هنرآنلاین: پرویز براتى، دبیر گروه هنرى روزنامه شرق در آستانه روز خبرنگار، میهمان هنرآنلاین بود؛ گفتنی‌های خواندنى او پیشکش خبرنگاران هنرى ست: نقد و امید، لبخند و تلخ‌اند... تماشاى هنر ایران از دریچه نگاه یک کارشناس خبره خبر را از دست ندهید.
سه کتاب و معرفى همکاران
١- لطفا بیوگرافى شخصى و شغلى‌تان؟
پرویز براتی هستم متولد 1354 در آبادان. سال 1378 تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی رشته ادبیات در دانشگاه اصفهان به اتمام رساندم. از سال 1380 مشغول روزنامه نگاری هستم. با روزنامه‌های شرق، اعتمادملی، آفتاب یزد، اعتماد، بهار و مجلات معماری و ساختمان، خرد نامه و هنر فردا سابقه همکاری مستمر؛ اعم از حق التحریری یا ثابت داشته‌ام.هم اکنون دبیر گروه هنر روزنامه شرق هستم. سه کتاب منتشر کرده‌ام: ترجمه داستان‌های کوتاه "کورت ونه گات"، کتاب عجایب ایرانی و سرگذشت نقاشی در ایران. کتاب بادهای افسون را زیر چاپ دارم. حوزه تخصصی خودم در روزنامه نگاری، تجسمی و معماری است.
٢- لطفا بیوگرافى سرویس‌تان در روزنامه شرق را تشریح بفرمایید: به طور مثال: چند زیر سرویس دارید، چند همکار؟ به طور متوسط روزانه چند خبر منتشر مى‌شود؟
روزانه یک صفحه خبری با همکاری خانم‌ها سحر آزاد، فرانک آرتا، بهناز شیربانی و عسل عباسیان منتشر می‌کنیم. جا دارد همین جا از زحمات این عزیزان تشکر کنم و روز خبرنگار را به آن‌ها تبریک بگویم. همچنین هر هفته هفت صفحه لایی درروزهای شنبه (سه صفحه)، دوشنبه، سه‌شنبه (هر کدام یک صفحه) و چهارشنبه (دو صفحه) منتشر می‌کنیم که صفحات سینمای ایران (با مسوولیت فرانک آرتا)، سینمای جهان (حسین عیدی‌زاده)، موسیقی (مرجان صائبی)، تجسمی (سحر آزاد)، معماری (افسانه شفیعی)، تلویزیون (بهناز شیربانی) و نمایش (رضا آشفته) را شامل می‌شود. از معدود روزنامه‌های فارسی‌زبان هستیم که صفحه ثابت هفتگی معماری داریم. تقریباً در تمام حوزه‌ها به طور مرتب صفحه لایی ثابت هفتگی داریم. یکی از اصول کاری این سرویس حمایت از خبرنگاران مستعد و تازه‌نفس است که در همین راستا طی سه سال گذشته خبرنگاران زیادی به واسطه همکاری با سرویس هنری شرق وارد فضای حرفه‌ای روزنامه‌نگاری شده‌اند.
٣- رویکرد و راهبرد کلان کلى سرویس‌تان در زمینه هنر چیست؟
از بدو تأسیس روزنامه شرق، نخبگان جامعه و قشر فرهیخته و دانشگاهی به عنوان جامعه هدف این نشریه انتخاب شده‌اند و از این رو طبیعی است که به نیازهای آن‌ها پاسخ داده شود؛ در همین راستا بخش مهمی از مخاطبان ما، به مباحث روشنگرانه علاقه دارند. به نظر من، مثل همه جای دنیا، مهم‌ترین رسالت یک رسانه این است که مطالبی که می‌نویسد، مستند باشد، منافع ملی و مردم را در نظر بگیرد، عناد با شخص، گروه، یا جناحی نداشته باشد، بسیار منصفانه و به دور از کینه و حُب و بغض و پیش‌داوری، خبر را منعکس کند و تریبون طرح دیدگاه‌های مختلف باشد. در عین حال که می‌تواند موضع سیاسی خاص خودش را هم داشته باشد و آن‌ها را در قالب‌های مختلف نظیر تیترها و یادداشت‌ها انعکاس دهد. ولی باید طوری باشد که صدای همه‌ی طیف‌های جامعه، در روزنامه شنیده شود.
صداى هنرمندان مستقل
٤- اگر به عنوان مخاطب به سرویس هنرى‌تان نگاه کنید، به نظرتان بازتاب کدام جریان‌هاى هنرى در آن برجسته‌تر دیده مى‌شود؟
انعکاس مسائل و چالش‌های هنرمندان مستقل برایمان اهمیت خاصی دارد. برای مثال زمان توقیف یک فیلم وظیفه خود می دانیم از کارگردانان دفاع کنیم یا در مساله لغو کنسرت‌ها رویکرد مان انتقادی است و از هنرمندان موسیقی حمایت می‌کنیم. یکی از اهداف ما چاپ یادداشت‌ها و تحلیل‌ها درباره تولیدات ارزشمند هنری اعم از نمایش، آلبوم، فیلم، نمایشگاه و ... است که در این زمینه اغلب با آفرینندگان و صاحبان این آثار به گفت‌وگو می‌نشینیم.
