه فعال‌ترین عضو انجمن و خبرنگار برتر حوزه تئاتر در سال 95 به انتخاب هیات داوران به پاس توجه جدی به ایجاد اشتغال برای هم صنفی‌ها، انتشار سالنامه تئاتر، نگارش سند چشم‌انداز تئاتر و سردبیری سایت ایران تئاتر وحمایت دائمی او در رسانه‌هایی که مدیریت کرده از هنر نمایش توسط لیلی فرهادپور به علی اکبر عبدالعلی زاده، سردبیر سایت ایران تئاتر اهدا شد.
این نشان تنها به اعضای انجمن تعلق می گیرد و عبدالعلی زاده که در سال 84 نشان نوشین را دریافت کرده بود برای دومین بار این نشان را بدست آورد.
علی اکبر عبدالعلی‌زاده در این مراسم با اشاره به این که چنین جایزه‌ای باعث افتخار اوست، گفت: بار دومی است که این جایزه را دریافت می‌کنم و از این بابت خوشحال هستم. بار اول به دعوت جناب مهدی فخیم‌زاده که امروز هم در جمع ماست سردبیری هفته‌نامه سینما را بر عهده داشتم و در آنجا با ایجاد یک صفحه اختصاصی مورد عنایت همکارانم در انجمن قرارگرفتم . بعد از آن این مسیر را در رسانه‌های دیگری همچون خبرگزاری مهر، روزنامه تهران‌امروز، روزنامه صبا و سایت ایران تئاتر ادامه دادم.
سردبیر ایران تئاتر با اشاره به کیفیت مطلوب جشن انجمن منتقدان خانه تئاتر در مقابل مراسم مشابه خود گفت: متاسفانه همین چند وقت پیش در جشن سال انجمن منتقدان سینما شاهد اتفاقات ناگواری بودیم تا جایی که جایگاه انجمن و حرفه منتقد تا سطح سلفی گرفتن با سلبریتی‌ها پایین آمد. اما در این مراسم وقتی از استاد فرهنگی روی این سن با اهدای مدال نوشین تقدیر می‌شود، ارزش مدالی که بنده هم می‌گیرم برایم دوچندان می‌شود. امیدوارم این روش برگزاری برای دیگر مراسم مشابه آکادمیک و تخصصی به عنوان مدل و الگو قرار گیرد.
وی در بخش دیگری از صحبت‌هایش اظهار کرد: امروز یک وجه در رسانه به فراموشی سپرده شده است، که آموزش نام دارد. این همان چیزی است که بنده حقیر در حال حاضر سعی می‌کنم به عنوان شاید آخرین نسل باقی مانده از روش آموزش سخت‌گیرانه کلاسیک و درست رسانه‌ای آن را با نگاه جدی به نسل جوان منتقل کنم.
او در ادامه افزود: متاسفانه به دلیل بازار بسیار گسترده رسانه‌ای که با ظهور رسانه‌های جدید هرروز گسترده‌تر می‌شود، بچه‌های با انگیزه‌ای که در این حرفه حضور پیدا می‌کنند، به سرعت رشد کاذب کرده که این موضوع برای آنها و این حرفه خیلی خطرناک است. امروز از بسیاری از فعالان و موثرین رسانه‌ای گذشته خبری نیست و دلیل آن جز رفتن به مسیرهای اشتباه نیست.
این مدیر رسانه در قسمت پایانی صحبت‌هایش گفت: امیدوارم باحضور فعال انجمن منتقدان و با تقدیرهای بیشتر در آینده و با نگاه ویژه به نسل نو رسانه‌ای بتوانیم بار دیگر آن کیفیت لازم را به رسانه‌ها برگردانیم.
تقدیر از کارگردان منتخب سال
همچنین با حضور مریم دوستی، لیلا حسین‌خانی مدیر انتشارات آگرد به عنوان ناشر برگزیده انتخاب شد. در بخش بعدی این مراسم با حضور سیمین غانم، علیرضا کوشک‌جلالی به عنوان کارگردان تئاتر مورد تقدیر قرار گرفت.
الهام پاوه نژاد که به نیابت کوشک‌جلالی برای دریافت این جایزه روی صحنه آمد به پشتکار و عشق این هنرمند اشاره کرد و وی را تحسین برانگیزترین و نماد خستگی ناپذیری و مبارزه با مشکلات معرفی کرد.
در ادامه دومین جایزه این بخش به حسین محب اهری اهدا شد. سپس با پخش کلیپی درباره اسماعیل شنگله، لیلی رشیدی و احترام برومند به روی صحنه آمدند.
کارم را بوسیدم و کنار گذاشتم
در بخش بزرگداشت اسماعیل شنگله پس از تقدیر و تجلیل گفت: اکثر افراد از دولت‌ها شکایت دارند، من قصد دفاع ندارم ولی معتقدم مقصر اصلی خود ما بودیم. وقتی انقلاب شد ما در شهرهای بزرگ ایران تئاتر داشتیم و من یکی از افرادی بودم که برای سرکشی و اهدای جوایز به استان‌ها می‌رفتم اما بعدها به یکباره همه چیز جمع شد و هنرمندان همه به تهران آمدند و گفتند که مسئولان استانی ما تئاتر نمی‌خواستند.
