سرویس موسیقی هنرآنلاین : نوای عود به نوعی یادآور صحرا و بیابان است. زمانی که این ساز به تنهایی سخن آغاز می کند، انگار حسی تاریخی در تو زنده می شود و آغازگر سفری در ژرفای زمان می شوی. این دو عنصر زمانی و مکانی وقتی در ناخوداگاهت به هم می آمیزند، تصویری شبیه قصه های هزار و یک شب بر پرده ذهنت نقش می بندد. این صدای بمِ محزون حس مشرقی غربت را در تو زنده می کند؛ همان غم معروفِ "من در میان جمع و دلم جای دیگر است..."
هم‌نوایی سه عود در کنار پرکاشن ترکیب نسبتا بدیعی است که شهرام غلامی، آهنگساز و نوازنده توانا، در آزمونی تازه آن را برای بیان موسیقایی اش به کار گرفته است که به شیوایی و شورانگیزی هرچه تمام بر دل مخاطب نشسته است. این آنسامبل جالب گرچه تجربه نویی در موسیقی ایرانی محسوب می شود، پیشتر در خارج از ایران خصوصا در موسیقی عربی مورد استفاده قرار گرفته است.
امید توفیقی و آذرنوش خدامی دو عودنوازی هستند که در کنار شهرام غلامی مثلث سه عود را تشکیل می‌دهند. مثلثی که با حضور بهنام معصومی نوازنده سازهای کوبه‌ای تکمیل می‌شود و آنسامبل "سه عود" را می‌سازد. سه عودنواز به لحاظ تکنیک نوازندگی عملکردی عالی و تحسین برانگیز دارند. در واقع شهرام غلامی جزو بهترین نوازندگان امروز و یکی از نام‌های درخشان در نسل سوم عودنوازان ایرانی است.
غلامی در تازه‌ترین اثرش "سه عود" گرچه تکنیک‌های نوازندگی را در حد بسیار خوب رعایت کرده، به لحاظ فضای آهنگسازی از موسیقی اصیل ایرانی فاصله گرفته و به طرف عودنوازی آنسوی مرزها گام برداشته است؛ که البته این خود می‌تواند ویژگی دیگر کار او محسوب شود.
این رنگ‌بندی جدید که محصول شناخت خوب غلامی از قابلیت های ناشناخته ساز عود است، نغمات بی نظیری تولید کرده است، که شنونده را، دور از هیاهوی زندگی روزمره، به سفری انتزاعی در دل زمان و مکان می برد. سفری که از "سماعی دیوانه" وار آغاز می شود و به ساز و آوازی داستان‌گونه می رسد. داستان درخت بیدی که بعد از عمری سایه افکنی، یک روز تیغه سرد تبر را بر کمرگاهش احساس می کند: به تاوان نمو ریشه هایش/ درخت بید باغی را بریدند/ عجب آن بود کز آنانی تبر خورد/ که زیر سایه اش می‌آرمیدند. صدای گرم شهرام غلامی است که از درخت بید قصه می گوید.
"سه عود" یک کنسرت سازی است و خودِ آهنگساز نیز در چند جمله کوتاه با مخاطبانش آرزو می کند فرهنگ شنیدن موسیقی سازی بیش از پیش در میان موسیقی‌دوستان ایرانی رواج یابد و موسیقی ایرانی از سلطه کلام رهایی یافته و بعد از این شاهد برگزاری کنسرت های اینسترومنتال در سالن های بزرگ موسیقی باشیم. با همه این احوال، غلامی چند قطعه کوچک آوازی نیز در ترکیب برنامه اش گنجانده است.
در ادامه این سفر انتزاعی، در یک "صبحگاه" عودآمیز با "بلوچ" دیدار می کنیم تا "سلوک" در دل "کویر" رابا او آغاز کنیم. ضرباهنگ درای کاروان نیز هر لحظه به گوش می‌رسد تا در دل این کویر بی‌نشان، راه گم نکنیم و سرگردان نمانیم. ضرباهنگی که از پنجه های بهنام معصومی برمی‌خیزد و گاه دلهره و تشویشی نا آشنا به جانمان می اندازد.