٥- از همین منظر کدام طیف از هنرمندان در سرویس‌تان بیشتر دیده مى‌شوند؟
شرق، روزنامه‌ای مستقل محسوب می‌شود و صدای هنرمندان مستقل است و آنهایی که تریبون ندارند . با این حال تلاش‌مان بر ان است که همه طیف های فکری و سیاسی در سرویس‌مان حق اظهار نظر داشته باشند.
٦- در انعکاس خبرى، چه قدر توجه‌تان به سوپراستارها معطوف است؟ سرویس وزین‌تان چقدر به انعکاس اخبار هنرمندان کمتر‌شناخته‌شده مى‌پردازد؟
جای سوپراستارها در سوپر مارکت هاست. به عنوان روزنامه ای متعلق به قشر نخبه و الیت، توجهی به سوپراستارها نداریم. البته کار سختی است برای روزنامه ای که می‌خواهد روی دکه بماند؛ با این حال تا امروز این رویکرد برای سردبیران شرق مهم بوده است و به جای سوپراستار، از عبارت "چهره فرهنگی و هنری" استفاده می‌کنم. شناسایی هنرمندان جوان و البته نقد منصفانه آن‌ها یکی دیگر از اولویت‌های ماست. چهره بودن البته مانع از نقد افراد نمی‌شود.
از "دیپلماسی ارکستری" تا سینما و تئاتر 50، موسیقی 30، تجسمی 20
٧- در مقایسه آمارى آیا در سرویس‌تان براى پوشش خبرى هر یک از حوزه‌هاى سینما، تئاتر، تجسمى، موسیقى، کتاب، ادبیات ... درصد فراوانى خاصى در نظر گرفته شده است؟
تقریباً تمام حوزه‌ها از یک میزان اهمیت برای ما بر خوردار اند؛ با این حال در صفحات خبری، اولویت هر روزمان مهم‌ترین رویدادهای هر حوزه در همان روز است. البته از آن جا که روزنامه‌ها الان در سراسر دنیا به سمت تحلیل پیش می‌روند و از خبر فاصله می‌گیرند؛ تلاش می‌کنیم در هر حوزه بعد تحلیلی رویدادها را مدنظر داشته باشیم.
٨- در عمل چه اتفاقى می‌افتد؟ یعنى حدوداً درصد فراوانى اخبار، گزارش‌ها و تحلیل‌هایتان در هر یک از حوزه‌های هنر چگونه است؟ در صورت امکان لطفاً آمارى حدودى بفرمایید.
در صفحات خبری، به طور متوسط هفتاد درصد مطالب را به گزارش‌های تحلیلی و یادداشت‌ها اختصاص می‌دهیم. ولی از ان جا که تلقی شایع از روزنامه، ارائه اخبار است؛ نمی‌توانیم اخبار حوزه هنر را نادیده بگیریم. در مورد درصد فراوانی، نمی‌توانیم رقم مشخصی بگوییم؛ زیرا مطالب هر صفحه تابعی از رویدادهای روزانه است؛ با این حال به طور تقریبی باید گفت سینما و تئاتر 50 درصد، موسیقی 30 درصد و تجسمی 20 درصد مطالب ما را شامل می‌شود.
٩- چه قدر پیش آمده تیتر یک روزنامه شرق، درباره رویداد هنرى باشد؟ مثلا در یک سال گذشته چند بار این اتفاق رخ داده است؟ اگر خاطرتان هست لطفا تیترها را بفرمایید.
شرق، با توجه به نحوه چیدمان مطالب در صفحه یک والبته دربرگیرندگی اخبار سیاسی، اقتصادی و اجتماعی بیشتر مطالب تیتر یک خود را به این سه حوزه اختصاص می‌دهد. مطالب هنری عمدتاً در جایگاه تیتر عکس روزنامه قرار می‌گیرند. به ندرت پیش آمده که مطلب یا گزارشی هنری تیتر یک شرق شود. یکی از معدود تیتر یک‌های سرویس هنر در تاریخ دوشنبه 30 دی 1392 کار شد با عنوان: "دیپلماسی ارکستری" که مربوط به خبر احتمال حضور ارکستر سمفونیک آمریکا در ایران بود. آخرین تیتر عکس مربوط به گفتگو با مهتاب کرامتی بود با عنوان "توقعم بالا رفته".
