به گزارش هنرآنلاین به نقل از روابط عمومی رویداد، طی روزهای اخیر رویدادی با عنوان «مالکیت فکری با محوریت مد و مشاغل خلاق» به همت مدیران برگزاری سه دوره جشنواره مد و لباس «سی‌پال» برگزار شده است.

خاتون شهبازی دبیر جشنواره سی‌پال در ارتباط با برگزاری این نشست توضیح داد: رویداد مالکیت فکری با محوریت مد و مشاغل خلاق توسط مؤسسه چیامد با همکاری معاونت فناوری و کاربردی سازی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری و کارخانه نوآوری هم‌آوا برگزار شد و در این رویداد، مجموعه‌های دیگری ازجمله مجموعه کارنگ و مجموعه دیجیتال مارکتینگ دهبان برگزارکنندگان را همراهی کردند.

ساناز جوادی مشاور مالکیت فکری اتحادیه اروپا و مشاور تخصصی آژانس‌های سازمان ملل، یوسف قاسمی رئیس هیئت‌مدیره داد فلامینگو و امضانو و مشاور حقوقی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و میترا امین لو دبیر انجمن مدیریت فناوری و نوآوری ایران و مشاور ارشد مجموعه حامیان فناوری کارافام از سخنرانان این نشست بودند.

در ابتدای این نشست، ساناز جوادی ضمن تعریف مالکیت فکری تصریح کرد: سیستم مالکیت فکری در قالب سنتی به دودسته تقسیم می‌شود: کپی‌رایت و مالکیت صنعتی. سیستم کپی‌رایت در ارتباط با حمایت از آثار هنری و ادبی است و می‌تواند حامی فعالان حوزه مد باشد؛ به‌علاوه این سیستم از نرم‌افزارها و نوشته‌ها و سایر موارد هم حمایت می‌کند و دسته دوم یا سیستم مالکیت صنعتی مربوط به حمایت از فناوری‌های جدید و طرح‌های صنعتی است.

جوادی ادامه داد: سیستم مالکیت فکری حامی آثاری است که ناشی از فکر انسان هستند. در حقیقت این سیستم کمک می‌کند که طراحان حوزه مد و لباس و سایر مشاغل خلاق از حقوق فکری خود مطلع باشند و بتوانند از آن دفاع کنند. در حال حاضر چنین قانونی را در دست اجرا نداریم و باید از قالب‌های حمایتی دیگری برای حمایت از لباس و طرح‌های سنتی لباس استفاده کنیم. سیستم کپی‌رایت نسبت به سیستم مالکیت صنعتی در ایران کاربرد کمتری دارد و امروزه با ورود فناوری بلاکچین و ان‌اف‌تی به حوزه‌های مختلف مسئله کپی‌رایتینگ بیشتر مطرح می‌شود.

او تصریح کرد: علاوه بر قالب حمایت سنتی که سیستم مالکیت فکری ارائه می‌کند، امکان حمایت از بلاکچین و ان‌اف‌تی و درواقع حمایت از آثار مد در محیط متاورس و دیجیتالی به وجود آمده است البته در سال‌های اخیر پاندمی کرونا باعث شده است که کسب‌وکارهای مجازی رشد بیشتری داشته باشند و حمایت از آثار تولیدکنندگان اهمیت بیشتری پیدا کند.

مشاور مالکیت فکری اتحادیه اروپا گفت: ایجاد رشته کارشناسی ارشد حقوق مد و تدریس آن در ایتالیا و امریکا نشان می‌دهد که این حوزه در حال گسترش است اما خیلی به این موضوع پرداخته نشده است و زمانی این موضوع اهمیت پیدا می‌کند که دعاوی بزرگی بین شرکت‌های بزرگ حوزه مد مثل شنل رخ دهد.

او در ادامه افزود: مالکیت فکری در کشورهای توسعه‌یافته که ازلحاظ اقتصادی قوی هستند مثل امریکا، کانادا سوئیس یا ژاپن پایه اقتصاد محسوب می‌شود؛ یعنی یک سیستم و یک مقوله صرفاً حقوقی نیست و درواقع پایه کشورها برای توسعه اقتصادی و صنعتی است. به همین خاطر که هرروزه اهمیت این موضوع بیشتر می‌شود.

جوادی در ادامه گفت: در ایران این مقوله بسیار جدی است و خیلی به آن پرداخته نشده است. ما تلاش می‌کنیم آموزش‌های خود را به‌صورت بخش بخش انجام دهیم و بگوییم هر یک از بخش‌های صنعت چه ملزوماتی دارند و چه فرصت‌ها و موقعیت‌های تجاری می‌تواند وجود داشته باشد و سیستم مالکیت فکری چگونه می‌تواند از این فرصت‌ها جهت ورود بهتر به بازارهای داخلی و خارجی استفاده کند.

در ادامه این نشست یوسف قاسمی  توضیح داد: حوزه مد و لباس و صنایع خلاق جایی است که ما فقط برای رفع نیازهای اولیه بشر خلق نمی‌کنیم. اینکه ما فراتر از نیاز پوشش ایده پردازی کرده‌ایم چیزی است که می‌توانیم به آن ببالیم اما از زمانی که این موضوع مطرح می‌شود ابعاد تجارت هم عوض می‌شود زیرا انسان‌ها برای خوشبختی، خیلی بیشتر از پوشش هزینه می‌کنند.

