گروه مد و لباس هنرآنلاین؛ در طول تاریخ ایران در میان اقشار مختلف مردم و به تناسب موقعیت‌های مختلف شاهد انواع طرح ها و نقش‌های لباس برای زنان و مردان، کودکان و جوانان و حتی سالخوردگان هستیم. طرح‌ها و لباس‌های سنتی آن چنان تنوعی را ایجاد کرده‌است که در هیچ سرزمینی مانند ایران با این میزان تنوع مواجه نبوده‌است.
پوشیدگی
علاوه بر تنوع به‌عنوان یکی از ویژگی‌های قابل توجه لباس‌های سنتی ایرانی، باید از ویژگی عمومی لباس‌های ایرانی یعنی«پوشیدگی» اشاره داشت. در هیچ یک از لباس‌های سنتی ایرانی برهنگی به چشم نمی‌خورد. اغلب این لباس‌ها نیز دارای ترکیبی گشاد با آستین های بلند هستند. تنگ و چسبان نبودن همه لباس‌های سنتی ایرانی و گشادی آن‌ها علاوه بر آن که امکان پوشیدگی بیش تر را می‌داده‌اند، راحتی و آسایشی را نیز باعث می‌شدند که به جهت تحرک روزانه فردی و نیز به جهت مسائل بهداشتی با توجه به ویژگی‌های آب و هوایی، به صورت ویژگی مهم لباس‌های سنتی ایرانی در آمده اند، بنابراین گشادی و راحتی لباس‌ها و پوشیدگی آن‌ها تحت تأثیر ویژگی‌های اقلیمی، فرهنگی و مذهبی از ویژگی‌های بارز لباس‌های سنتی ایرانی است.
تناسب و تجانس آن‌ها با فرهنگ بومی منطقه‌ایی:
از خصوصیات دیگر لباس‌های سنتی ایرانی داشتن تجانس و قرابت فوق العاده با فرهنگ جامعه به‌ویژه با محل مورد نظر خود است. لباس‌های سنتی ایرانی با شرایط اقلیمی و جغرافیایی و فرهنگی خود تناسب زیادی دارند. به نظر می‌رسد اجزای لباس زنان و مردان اقوام ایرانی تا حد زیادی متأثر از محیط زندگی و فرهنگ آنان است. لباس‌های بلوچی با گشادی خود امکان حفظ فرد را از بادهای منطقه‌ای فراهم می‌آورند یا پابندهای اقوام ساکن در جنگل های شمال ایران امکان تحرک بیش تر را در رطوبت جنگل فراهم می‌آورد.
کامل بودن و زیبایی
علاوه بر خصایص فوق کامل بودن و زیبایی از ویژگی های دیگر لباس‌های سنتی اقوام ایرانی است . لباس‌های ایرانی با استفاده مناسب از تزئینات لباس و رودوزی‌های سنتی در تکمیل و تزئین لباس،، ترکیب بسیار زیبایی را از نظر طراحی و تزئین در مقابل دید طراحان امروزی جامعه قرار می‌دهند. علاوه بر همه اینها از مهم‌ترین ویژگی‌های لباس سنتی ایران، تأمین مواد اولیه آن‌ها اعم از پارچه و رنگ و دوخت از منابع داخلی است. در طول سالیان دراز ایرانیان مواد اولیه لباس خود را خود می‌کاشته‌اند، می‌بافته‌اند و با فن رنگرزی ویژه خود و با استفاده از آن‌چه که طبیعت در اختیار آن‌ها می‌نهاد، آن را رنگ و تزئین می‌کرده‌اند.
سایر ویژگی‌ها
علاوه بر ویژگی‌هایی که ذکر شد ویژگی‌های دیگری از جمله تنوع طراحی و رنگ در لباس‌های سنتی، حفظ نجابت و در عین حال چشم نوازی، تناسب با سنین مختلف، طبقات و مشاغل اجتماعی و.... نیز از سوی صاحب‌نظران حوزه طراحی لباس در ایران برای لباس‌های سنتی ایرانی بر شمرده شده است با همه‌ی اینها باید گفت طی چند دهه اخیر متأسفانه لباس‌های سنتی ایران که به راستی بخشی از فرهنگ اصیل و بومی مردمی و معنوی ایران است، مورد عنایت و توجه جدی قرار نگرفته و حتی مدت‌هاست در‌خصوص این بخش از هنرهای سنتی کشورمان تحقیق مستقل و با ارزشی صورت نپذیرفته است. علاوه بر تحقیق و پژوهش، در زمینه عرضه ، معرفی و شناساندن هنرهای پوشش سنتی نیز گامی جدی برداشته نشده یا اگر اقدامی صورت گرفته با کندی همراه بوده است. پس از انقلاب، برای اولین بار در آبان 1366 نمایشگاه لباس ایران از لباس زنان در سده 13 هجری در مجموعه سعدآباد برگزار شد. در آن موقع از خانواده ها دعوت شد تا لباس های مادران و مادربزرگان خود را برای نمایش به این مجموعه بیاورند . پس از این سال تلاش های چندی در خصوص نمایش های زنده لباس صورت گرفته است که به دلایل مختلف مخالفت‌هایی را نیز برانگیخته است. باید گفت مجموعه این تلاش‌ها با توجه به حساسیت هایی که برانگیخته ، به قدری نبوده است که بتوان گفت در اعتلای لباس و پوشاک سنتی و شناسایی فرهنگی آن قدمی برداشته شده است.
باید اذعان نمود که توجه به پوشاک سنتی و روزآمد کردن آن از موضوعات مهم فرهنگی است. البته باید توجه داشت که منظور این سخن احیای لباس‌های سنتی قدیمی با همه ویژگی‌های قدیمی آن‌ها نیست. چرا که لباس امروز خاص مردمان امروز است، مردمانی که لباس در زندگی اجتماعی آن‌ها عنصری تعیین کننده‌است و این موضوع باید از سوی طراحان لباس مورد توجه قرار گیرد
بخشی از مقاله نگاهی کلان به مد
نوشته مهدی محمودی
عضو کارگروه ساماندهی مد و لباس
انتهای پیام/31