سرویس فرهنگ و ادبیات هنرآنلاین، این مراسم با حضور علی‌اصغر کاراندیش معاون توسعه مدیریت و منابع وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، هادی مظفری مدیرکل دفتر مرکز هنرهای تجسمی وزارت ارشاد، نیکنام حسینی‌پور مدیرعامل موسسه خانه کتاب، سعید اوحدی رئیس سازمان فرهنگی شهرداری تهران، حجت‌الاسلام محمدرضا زائری عضو هیات مدیره موسسه خانه کتاب، حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی و محمدجواد حق‌شناس عضو شورای اسلامی شهر تهران برگزار شد.
این مراسم که با اجرای رضا رفیع همراه بود با خیرمقدم محسن سلیمانی مدیر فرهنگسرای ارسباران آغاز شد و سپس نیکنام حسینی‌پور ضمن قدردانی از مشارکت اهالی فرهنگ و هنر در این مراسم، اظهار داشت: خانه کتاب از ابتدای سال جاری به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی برنامه‌های مختلفی را پیش‌بینی کرده که یکی از این برنامه‌ها، برگزاری مسابقه ملی "کارتون و کاریکاتور کتاب" بوده است. معتقدیم از دریچه هنر کاریکاتور و آثار هنرمندان این حوزه بیشتر و بهتر می‌توانیم به کتاب بپردازیم؛ زیرا حوزه هنر حوزه‌ای فراگیر است کارتون‌ها و کاریکاتورها، با آوردن لبخند حاکی از عمق معنا بر لب مخاطب، حال خوش معنوی را در روح و جان او ایجاد می‌کنند که در راستای شعار محوری هفته کتاب یعنی "حال خوش خواندن" است و امیدواریم این حال خوش همیشه ادامه داشته باشد.
در ادامه فیلمی کوتاه با عنوان "گذری بر روند داوری کاریکتاب" پخش شد.
هدف طنز یاری‌رسانی به جامعه است
سپس علی‌اصغر کاراندیش ضمن ابراز خرسندی از حضور در این مراسم، گفت: نیاز است در همه مسایل شفاف ایرادات را مطرح کنیم و هم بخش دولتی و هم بخش خصوصی به معایب خود پی ببرند تا جامعه به سمت تعالی برود. بحث کاریکاتور در کنار تمام جذابیتهایش، بخش انتقادی است و اگر ما مسوولان دولتی این مساله را بپذیریم که هدف کاریکاتور و طنز اصلاح و یاری‌رسانی به جامعه است از این مساله استقبال می‌کنیم.
او با بیان این که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تلاش کرده در حمایت از حوزه کتاب، فرهنگ و هنر، قرآن، مطبوعات و رسانه‌های دیجیتال و فعالیت‌های مرتبط با فرهنگ‌سازی اقدامات موثری انجام دهد، گفت: خوشبختانه در طول پنج سال گذشته فعالیت‌های مثبت بلند مدت و کوتاه مدت خوبی صورت گرفته است و هم در بُعد افزایش اعتبارات و هم نظارت بر هزینه‌کرد اعتبارات، اقداماتی انجام شده است.
در ادامه فیلمی با محوریت نکوداشت جواد علیزاده پیش‌کسوت کارتون و کاریکاتور پخش شد و سپس با حضور شخصیت‌های حاضر در مراسم از سال‌ها فعالیت و تلاش جواد علیزاده تقدیر و قدردانی شد و هدیه‌ای نیز از سوی معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به این هنرمند اهدا شد.
تصمیمات غیرمنطقی گرفتم
سپس جواد علیزاده با این جمله که "قیافه جدی‌ای دارم اما درونم این‌طور نیست"، به ذکر چند خاطره پرداخت و اظهار داشت: وقتی رفتار و کارهایم را بررسی می‌کنم مشخص است خیلی انتخاب و تصمیم‌گیرهای غیرمنطقی داشتم. مثلا در دوران سربازی به دلیل صاف بودن کف پا از رژه معاف بودم، اما گاهی وقت‌ها به دلیل تحمل فضای پادگان با بچه‌ها فوتبال بازی می‌کردم. در آن زمان بچه‌ها با کنایه به من می‌گفتند که اگر کف‌پای تو صاف است، پس چطور اینقدر خوب فوتبال بازی می‌کنی. بعد از شنیدن این موارد به سراغ فرمانده‌مان رفتم و گفتم که می‌خواهم رژه بروم، او گفت به دلیل این مشکل جسمانی بعدها به مشکل خواهی خورد اما من گوش نکردم و در رژه‌ها حضور پیدا کردم و الان نتیجه آن اقدامات را می‌بینم.