گذر از کویر، گذر از بود و نبود، گذر از پشت هیچستان است. به قوول سهراب، آدم اینجا تنهاست/ و در این تنهایی/ سایه نارونی تا ابدیت جاری ست... مسافر در انتهای سلوک به "سرمستی" می رسد. "بر فراز لاجورد" گنبد آسمان چشم می دوزد و با دستانی افراشته "رقص بهار" را پای کوبان آغاز می کند. اینجا خانه "لیلی" است!
در قطعات آوازی "لیلی" و "گرجان عاشق دم زند" شاهد همخوانی آذرنوش خدامی و شهرام غلامی هستیم که هر دو به خوبی از عهده اجرای این قطعات کلامی برمی‌آیند. به این ترتیب، چند قطعه آوازی گنجانده شده در کنسرت، نه آرایه هایی برای تزئین کار، که جزء مهمی از ساختار بدیع اثر (کنسرت و آلبوم) قرار می‌گیرند.
همزمان با اجرای این کنسرت، آلبوم موسیقی "سه عود" (سرمستی) به آهنگسازی شهرام غلامی و به همت موسسه فرهنگی هنری نغمه حصار وارد بازار موسیقی کشور شد که در اجرای زنده، علاوه بر قطعات آلبوم، چند قطعه جدید نیز در برنامه گنجانده شده است. در آلبوم "سه عود" یاسمین شاه حسینی در کنار غلامی و توفیقی عود نواخته که در اجرای کنسرت جای خود را به آذرنوش خدامی داده است.
گذری بر تاریخچه عود در ایران:
متاسفانه در مورد وضعیت سازعود در ایران اطلاعات کامل و جامعی از پیش از سال 1320 در دست نیست؛ اما قدیمی ترین شواهد به جای مانده حاکی از آن است که یوسف کاموسی و اکبر محسنی اولین نوازندگان و نریمان آبنوسی و علی خان بابا اولین سازندگان عود در ایران در یک قرن اخیر بوده‌اند.
سالها نوازندگان عود در ایران به صورت خودآموز و یا با الگو گرفتن از نواختن ساز تار و نیز نوازندگی نوازندگان عرب به نواختن عود می‌پرداخته‌اند. منصور نریمان بزرگترین مدرس عود در ایران بوده‌است.
از اواسط دهه هفتاد بنا به دلایل مختلف نوازندگی عود در ایران چه از لحاظ کمی و چه کیفی پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته‌است و تعداد نوازندگان و سازندگان و به تبع آن آثار منتشر شده در زمینه عود نیز رشد چشمگیری داشته‌است.
از نسل دم عودنوازان ایرانی می توان به نام های حسین بهروزی نیا، محمد فیروزی و ارسلان کامکار اشاره کرد و در میان نسل سوم این نوازندگان نیز نام های شهرام غلامی، محمدرضا ابراهیمی، مجید ناظم پور، سعید نایب محمدی و نوشین پاسدار به چشم می خورد.
آشنایی با شهرام غلامی:
شهرام غلامی متولد 1353 تهران است. از سال ۱۳۷۰ نزد منصور نریمان فراگیری عود را آغاز کرد. وی که در ضبط استودیویی نوارهای کنج صبوری، شرح شوق، ناشکیبا، روژ و ... به عنوان نوازنده عود حضور داشته است، تا کنون کنسرت‌هایی را همراه گروه‌های رومی، شیوا، داوود آزاد، اسماعیل تهرانی، مهرداد دلنوازی، ارکستر ملی و ارکستر تلویزیون داشته است. او علاوه بر عود با نواختن سه تار نیز آشنایی کامل دارد. از او طی سالیان اخیر آلبوم‌هایی در قالب دونوازی و تکنوازی عود منتشر گردیده است که از آن میان می توان از "بهار" و "طلوع کویر" نام برد.
انتهای پیام عاطفه بزرگ نیا