مشاور حقوقی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری ادامه داد: هر جا که اقتصاد بزرگ‌تری وجود دارد چالش‌های بیشتری هم به چشم می‌خورد و صاحبان کسب‌وکارها قربانیان اصلی کپی‌رایت و سوءاستفاده هستند. این موضوع برای کسب‌وکارها بسیار کلیدی است. در حوزه مد نقش کسب‌وکارهای کوچک و فریلنسرها هنوز پررنگ است چون ارزش‌افزوده بیشتری به وجود می‌آورند که همین باعث آسیب‌پذیری آن‌ها می‌شود. ازیک‌طرف نقش پررنگی دارند اما از طرف دیگر توان مالی برای محافظت از دستاوردهای خود را ندارند.

قاسمی افزود: آمارها نشان می‌دهد مهم‌ترین مانع فعالان مد کپی شدن برند و طرح‌های آن‌ها است. گاهی افراد طرح خود را با برند شما و‌ گاهی طرح شما را با برند خود می‌زنند. حتی در کشورهای پیشرفته کپی کاری ۳۰ درصد از ارزش اقتصادی کار فعالان این حوزه را می‌کاهد.

او در ادامه توضیح داد: ارزش اقتصادی تابعی از مثلث نوآوری است که این مثلث سه ضلع دارد: ظاهر، کارکرد و نشان. خلاقیت شما هم ازنظر ظاهر باید جذاب باشد و هم باید کاربردی باشد و جنبه فناورانه داشته باشد. بعلاوه حسن شهرت شما هم مهم است. شما باید یاد بگیرید چگونه محصول خود را به نام خود کنید. درواقع باید به ثبت برند و لوگوی خود اهمیت دهید.

قاسمی در ارتباط با شروط قراردادهای این حوزه توضیح داد: حوزه مد و لباس و صنایع خلاق یکسری قرارداد دارد که شروط سه‌گانه این قراردادها عبارت‌اند از مالکیت فکری، محرمانگی و عدم رقابت. در شرط مالکیت فکری باید دقت کنید که آی‌پی کار متعلق به کیست. در وهله بعد، باید به پروتکل‌های محرمانگی دقت کنید و راجع به مسائل محرمانگی تعیین تکلیف کنید. در شرط سوم باید بدانید که افرادی که با آن‌ها کار می‌کنید حاضر به اجرای شرط عدم رقابت هستند یا خیر. باید سیاست‌های خود را با کارمندان یا کارآفرینان مشخص کنید.

سخنرانی میترا امین لو در این نشست درباره مالکیت فکری در صنعت مد و با محوریت قوانین ایران برای محافظت از دارایی‌ها و مقیاس‌پذیر شدن کسب‌وکارها بود.

امین لو با اشاره به داستان دو برند ولکرو و جی اوکس و روند پیشرفت این دو برند در مورد ثبت اختراع، ثبت علامت تجاری، معاهدات و قراردادهای این حوزه، مارکتینگ و تحقیق و توسعه برند توضیح داد.

امین لو گفت: در صنعت مد و به‌ویژه صنایع هنری بحث هنر فاخر مطرح است. سابقه کشور ما در تاریخ و فرهنگ و هنر بسیار طولانی است که این یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود؛ اما به‌اندازه کشورهای دیگر که این سابقه را ندارند، در اقتصاد این حوزه کارنکرده‌ایم. ما هنر فاخر را مقدس می‌دانیم و فکر می‌کنیم اگر آن را در مقیاس اقتصادی وارد کنیم به هنر توهین کرده‌ایم. درحالی‌که واقعاً این‌گونه نیست و هنر فاخر قابلیت تبدیل به مقیاس اقتصادی را دارد اما شکل آن می‌تواند متنوع باشد و لازم نیست شکل اولیه خود را حفظ کند.

دبیر انجمن مدیریت فناوری و نوآوری ایران افزود: مالکیت فکری برای ما یک جعبه‌ابزار است و متناسب با شرایط باید از آن استفاده کنیم. او در مورد شرایط و قوانین فعلی ایران در این حوزه توضیح داد: قانون کپی‌رایت ایران قدمت ۵۳ ساله دارد که مصوب سال ۱۳۴۸ و در سال ۱۳۵۲ اصلاحاتی داشته است. در سال ۱۳۷۹ قانونی نیز در مورد نرم‌افزارها تصویب شد. نکته مهم این قانون تمایز قائل شدن میان مالک اثر و خالق اثر است.

در انتهای اسن نشست، سهیلا جبری مدیر مؤسسه چیامد با اشاره به اهمیت ایده در عصر کنونی بیان کرد: ایده پردازی و خلاقیت بخش قابل‌ملاحظه‌ای از ثروت و دارایی یک جامعه است. پیش‌تر توسعه جوامع صرفاً بر مبنای دانش بود و امروز رویکرد حل خلاقانه مسائل در اولویت است حال آنکه صرفاً یک ایده نمی‌تواند اثربخش باشد مگر ابعاد متفاوت آن موردبررسی قرار بگیرد.

جبری تأکید کرد: کاربردی بودن، اقتصادی بودن، قابلیت توسعه، توجه به مسئله حفظ محیط‌زیست در فرایند خلق اثر و برطرف کردن نیازی در جامعه یا ارائه راه‌حلی خلاقانه از مؤلفه‌های یک ایده خوب است و حتی اگر در چند سال آتی خیلی از مشاغل حذف شوند اما هنر و خلاقیت چشمه جوشانی است که همواره از روح انسان تغذیه می‌کند.