او همچنین درباره انتخاب شغل، مجله‌ای کاریکاتوری که منتشر می‌کند و کتاب "کاریکاتور جدی" خاطراتی تعریف کرد.
کارهای علیزاده شهر توریستی است
در ادامه سوشیانس شجاعی‌فر یکی از شاگردان جواد علیزاده درباره او سخن گفت: کارهای استاد علیزاده بیشتر شبیه یک شهر توریستی است. با آثار او به اصفهان، شیراز یا پاریس سفر می‌کنیم. همه‌چیز این شهر برای ما جذاب خواهد بود. کارهای او طیف وسیعی از موضوعات و فضاها و المان‌ها را شامل می‌شود. به همین دلیل برای من تا به امروز این مجموعه کارها لذت یک شهر توریستی را داشته است. کاریکاتورهای استاد علیزاده حتی اگر مصرفی و روزنامه‌ای هم باشد یا این که طرح‌های عمیق و شخصی، بی‌نظیر هستند و در ذهن جلوه می‌کند.
او تصریح کرد: زمانی جنگی بین کاریکاتور هنری و مطبوعاتی بود ولی علیزاده در وسط این دعوا قرار گرفت؛ از هر دو طرف دفاع کرد و به هر دو هنر پرداخت. این هنرمند تاثیر عمیقی روی نسل بعد از خودش داشته است و امیدوارم که ما نیز بتوانیم در آینده همان‌گونه که او الگوی مناسبی برای کاریکاتوریست‌های بعد از خودش بوده است، برای نسل‌های بعدی باشیم.
موفقیت گل آقا
این مراسم با سخنرانی حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی مدیرموسسه اطلاعات درباره ویژگی‌های طنز کیومرث صابری‌فومنی معروف به "گل‌آقا" ادامه یافت و او گفت: مرحوم گل آقا انتخابی بود که در بعثه حضرت امام (ره) صورت گرفت. قرار شد برای حجاج ایرانی نشریه‌ای تهیه شود و او ستون و صفحه‌ای با عنوان "جعفر آقا" داشت که بسیار مورد توجه قرار گرفت.
او اضافه کرد: پس از موفقیت گل‌آقا در این نشریه از او دعوت کردم تا در روزنامه اطلاعات ستون طنز داشته باشد. مرحوم صابری دو شرط برای پذیرش این کار داشت. این که پولی در ازای آن دریافت نکند و دوم هیچ فشار و سانسوری بر روی مطالب او اعمال نشود. من با هر دو خواسته موافقت کردم و همواره آقای فومنی نیز حد و حدود را حفظ می‌کرد.
حجت‌الاسلام دعایی اشاره‌ای نیز به خاطره دیدار کیومرث صابری‌فومنی با مرحوم امام (ره) داشت که کار ایشان را تایید کردند و برای این هنرمند نیز مهم بوده که نظر امام (ره) را درباره آثارش بداند.
سپس گروه موسیقی کر فرهنگسرای ارسباران با رهبری نیما فاتحی و سرپرستی لادن مظفری دو قطعه اجرا کردند.
هنر پیوند فرهنگ و زبان است
در ادامه هادی حیدری دبیر مسابقه ملی "کارتون و کاریکاتور کتاب" بیانیه هیات داوران را خواند و تصریح کرد: کارتون و کاریکاتور هنر گفت‌وگوست. هنر پیوند فرهنگ‌ها و زبان‌هاست. هنر انتقال ظریف اندیشه برای گشودن پنجره ارتباط است. کاریکاتوریست‌ها، این هنرمندان بی‌ادعا و صادق همواره در تلاشند تا از رهگذر نقد دلسوزانه جهت اصلاح امور راهی به ذهن و جان مخاطب باز کنند تا از رهگذر این مفاهمه، جهانی بهتر و قابل تحمل‌تر بسازند. چه خوشبخت هستند جوامع توسعه‌یافته‌ای که حضور هنرمندان کاریکاتوریست، این سفیران گفت‌وگو و این خیرخواهان دلسوز را غنیمت شمرده و بستر لازم جهت فعلیت آنان را فراهم می‌کنند.