موقعیت شغلى متزلزل
١٠ - در مقام آسیب‌شناسى صفحات هنرى رسانه‌ها، به چه نکاتى اشاره مى‌کنید؟
صفحات هنری روزنامه‌ها تا حد زیادی وابسته به تلکس و مطالب خبرگزاری‌هاست. این در حالی است که مطالب تولیدی در روزنامه‌ها می‌بایست بیشتر دیده شود. نکته منفی دیگر این که گاه برخی از روزنامه‌ها از روی دست همدیگر نگاه می‌کنند که این مساله ناشی از نبود خلاقیت در این زمینه است. از طرف دیگر برخی صفحات هنری روزنامه‌ها از رویدادها و اتفاقات روز هنری دنیا غافل‌اند. به ندرت روزنامه ای می‌بینیم که صفحه ای را به یک نمایشگاه مهم هنری در اروپا یا آمریکا احتصاص دهد. اعزام خبرنگار برای پوشش رویدادهای مهم هنری دنیا و عدم انجام گفتگوهای اختصاصی با هنرمندان خارجی از دیگر نقاط مغفول مانده سرویس‌های هنری روزنامه‌هاست.
١١- تحلیل‌تان از موقعیت کنونى خبرنگاران عرصه فرهنگ و هنر چیست؟
خبرنگاران هنری تافته جدا بافته نیستند. متاسفانه این روزها موقعیت شغلی همکاران ما در بسیاری از روزنامه‌ها و خبرگزاری‌ها همچنان متزلزل است و خبرنگاران هنری هم در این فضا نفس می‌کشند. مشکلاتی از قبیل میزان حقوق و دستمزد، بیمه، مزایای شغلی ومانند این‌ها، از مشکلات جدی روزنامه‌نگاران است. در برخی موارد توقیف یا لغو امتیاز یک نشریه، عاملی برای بیکاری روزنامه‌نگاران می‌شود و بر سختی‌های این حرفه می‌افزاید. دستیابی روزنامه‌نگاران به منابع خبری با سختی‌ها و موانع خاص خود همراه است.
١٢- از منظر صنفى در مقایسه با خبرنگاران سیاسى یا اقتصادى یا ورزشى، موقعیت خبرنگاران هنرى چگونه است؟
از منظر صنفی توجه کمتری به خبرنگاران حوزه فرهنگی و هنری می‌شود. خبرنگاران سیاسی به جهت سیاسی‌محور بودن روزنامه نگاری در ایران، بیشتر مورد توجه قرار می گیرند در حالی که این توجه به مراتب کمتر شامل حال خبرنگاران فرهنگی می‌شود.
سه ویژگى، سه راهکار، سه اتفاق
١٣- لطفاً سه ویژگى بارز یک خبرنگار هنرى حرفه‌اى را بیان کنید.
دانش بالا و احاطه کامل بر اتفاقات و رویدادهای هنری داخل و خارج از کشور؛ شناخت کامل هنرمندان، جریان‌ها و رویکردهای هنری. سرعت عمل در تهیه خبر و توانایی بالا در نگارش.
١٤- اگر قرار باشد سه راهکار عملى براى ارتقاى سرویس هنرى رسانه‌ها پیشنهاد کنید، چه مواردى را ذکر می‌کنید؟
افزایش مطالب تولیدی در قالب‌های مختلف اعم از مصاحبه، خبر، گزارش و یادداشت. به روزبودن و پرهیز از سری دوزی.
١٥- سه اتفاق را به عنوان مهم‌ترین رویدادهاى هنرى یک سال اخیر انتخاب بفرمایید.
براتى: راه اندازی مجدد ارکسترهای سمفونیک و ملی؛ بازتاب‌های درگذشت مرتضی پاشایی و فروش 21 میلیاردی حراج تهران.
بازگشایى انجمن صنفى روزنامه نگاران
١٦- دوست دارید براى روز خبرنگار چه هدیه‌اى به شما داده شود؟ اگر قرار باشد یک تیتر یک براى خبرنگاران هنرى بزنید، آن چیست؟
هدیه روز خبرنگار: بازگشایی انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران. و تیتر پیشنهادى براى خبرنگاران هنرى : "آینه‌هایی در آشفتگی باد"
١٧- لطفا جالب‌توجه‌ترین خاطره‌‌تان مرتبط با حرفه خبرنگارى هنرى را به عنوان هدیه روز خبرنگار به مخاطبان ما هدیه فرمایید؟
انتشار گفت‌وگوی مسعود کیمیایی با شرق در تاریخ هفتم خرداد 93 با تیتر عکس" نقد کیمیایی بر منتقدانش" بازتاب‌های متفاوتی در داخل و خارج از کشور داشت و پس از آن ماه‌ها سایت‌ها و مجلات را به خود مشغول کرد. حتی ماهنامه‌ای در واکنش به صحبت‌های کیمیایی پرونده‌ای مفصل منتشر کرد.
انتهاى پیام/