وی ادامه داد: حرفه ما سالن می‌خواهد اگرچه در اتاقی دربسته می‌توان تئاتر کار کرد اما من آن را تئاتر نمی‌دانم چرا که آنجا خلاقیت ایجاد نمی‌شود از سویی دیگر با باز شدن دانشکده‌ها سالانه هزار نفر فارغ‌التحصیل می‌شوند و همه در تهران می‌مانند و به نوعی برای هم می‌زنند برای من کسی نزد ولی من چهار تا پنج بار در سال مردم. آخرین بار دو ماه پیش بود که در یک شبکه آن سوی آب خبر درگذشتم منتشر شد. سوال این است که آیا فکر نمی‌کنند که شاید آشنا یا فامیلی با شنیدن این خبر زیر و رو شود؟ در این میان برخی می‌ترسیدند که با من تماس برقرار کنند. بنابراین مقصر حکومت نیست، مقصر ما هستیم که اینجا پایبند شده ایم.
شنگله گفت: پیش از این، کسی که پول نداشت باز هم به تئاتر می‌آمد و کار می‌کرد و گیشه پرفروشی داشت اگرچه بعد از چهار سال دستمزدها پرداخت می‌شد. اما امروز بازیگری که بر سر صحنه می‌آید 50 درصد از وجودش را جای دیگری گذاشته است. با دو نفر از همکاران کاری داشتیم که وقتی فیلمبرداری آن به طول می‌انجامید، برخی از بازیگرها مدام نق می‌زند. بعدها فهمیدم که آنها در چند جا کار می‌کنند. به همین دلیل من کار را بوسیدم و کنار گذاشتم، بنابراین از ماست که بر ماست.
نمایشهای برگزیده انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر
در بخش معرفی نمایشهای برگزیده انجمن منتقدان و نویسندگان خانه تئاتر چهار نمایش را انتخاب کردند که رتبه سوم آن به نمایش "صوراسرافیل" اثر عامر مسافرآستانه، رتبه دوم مشترکا به نمایشهای "نام تمام مادران..." اثر محمد رحمانیان و "دوشس ملفی" اثر محمد رضایی‌راد و جایزه رتبه اول به نمایش "می سی سی پی نشسته می‌میرد" اثر همایون غنی زاده اختصاص یافت.
همایون غنی زاده پس از دریافت جایزه خود در این مراسم گفت: همه ما به اندازه‌ای که باید قدر تئاتر را نمی‌دانیم و درباره آن صحبت نمی‌کنیم. تئاتر انرژی و نفسش به تماشاگر است. تماشاگران ما باید جسور شوند و ما باید با آنها قدرت و اعتماد به نفس دهیم و نه دستور. ما به اندازه کافی کم‌فروشی می‌کنیم و نمایش‌ها را در سالن‌هایی که کیفیت لازم را ندارند، اجرا می‌کنیم و نمایش‌هایی که کیفیتش همیشه آنطور که باید باشد نیست را روی صحنه می‌بریم پس باید قدر تماشاگران را بدانیم. اگر سکوت دارد و به ما خیره می‌شود و تئاتر را می‌بیند باید ارزش آن سکوت را بدانیم. آن سکوت هدیه‌ای است که به ما می‌دهد. دستور نیست که بگوییم کم جابجا شود و به ما تمرکز داشته باشد. تماشاگر باید غرق نمایش شود و هنرمند تنها به یک روش می‌تواند دستور دهد و آن خود هنر است.
وی ادامه داد: موج جدیدی به راه افتاده که به تماشاگر توهین می‌کند. جوانان محکم با تماشاگر صحبت می‌کنند درحالی‌که اگر ما تماشاگر را جسور نکنیم و اگر این جسارت را ندهیم که اگر اثر هنری ارزش ندارد می‌تواند به راحتی سالن را ترک کند، چگونه از سیاستمداران انتظار داریم که به مردم اجازه دهند راحت حرف بزنند. باید اول از تئاتر شروع شود پس تماشاگر را جسور کنید و به او اعتماد به نفس دهید.
در ادامه رخشان بنی اعتماد که برای اهدای جایزه به همایون غنی زاده روی صحنه رفته بود گفت: فکر می‌کنم چون استاندارد و آموزش نداریم، آداب خیلی چیزها را فراموش کرده‌ایم. من معتقدم آداب تماشاگر بودن چیزی است که باید رعایت شود.
رسانه‌های برگزیده دیداری و شنیداری
سپس با حضور هنگامه اخوان، فرهاد دهنوی تهیه‌کننده برنامه رادیویی "پرانتز باز" و امیر قمیشی تهیه کننده برنامه تلویزیونی "چشم شب روشن"، جایزه رسانه‌های برگزیده شنیداری و دیداری را دریافت کردند. همچنین علی مسعودی به عنوان سرپرست گروه "گاراژ تیاتر" که در استان قم فعالیت می کند روی صحنه آمد و پس از دریافت جایزه پروژه برگزیده گفت: چندی پیش در چهار طبقه زیر زمین مشغول کار تئاتر بودیم که یکباره نیروهای امنیتی به ساختمان آمدند. در حال حاضر پنج ماهی است که به ما مجوز نمایش داده نمی شود و این موضوع بی هیچ دلیلی مورد بی‌توجهی قرار گرفته اما ما از حرکت نایستاده‌ایم و نمایش‌مان را در آبادی‌ها اجرا می‌کنیم.