او افزود: باور کنید تیزی قلم نقاد کارتونیست‌ها هم‌چون چاقوی جراحی به قصد بهبود اوضاع به کار گرفته می‌شود؛ پس با نگاهی مهربانانه به این هنرمندان عاشق ایران بنگرید و تکثر نگاه و اندیشه آنان را به رسمیت بشناسید.
حیدری با اشاره به چگونگی شکل‌گیری مسابقه کارتون و کتاب، گفت: اندیشه برگزاری مسابقه ملی کارتون و کاریکاتور به مناسبت چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی بهار امسال به پیشنهاد مدیرعامل خانه‌کتاب شکل گرفت. با حمایت و پشتیبانی او طی جلسات برنامه‌ریزی فراخوان این مسابقه در ماه مرداد منتشر شد و با یک مرحله تمدید 10 مهرماه به عنوان پایان مهلت ارسال آثار اعلام شد.
او ادامه داد: کتاب موضوعی عام است که بارها هنرمندان رشته‌های مختلف با آن طبع‌آزمایی کرده و آثار پرشماری را خلق کرده‌اند. به‌ویژه کارتونیست‌های سراسر جهان با این موضوع آثار بسیاری خلق و عرضه کرده‌اند. از این رو یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های‌مان ارائه کمی و کیفی کارتون‌هایی با این مضمون بود. پس از گذشت مدت کمی از انتشار فراخوان با استقبال قابل توجهی از سوی علاقه‌مندان در سراسر کشور مواجه شدیم. 184 هنرمند از سراسر ایران طرح‌های خود را ارسال کردند و در مجموع 393 اثر به دبیرخانه اولین مسابقه "ملی کارتون و کاریکاتور کتاب" رسیده و ثبت شد. هنرمندانی که آثارشان به دبیرخانه رسید از تنوع سنی قابل توجهی برخوردار بودند. به‌طوری که از نوجوان 13 ساله تا هنرمند 66 ساله در این مسابقه شرکت کردند.
حیدری افزود: استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی، خراسان رضوی، اصفهان، آذربایجان شرقی، تهران، فارس، اراک، ایلام، کرمانشاه و مرکزی بیشترین هنرمندان حاضر در این مسابقه را داشتند. یکی دیگر از نکته‌های قابل توجه در این جریان فرهنگی و هنری حضور برابر هنرمندان زن و مرد بود به‌طوری که 92 کارتونیست زن و 92 کارتونیست مرد در این مسابقه شرکت کردند که در جای خود ارزشمند و چشم‌گیر است.
این کاریکاتوریست با اشاره به داوری آثار اظهارداشت: با پایان یافتن مهلت ارسال آثار جلسه داوری با حضور داوران برگزار شد و پس از بررسی موشکافانه از میان هنرمندان شرکت‌کننده آثار 38 هنرمند و در مجموع 58 کارتون به مرحله دوم راه یافت و از آن میان آثار 3 هنرمند حایز رتبه‌های اول تا سوم شدند. و سه هنرمند نیز شایسته تقدیر شناخته شدند. در کنار آثار راه‌یافته به مرحله دوم مسابقه موسسه خانه‌کتاب نیز وجود 40 کارتون خارج از بخش مسابقه از برخی کارتونیست‌های فعال ایرانی خریداری کرده که همگی در یک کتاب منتشر شدند.
در ادامه با حضور داوران این مسابقه کامبیز درم‌بخش و حسن کریم‌زاده از برگزیدگان نفر اول تا سوم، مهناز یزدانی از اصفهان، مهدی عزیزی از گرگان و مجتبی حیدرپناه از آباده با اهدای لوح تقدیر، تندیس و هدیه نقدی قدردانی شد. همچنین جابر اسدی از تبریز، محمد افلاک از کرج و مرجان جعفرپور از شهرکرد شایسته تقدیر شناخته شدند.
آخرین بخش این مراسم رونمایی از کتاب "کاریکتاب" بود که شامل تمامی آثاری است که از طرف هیات داوران این مسابقه برای نمایش و انتشار در نمایشگاه انتخاب شدند و سپس با شرکت حاضران نمایشگاه این آثار افتتاح شد.